چهارتاقی نیاسر که از کهن‌ترین سازه های ایرانی می باشد، شامل آتشکده ای چهار ضلعی با سقفی گنبدی شکل است.
بر اساس پژوهش‌های اخترباستان‌شناسی، چهارطاقی نیاسر مانند برخی چهارطاقی‌های موجود دیگر، یکی از این بناهای نجومی و تقویمی است که در کنار این که اتاق اصلی آتشکده (محل استقرار آتش) بوده، به‌عنوان تقویم آفتابی نیز کاربرد داشته است.
بزرگی و عظمتی که در این بنا به چشم می خورد، نشان از تعادل عناصر تشکیل دهنده و توازن و هماهنگی در معماری آن می باشد. نقطه حائز اهمیت و جالب در معماری این بنا در واقع شیوه بدیع و مبتکرانه ساخت و ساز تاق بدون استفاده از قالب پیش ساخته و نحوه تبدیل پلان مربع به دایره در قسمت گنبد آن می باشد.
به روایتی از این بنا در زمان اردشیر ساسانی به عنوان آتشکده استفاده می شده است که در کنار آن چشمه، آب و درخت چنار است. محل قرار گرفتن آن نقطه ای حیاتی و اصلی در ارتفاعی از شهر است؛ جایی برای راهنمایی ساربانان و بازرگانان در شب و امروز منظرگاهی برای اشراف بر همه شهر که از قدیم درست و به جا طراحی شده است.
چشمه اسکندریه که در تمام فصول جاری می باشد، در پایین همین بنا و در مجاورت درخت کهنسال به رونق باغستان های اطراف و سر سبزی باغ تالار افزوده است. عبور جریانی که با حرکت در جویبارها و مسیر انبوه درختان چشم اندازی زیبا به وجود آورده و در نهایت در نقطه ای به آبشار باشکوه نیاسر تبدیل می گردد.
تنوع تولیدات عرقیات و گلاب تهیه مربا جات وترشیجات، لواشک و ترشک، محصولات گیاهی و دارویی از جمله سوغاتی های نیاسر در بازارچه های و کارگاه های گلاب گیری محسوب می شود.
116
