«سیدابراهیم رئیسی» به دعوت رسمی همتای ازبکستانی خود، در صدر هیأتی بلندپایه از مقامات سیاسی و اقتصادی، به منظور دیدار رسمی دوجانبه و نیز شرکت در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، به شهر تاریخی سمرقند سفر می‌کند.
حضور و سخنرانی در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، امضای چندین سند همکاری با ازبکستان و 10 ملاقات با مقامات کشورهای مختلف از جمله چین، روسیه و هند از جمله برنامه های کاری رئیس جمهوری اسلامی ایران در سفر به سمرقند است.
ایران در نظر دارد امسال در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، یادداشت تعهدی برای پیوستن به این سازمان امضا کند. در اجلاس سال گذشته سازمان همکاری شانگهای در تاجیکستان در سپتامبر 2021 با آغاز روند عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در این سازمان موافقت شد.
سازمان همکاری شانگهای که یک سازمان بین دولتی است دارای هشت عضو دائم، یعنی کشورهای هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان است.
چهار کشور افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان نیز به عنوان عضو ناظر و شش کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا نیز از شرکای گفت‌وگوی آن محسوب می‌شوند.
عمده ترین هدف این سازمان، توسعه همکاریهای سیاسی و اقتصادی و حفظ صلح، امنیت و ثبات در منطقه است. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای افزایش تعاملات متوازن با کشورها و ارتباط گسترده تر با همسایگان و کشورهای منطقه ، روند عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای را پیگیری کرده است.
نقش برجسته این سازمان در عرصه مناسبات بین المللی وقتی بهتر آشکار می شود که بدانیم بیش از 40 درصد جمعیت دنیا در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای زندگی می‌کنند و حدود 25 درصد تولید ناخالص دنیا به کشورهای عضو این سازمان تعلق دارد.
حجم اقتصاد کشورهای عضو این سازمان 20 تریلیون دلار اعلام شده که نسبت به 20 سال گذشته، 13 برابر شده است. بزرگ ترین تولید کننده انرژی جهان یعنی روسیه و بزرگ ترین مصرف کننده انرژی جهان یعنی چین در این سازمان هستند. ایران نیز در زمینه نفت و گاز دارای ذخایر بسیار عظیم است که در کنار روسیه می تواند مکمل اقتصاد کشورهای عضو شانگهای باشد.
در سال 1400 شمسی تجارت ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای به بیش از 37 میلیارد و 168 میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل از آن، رشد 33 درصدی داشت.
ایران همچنین به سازمان همکاری شانگهای پیشنهاد تعریف پول واحد برای انجام مبادلات تجاری در میان بلوک اوراسیا را که شامل چین، هند و روسیه است، ارائه داده است، تا با سیستم مالی جهانی تحت سلطه دلار آمریکا، به گونه ای موثر مقابله شود.
حوزه ترانزیت و حمل و نقل هم از جمله زمینه های همکاری ایران با اعضای شانگهای خواهد بود؛ ایران پل ارتباطی شمال و جنوب و همچنین شرق و غرب محسوب می شود. جمهوری اسلامی ایران شرق آسیا و آسیای مرکزی را به اروپا و آفریقا از طریق زمینی و دریایی متصل می کند که برای تجارت اعضای شانگهای از جمله صادرات چین، بسیار مهم است.
«مجید رضا حریری» رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در این ارتباط به نقش آسیا به ویژه آسیای جنوبی و آسیای جنوب شرقی در آینده اقتصاد جهان اشاره کرده و می گوید: "شرق آسیا و جنوب آسیا یک مرز ارتباطی با غرب آسیا و غرب جهان دارد که این مرز عملا کشور ایران است."
بدیهی است، عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای را بی‌شک می‌توان دستاوردی مهم دانست؛ در شرایطی که آمریکا در تلاش است تا با تحمیل توأمان فشارهای اقتصادی و انزوای سیاسی، ایران را به عقب‌نشینی از مواضع خود وادار کند، عضویت دائم در شانگهای، هم می‌تواند یکبار دیگر تلاش برای انزوای سیاسی ایران را به شکست بکشاند و هم فرصتی مناسب برای مشارکت در همگرایی منطقه‌ای به وجود آورد، چرا که با توجه به همکاریهای گسترده اعضای این سازمان در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، بازرگانی، پولی، بانکی و انرژی، فضای مناسب‌تری برای تعاملات بین‌المللی ایران فراهم خواهد شد.
نویسنده: حسن عقیقی سلماسی
117
