«علی اکبر صفایی» معاون وزیر راه و شهرسازی در دومین نشست سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، هند و ازبکستان که روز سه شنبه برگزار شد، با بیان این موضوع افزود؛ با پیوستن ازبکستان به تفاهم نامه چابهار، در آینده ای نزدیک شاهد هموار شدن مسیر ترانزیت کالا بین هند، ایران و ازبکستان خواهیم بود.
هند درراستای توسعه همکاری های دریایی با ایران فعالیت خود را به ویژه در حوزه کالای عمومی از مدت ها پیش در بندر چابهار آغاز کرده است. تهران از همکاری سایر کشورها نیز برای هم افزایی همکاری های چند جانبه و راهبردی با کشورهای منطقه استقبال می کند.
سرعت؛ سهولت و امنیت 3 مولفه ای است که در تجارت و حمل و نقل کالا، تعیین کننده است.
سواحل مکران و چابهار ازجمله نقاط مهم و استراتژیک است که از این سه مولفه با ظرفیت های بالا برخورداراست. بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد.
با توجه به عضویت هند در کریدور بین المللی شمال-جنوب، این مسیر برای دهلی نو این امکان را فراهم کرده است که به بازار کشورهای آسیای مرکزی مانند تاجیکستان و ترکمنستان وازبکستان و ذخایر انرژی آن‌ها و همچنین ترکیه، روسیه و درنهایت شمال اروپا دسترسی پیدا کند.
"راجیو نارایان"، کارشناس ارشد مرکز خدمات متحد هند می گوید: ژئوپلیتیک چابهار و فضای جدید ایجاد شده، بازیگران جدید فرامنطقه ای را نیز جذب این کریدور خواهد کرد و ممکن است منجر به تشکیل بلوک جدیدی از حلقه های تجاری گردد.
در جغرافیای منطقه، دسترسی ترانزیتی و تجاری کشورهای آسیای مرکزی و کشورهای حوزه قفقاز به آب های آزاد دارای اهمیت راهبردی است که با استفاده از زیر ساخت های ارتباطی ایران قابل دسترسی است. این ظرفیت ها موقعیت مناسبی را برای توسعه همکاری اقتصادی دو و چند جانبه ایجاد کرده است.
در حال حاضر علاوه بر جاده ابریشم جدید با نقش محوری چین، کشورهای اوراسیا با تقویت و توسعه حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب قصد وصل کردن کشورهای جنوبی آسیا را به کشورهای شمالی و غربی اروپا دارند.
بندر راهبردی چابهار با ظرفیت های قابل توجه خود با استفاده از مسیرهای ترکیبی؛ آبی، ریلی و زمینی می تواند پاسخگوی بخشی از نیاز‌های رو به افزایش تجارت کالا باشد.
«عبدالصمد مومن اف» معاون وزیر حمل و نقل ازبکستان در همین خصوص در نشست سه جانبه تهران با بیان اینکه حجم مبادلات تجاری ازبکستان و هند در سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است، تاکید کرد؛ بندر چابهار می تواند نقش پررنگی در تسهیل حمل و نقل و لجستیک بین کشورهای منطقه داشته باشد.
چابهار با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی در سطح جهان و محور بودنش به عنوان حلقه ارتباطی مسیرهای تجاری منطقه ای بهترین مکان برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری چند جانبه است.
جمهوری اسلامی ایران در این راستا با تاکید بر داشتن بهترین روابط با همسایگان؛ اولویت دیپلماسی اقتصادی خود را رفع موانع همکاری اقتصادی با کشورهای همسایه و بهره گیری از پیمان‌های چندجانبه نظیر اکو، دی 8 و تدوین برنامه همکاری بلند مدت با سازمان ها واتحادیه های قدرتمند آسیایی همچون اوراسیا و شانگهای قرار داده است.
"جیمز دورسی"؛ محقق و کارشناس موسسه مطالعات راهبردی آمریکا با اشاره به نقش پررنگ ایران در آسیای میانه معتقد است: نیاز کشورهای آسیای میانه به بنادر ایران سبب شده است که به رغم تحریم‌های امریکا، این کشورها همچنان روابط خود با ایران را در اولویت قرار دهند.
کشورهای آسیای مرکزی تمایل زیادی به استفاده از ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی ایران بویژه بندر اقیانوسی و راهبردی چابهار دارند .
با توجه به این تمایل چند سویه پیش بینی می شود که با همکاری هند، ایران، افغانستان، ازبکستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی، فعالیت بندر چابهار بیش از پیش شود.
نویسنده: جمشید امین زاده
115
