با ناکامی نتانیاهو دو سوال مهم مطرح می‌شود. سوال نخست این است که چرا نتانیاهو که 12 سال متوالی پست نخست وزیری را در اختیار داشته است، موفق به تشکیل کابینه نشد؟ سوال دیگر این است که با ناکامی نتانیاهو، اکنون وضعیت نخست وزیر و تشکیل کابینه اسرائیل چه می‌شود؟
درباره دلایل ناکامی نتانیاهو می‌توان به چند دسته موضوع اشاره کرد.
نتانیاهو، مانع تشکیل کابینه
موضوع نخست مربوط به خود نتانیاهو است. نخست وزیر اسرائیل از یک سو به مدت 12 سال است که این پست را در سرزمین‌های اشغالی در اختیار دارد و از سوی رقبا به دیکتاتوری متهم شده است و از سوی دیگر با پرونده‌های فساد مواجه است. رقبای نتانیاهو خواستار کنار رفتن وی و چرخش در قدرت هستند، اما نتانیاهو این هراس را دارد که با کنار رفتن از نخست وزیری و محاکمه در پرونده‌های فساد، راهی زندان شود. بر این اساس بر بقای در نخست وزیری پافشار دارد و حتی پیش از این با بنی گانتز برای نخست وزیری چرخشی به توافق رسیده بود. منتقدان بر این باور هستند شخص نتانیاهو در سال‌های اخیر به عنوان عامل اصلی بی‌ثباتی و عدم امکان‌پذیری تشکیل کابینه ظاهر شده است و عزم جدی برای کنار زدن وی از قدرت دارند.
شکاف‌های سیاسی و اجتماعی در سرزمین‌های اشغالی
موضوع دیگر مربوط به شکاف‌های سیاسی و اجتماعی در سرزمین‌های اشغالی است. نتانیاهو از راست‌گرایان اسرائیلی است که پایگاه و نفوذ قابل ملاحظه‌ای نیز در میان مذهبیون این رژیم دارد. در حالی که در دور اخیر نتانیاهو برای ائتلاف با برخی گروه‌های عربی اعلام آمادگی کرده بود، اما متحدان مذهبی وی مخالف ائتلاف با فهرست متحد عربی (راعم) بودند. طیف صهیونیسم مذهبی در ائتلاف نتانیاهو، «راعم» را حامی تروریسم می‌داند و اساساً تشکیل کابینه با اعراب را نپذیرفته و این از عللی است که سبب شد تشکیل کابینه به ریاست نتانیاهو تقریباً ناممکن شود.
معضل قانونی در تشکیل کابینه
موضوع سوم، یک مسئله قانونی در اسرائیل است. مطابق قانون، برای تشکیل کابینه به حمایت اکثریت مطلق اعضای پارلمان نیاز است. پارلمان اسرائیل 120 کرسی دارد و نخست وزیر باید حمایت 61 نماینده را برای تشکیل کابینه به دست آورد. در 4 انتخابات گذشته هیچ جریانی موفق به کسب 61 کرسی نشده است. نتانیاهو و حامیان وی در انتخابات اخیر جمعاً 52 کرسی را در اختیار داشتند و برای رسیدن به 61 کرسی باید حمایت دست کم دو حزب سیاسی را به دست می‌آوردند. نتانیاهو در روزهای پایانی مهلت 28 روزه خود تلاش کرد حمایت نفتالی بنت، رئیس حزب یمینا را که 7 کرسی دارد به دست آورد، اما هم نتوانست و هم اینکه حتی در صورت به دست آوردن حمایت یمینا باز هم باید حمایت حزب دیگری را نیز به دست می‌آورد که این مشکل قانونی نقش مهمی در ناکامی وی برای تشکیل کابینه داشته است.
سوال دیگر این است که اکنون وضعیت تشکیل کابینه اسرائیل چه می‌شود؟
لاپید؛ مامور به تشکیل کابینه
گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای حاکی از این بود که رووین ریولین، رئیس رژیم صهیونیستی می‌تواند فرصت نتانیاهو را برای مدت دو هفته دیگر تمدید کند، اما این کار را نکرد چرا که تقریباً اطمینان داشت فرصت دادن به نتانیاهو سبب تشکیل کابینه نمی‌شود. بنابراین، ریولین به یائیر لاپید، رهبر حزب میانه‌رو یش عتید، ماموریت تشکیل کابینه داد.
یائیر لاپید، میانه‌رو اما به شدت سکولار
لاپید یک میانه‌رو به شدت سکولار است. بنابراین مذهبیون اسرائیل از وی برای تشکیل کابینه حمایت نخواهند کرد. با این حال، ممکن است رقبای نتانیاهو در جریان راست از جمله نفتالی بنت، گیدئون سعر یا حتی آویگدور لیبرمن از نخست وزیری لاپید حمایت کنند تا عملاً در گام نخست بنیامین نتانیاهو را از قدرت کنار زنند. با توجه به این وضعیت حتی اگر لاپید موفق به تشکیل کابینه شود، کابینه آینده به دلیل حضور طیف‌های متعارض، شکننده خواهد بود. اگر شخصیت‌ها و احزاب اسرائیلی بر روی کابینه لاپید توافق نکنند، به معنای انحلال مجدد پارلمان و تداوم بن بست سیاسی کنونی در اسرائیل خواهد بود.// 114
نویسنده: سید رضی عمادی
