به طوری كه امروز انواع شناورهای رزمی، زیر دریایی ها، موشك‌های ضد کشتی، قایق‌های پرنده و سایر تسلیحات در اختیار نیروهای دریایی سپاه و ارتش قرار دارد.
یكی از تسلیحات دریایی استراتژیك كه حضور آن می‌تواند معادلات صحنه نبرد را تغییر دهد، «اژدر» است. اژدر سلاحی دریایی است كه از سطح یا زیرسطح آب شلیك می‌شود و مسیر خود تا برخورد با هدف را درون آب طی می‌كند و نزدیک به هدف یا پس از برخورد با آن منفجر می‌شود.
از آنجا كه مقابله با اژدرها با توجه به نوع حرکت و سرعت آن بسیار دشوار است این نوع سلاح درزمره مرگبارترین تسلیحات دریایی قرار دارد. اژدرها با توجه به اینکه زیر آب حرکت می‌کنند، باید قابلیت‌های فراوانی همچون قدرت پیشران بالا، وزن کم و در عین حال قدرت انفجاری زیاد و اندازه کوچک داشته باشند تا بتوان آنها را به‌عنوان سلاحی موثر معرفی کرد.
با توجه به این ملاحظه راهبردی، صنایع دفاعی ایران توجه خاصی به ساخت انواع مختلف اژدرها داشته است. در بین اژدهای ساخته شده در ایران، اژدر «حوت» از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این اژدر با توجه به اندازه نه‌چندان بزرگ، سرعت بسیار بالا و قدرت انفجاری مناسب، توانسته نام خود را به‌عنوان سلاحی کارآمد و مرگبار ثبت کند.
رونمایی از حوت
در سال 1385 در جریان برگزاری رزمایش پیامبر اعظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تصویری از این رزمایش به جهان مخابره شد كه بهت كارشناسان نظامی را در پی داشت و آن هم خبر شلیك اژدری جدید در خلیج فارس بود.
این سلاح ضد کشتی جدید با نام اژدر «حوت» به دنیا معرفی شد. خبر دستیابی ایران به فن آوری ساخت این اژدر پیشرفته که مقدورات بسیار بارزی دارد، مورد پسند غربی ها نبود.
باید توجه داشت که طبق گفته دریادار پاسدار «علی فدوی» فرمانده پیشین نیروی دریایی سپاه پاسداران (ندسا) اژدر «حوت» سریع‌ترین اژدر دنیا در آن زمان و حتی در حال حاضر است.
توان رزمی آن مشابه اژدر پیشرفته «وی ای-111 شکوال» VA-111 Shkval ساخت روسیه است و تنها دو کشور ایران و روسیه فناوری لازم را برای ساخت چنین سلاحی در اختیار دارند.
سرعت متوسط این اژدر چهار برابر اژدر معمولی است. بدین ترتیب باید اژدر حوت را یکی از مهم‌ترین تسلیحات دریایی ساخت ایران دانست. پیش از رونمایی حوت، فناوری حركت اژدر در میان حباب های گاز تنها در اختیار روسیه بود، اما ندسا با نمایش اژدر حوت نشان داد كه به صورت بومی به این دانش دست پیدا كرده است.
بسیاری از رسانه های جهان تلاش كردند تا حوت را نمونه مهندسی معكوس شده اژدر كوتاه برد روسی «شكوال» معرفی كنند، در حالی كه این دو اژدر تنها در زمینه حباب سازی و حركت در گاز با هم شباهت دارد و از نظر نوع سوخت، برد و سرعت با یكدیگر متفاوتند.
سردار «علی عبداللهی» معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی ستاد کل نیروهای مسلح درسال 1395 درباره اهمیت ساخت اژدر حوت گفت: "روس‌ها به ما درباره تکنولوژی اژدر «حوت» گفتند که اصلا شما فکرش را هم نکنید و نمی‌توانید وارد این کار شوید، ولی امروز محققان ما اژدر «حوت» را ساخته‌اند."
نگاهی کلی
اژدر «حوت» به رغم اندازه نه‌چندان بزرگ آن، اما سرعت بسیار بالا و قدرت انفجاری مناسب، این موشک زیرسطحی را به‌عنوان یکی از بهترین اژدرهای جهان مطرح ساخته است. اژدری که نه‌تنها آمریکا، بلکه کشورهای صاحب فناوری‌های نوین نظامی هم تاکنون نتوانسته‌اند به فناوری آن دست یابند.
با توجه به قدرت و سرعت بالای اژدر «حوت» اکنون ندسا به توانمندی حساس و بسیار تاثیر گذاری در زمینه مقابله با شناورهای دشمن به ویژه در خلیج فارس دست یافته است.
با توجه به قدرت و سرعت بالای «حوت» هیچ امکانی برای مقابله و یا فرار از آن وجود ندارد، چرا که اگر این اژدر از فاصله هزار متری شلیک شود، در 10 ثانیه به هدف اصابت و آن را منهدم می‌کند، لذا فرصتی برای مقابله با آن وجود ندارد.
به‌گفته سردار علی فدوی فرمانده پیشین ندسا، این موشک 360 کیلومتر در ساعت سرعت دارد؛ با چنین سرعتی و از سوی دیگر با توجه به حجم بزرگ و سرعت نه‌چندان بالای ناوهای هواپیمابر و ناوهای بزرگ آمریکایی در خلیج فارس، شلیک هم‌زمان ده‌ها فروند از این نوع اژدر می تواند تهدید جدی برای شناورهای آمریکایی ایجاد نماید.
بدین ترتیب «حوت» در خلیج فارس و به ویژه تنگه هرمز می تواند موثر واقع شود. این اژدر حتی در صورتی كه برد كوتاهی نیز داشته باشد در تنگه هرمز سلاحی تعیین كننده است، زیرا در صورتی كه از آب های سرزمینی ایران شلیك شود، می تواند در کمترین زمان خود را به دور ترین نقطه آبراه بین المللی در این تنگه برساند و توان فرار و دفاع را از دشمن سلب نماید.
از سوی دیگر قدرت اژدرهای ایرانی از جمله اژدر حوت در خلیج فارس را باید در كنار انواع شناورهای تندرو و موشك انداز، ناوهای جنگی، زیر دریایی ها، موشك های كروز ساحلی، قدرت آتش توپخانه، عملیات پهپادها و توانایی عملیاتی جنگنده های نیروی هوایی دید.
ویژگی ها
«حوت» را می توان یک موشک سطح به دریا و زیرآبی یا اژدر دارای پیشرانه راکتی با قابلیت «فراحفره‌زایی» super cavitation دانست. قابلیت فراحفره سازی، از قابلیت‌های راهبردی و مهم این اژدر است که اصلی ترین عامل افزایش سرعت آن است.
پدیده فراحفره سازی قابلیتی در کلاهک اژدر «حوت» است که در آن با تولید حباب‌های بخار که از نوک دماغه و پوسته خود خارج می‌کند لایه‌ای از گاز در اطراف خود شکل می‌دهد و در نتیجه خود را از تماس مستقیم با آب و پسای قابل ملاحظه ناشی از آن دور می‌کند.
بدین ترتیب اژدر «حوت» پس از شلیک با ایجاد حباب در اطراف کلاهک موجب افزایش سرعت تا چهار برابر بیشتر نسبت به اژدر های متعارف می‌شود. در حالی كه اژدرهای معمولی به دلیل اصطكاك با آب نمی توانند، سریعتر از 25 متر در ثانیه سرعت بگیرند.
«حوت» می تواند با سرعت 100 متر در ثانیه به سمت هدف خود حركت كند. حداکثر سرعت حوت 360 کیلومتر بر ساعت (220 مایل بر ساعت) گفته شده است. در واقع سامانه حباب‌سازی كه در دماغه حوت قرار دارد باعث می‌شود كه این اژدر مسیر خود را در لایه‌ای از هوا ادامه دهد و كمترین تماس را با آب داشته باشد.
اطلاعات منتشر شده از اژدر «حوت»، نشان می‌دهد که این سلاح زیر آبی قابلیت این را دارد که در عمق 100 متری دریا و توسط زیردریایی‌ها هم شلیک شود. وزن سرجنگی آن 210 كیلوگرم و پیشرانه آن از سوخت جامد استفاده می‌كند.
«حوت» همچنین قابلیت شلیك از قایق‌های تندرو و زیردریایی را دارد و می‌تواند در شعاع 15 كیلومتری اهداف سطحی و زیر سطحی را منهدم كند. آنچه كه باعث برتری اژدر «حوت» در میدان نبرد می‌شود سرعت زیاد آن است كه عملا شناور هدف قابلیت فرار را ندارد و محكوم به انهدام است.
«حوت» كه در بیشتر مواقع سطح زیرین شناورهای سطحی و بدنه شناورهای زیر سطحی را هدف قرار می دهد، با توجه به قدرت انفجاری كه دارد، می تواند به تنهایی یك شناور متوسط همچون ناوشكن را به قعر دریا بفرستد و در صورتی كه 2 فروند از این اژدر راهی هدف شوند قادر به غرق کردن ناوهای عظیم نیز هستند.
از سوی دیگر پیش بینی زمان و محل شلیك «حوت» نیز برای شناورهای جنگی دشمن دشوار است، زیرا بر اساس اعلام ندسا، حوت با كمك شناورهای رادار گریز به سمت اهداف شلیك می شود و بنابراین ردگیری آنها توسط سامانه های راداری ناوهای خصم بسیار دشوار خواهد بود.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
