«روح الله دهقانی فیروزآبادی» معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری شامگاه جمعه در آیین افتتاحیه پنجمین دوره جایزه مصطفی (ص) در اصفهان اظهار داشت: رویکرد راهبردی توسعه علم و فناوری در همه حوزه های کشور از مهمترین ارکان سیاستگذاری رهبر معظم انقلاب و همسو با آموزه های رسول اکرم(ص) در این زمینه بوده است.
رویداد جایزه مصطفی(ص) که به ابتکار شورای عالی فرهنگی ایران در سال 1391 ایجاد شد و اکنون پنجمین دوره آن در حال برگزاری است، تاکنون به 14 دانشمند جهان جایزه اعطا کرده است که مجلات علمی آن را به عنوان جایزه نوبل کشورهای اسلامی می دانند.
بیش از یکصد نفر از دانشمندان جهان اسلام از 40 کشور در پنجمین رویداد جایزه علم و فناوری مصطفی(ص) شرکت دارند.
استاندارد سازی علم نافع برای بشریت، شناسایی و معرفی سیمای فاخر جمهوری اسلامی ایران در تولید و توسعه علم و گسترش ارتباطات علمی بین المللی، از جمله اهداف برگزاری رویداد جایزه مصطفی(ص) است.
تولیدات علمی در کشورهای مختلف یکی از مهمترین شاخص های بررسی پیشرفت است که مسیر رشد و ارتقا در ابعاد گوناگون جامعه و در پی آن پیشرفت اقتصادی را نشان می دهد.
یکی از افتخارات ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، رشد روز افزون و حضور فعال کشور در عرصه‌های علمی است که بارها از سوی مجامع بین المللی مورد تایید قرار گرفته است، به عنوان مثال در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی سهم ایران در تولید علم دنیا افزایش 180 برابری داشته و تولید مقاله توسط محققان ایرانی نیز طی سالیان بعد از پیروزی انقلاب شاهد رشد 55 برابری است.
در جهان اسلام، اطلاعات پایگاه InCites نشان می دهد ایران به لحاظ تعداد استنادهای دریافتی رتبه اول، به لحاظ انتشارات رتبه دوم و به لحاظ شاخص H ( تعداد مقالات و تعداد استنادها) رتبه چهارم را در بین 57 کشورهای اسلامی به دست آورده است.
بر اساس گزارشی که توسط وب سایت بین المللی «Web of Science» منتشر شد: «ایران با نرخ رشد علمی 10.4 درصدی در سال 2019، در میان 25 کشور برتر جهان در رتبه دوم قرار دارد.» همچنین بـه گـزارش دو پایـگاه معتبـر علمـی New Scientist و Metrix Science ،جمهـوری اسلامی ایـران بـا نرخ رشـد 11 برابـر متوسـط جهانی، رتبـه نخسـت رشـد علمی را در بیـن سالهای 2009 - 1980 دارا بـوده اسـت.
این آمارها نشان می دهد ایران سریع‌تر از هر کشور دیگری در دنیا در مسیر پیشرفت علم و فناوری حرکت می‌کند. به طوری که سهم ایران از تولید علم دنیا در سال 1998 از 0.07 درصد، به دو درصد در سال 2020 می‌رسد. یعنی سهم ایران از تولید علم دنیا نسبت به جمعیت کشور بیش از دو برابر شده است.
پایگاه استنادی بین‌المللی اسکوپوس نیز گزارش داد است که طی یک دوره هشت ساله (2020 - 2013)، نسبت مقالات ایرانی با مشارکت بین‌المللی به میزان قابل توجه 209 درصد افزایش یافته و ایران را به کشوراسلامی پیشرو در زمینه دیپلماسی علمی تبدیل کرده است.
در این حال، براساس گزارش «شاخص نوآوری های جهانی» که همه ساله از سوی سازمان جهانی مالکیت معنوی در ژنو منتشر می‌شود، جمهوری اسلامی ایران با بهبود بیش از 50 پله در این شاخص، از رتبه 113 در سال 2013 به رتبه 63 در سال 2023 ارتقاء پیدا کرده است؛ این گزارش یک ابزار ارزشمند برای کمک به کشورها در ارزیابی وضعیت رشد و نوآوری و توسعه استراتژی های جدید برای ایجاد تحول اقتصادی و بهبود معیارهای نوآوری در کشورها محسوب می شود و اطلاعات و رتبه بندی‌های آن بسیار حائز اهمیت است.
بدیهی است، نگاهی به پیشرفت های ایران در عرصه های مختلف علمی نشان می دهد که فشارهای همه جانبه سیاسی، اقتصادی و نظامی دشمنان در مهار مولفه های قدرت جمهوری اسلامی ناکام مانده است.
دستیابی به فناوری‌های پیشرفته در حوزه نانو، هوافضا، پزشکی، سلول های بنیادی و هسته ای از جمله مصادیق برای توسعه علمی، اقتصادی و فناوری ایران تلقی می‌شود که همه در شرایط تحریم به دست آمده است.
حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره لزوم تداوم پیشرفت های علمی کشور می فرمایند: "ما پیشرفتهای زیادی داشتیم، نمونه‌های متعدّدی داشتیم؛ یک قلم، پیشرفت علم است. ما در این سالهای بعد از انقلاب، از لحاظ پیشرفت علمی، از همه‌ی دنیا جلوتر بودیم. این قضاوت من نیست، قضاوت مراکز بین‌المللی است؛ یعنی سرعت ما و شتاب پیشرفت علمی ما چندین برابرِ متوسّطِ جهان است ... علم به معنای واقعی کلمه قدرت است... دانش برای یک کشور توانایی می‌آورد، اقتدار می‌آورد."(1400/11/28)
نویسنده: حسن عقیقی سلماسی
117
