بازمانده‌ها و هسته‌های خفته داعش در روزهای اخیر دو اقدام در سوریه و عراق انجام دادند. بازمانده‌های گروه تروریستی داعش در عراق، منطقه «حاوی العظیم» را در استان دیاله مورد حمله قرار دادند که طی آن دستکم 11 نظامی عراقی کشته شدند.
این گروه در سوریه نیز در جریان شورش در زندان غویران در استان الحسکه، دست کم 120 تن را کشتند و تعداد زیادی را نیز زخمی کردند. در حمله به زندان الحسکه موج فرار شخصیت‌های خطرناک داعش از این زندان رخ داد.
این تحرکات نشان می‌دهد داعش همچنان یک تهدید امنیتی است و سعی دارد فعالیت خود را در عراق و سوریه گسترش دهد. تنها در عراق، هسته‌های خفته داعش طی ژانویه تا اکتبر 2021 دستکم 170 عملیات تروریستی را طراحی و اجرا کرده‌اند که 873 کشته، زخمی و آدم‌ربایی حاصل آن بوده است. این تحرکات و به خصوص جنایت حاوی العظیم سبب نگرانی مقامات و شخصیت‌های عراقی شد. حیدر العبادی نخست وزیر پیشین عراق در توییتی نوشت: "تروریسم و شکاف سیاسی کشور را تهدید می‌کند و کشور نیازمند وحدت و همبستگی همه نیروهاست."
اما پرسش مهم این است که چرا فعالیت‌های داعشی‌ها در این برهه افزایش داشته و خشن‌تر نیز شده است؟
به نظر می‌رسد همان‌گونه که حیدر العبادی اشاره کرد شکاف سیاسی و نبود دولت مرکزی مقتدر عامل مهمی در این خصوص است. اساساً داعش در محیط‌هایی فعالیت می‌کند که به واسطه نبود اجماع و همبستگی ملی، دولت مقتدری حضور ندارد.
در عراق با گذشت حدود چهار ماه از انتخابات پارلمانی هنوز زمینه لازم برای تشکیل دولت جدید فراهم نشده و اختلاف‌های سیاسی میان گروه‌ها مشهود است و در سوریه نیز دولت دمشق به واسطه حضور شبه‌نظامیان کرد و نیروهای آمریکایی و ترکی در مناطق شمالی این کشور حضور و قدرت چندانی ندارد.
موضوع دیگر این است که تحرکات داعش با افزایش مطالبات در عراق برای خروج کامل نظامیان آمریکایی همراه شده است. بنابراین، به نظر می‌رسد میان تحرکات داعشی‌ها و موضوع خروج نظامیان آمریکایی ارتباط وجود دارد و آمریکایی‌ها درصدد هستند هشدار دهند پافشاری بر خروج کامل نظامیان این کشور تبعات امنیتی برای عراق خواهد داشت.
از سوی دیگر، آمریکایی‌ها با تداوم فشار به دولت سوریه و تلاش برای جلوگیری از تقویت موقعیت آن، و همچنین با برنامه‌ریزی‌هایی که ضد حشد الشعبی در عراق انجام می‌دهند به تروریست‌ها در این کشورها کمک می‌کنند.
نکته پایانی در خصوص دور جدید فعالیت هسته‌های خفته داعش این است که این اقدام‌ها باز هم تکرار خواهند شد و قربانیان دیگری نیز خواهند گرفت، اما به منزله احیای داعش به صورت کامل همانند سال 2014 نیست چرا که حتی غرب نیز با تجربه از جنایت‌هایی که سازمان داعش پیش از این در کشورهای مختلف از جمله در عراق نجام داد، خواهان احیای سازمانی آن نیست.
با این حال، واقعیتی که وجود دارد، این است که خلاء‌های امنیتی در عراق و سوریه با توجه به دلایل ذکر شده و همچنین دلایل مهم دیگر، وجود دارد و این خلاء‌ها می‌تواند سبب تداوم تهدید داعش در این کشورها باشد.
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
