اذعان «جو بایدن» به گسترش شکاف و تفرقه در جامعه آمریکا در واقع نشانگر بحران عمیقی است که این کشور را به ویژه پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2020 و خودداری «دونالد ترامپ» از پذیرش نتیجه آن یعنی پیروزی بایدن فرا گرفته است.
رویدادهای پس از انتخابات مانند اعتراضات مکرر ترامپ و ستاد انتخاباتی وی و شکایت های مکرر به دادگاه های ایالتی و سرانجام به دیوان عالی آمریکا صرف موجب ایجاد تردید هر چه بیشتر به صحت و استواری دموکراسی آمریکایی گردید.
موضع گیری های ترامپ و تشویق هوادارنش برای ممانعت از سیر مراحل قانونی ریاست جمهوری بایدن در نهایت منجر به حادثه حمله به کنگره آمریکا در 6 ژانویه 2021 شد.
فروپاشی موقعیت و پرستیژ آمریکا در جهان در پی حمله به کنگره
این حمله در واقع نماد شکاف در حاکمیت ایالات متحده بین جمهوری خواهان و دموکراتها و توسعه و تعمیق آن به جامعه این کشور و تقسیم آن به طرفداران و مخالفان ترامپ شد. این واقعه در عین حال باعث فروپاشی موقعیت و پرستیژ آمریکا در جهان و تنزل آن به یک دموکراسی جهان سومی گردید.
«ریچارد هاس» رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا معتقد است: "اگر عصر پساآمریکا آغازی داشته باشد، قطعا همان روزی است که حامیان ترامپ کنگره را مورد یورش قرار دادند."
اگر آمریکا ادعا داشت که بزرگترین نظام لیبرال دموکراسی در جهان است، اما پس از حمله 6 ژانویه به کنگره این تصویر فرو ریخت. در واقع تصاویر و کلیپ های منتشر شده از یورش هواداران ترامپ به کنگره یادآور وقایع سیاسی کشورهایی بود که در آنها دموکراسی وجود ندارد و گرفتار کشمکش های سیاسی داخلی هستند.
«رحمان قهرمان پور» کارشناس سیاسی می گوید: "زخم عمیقی بر پیکره لیبرال دموکراسی آمریکا وارد شده است، حادثه کنگره ما را یاد سخنان فوکویاما در سال 2010 می‌اندازد. او در آن زمان اعلام کرد که لیبرال دموکراسیِ آمریکایی نشانه‌هایی از زوال را با خود دارد."
یکی از بنیان های دموکراسی، نقش مردم در انتخابات حاکمان است که از طریق فرایند انتخابات به عنوان یکی از ارکان اصلی یک نظام دموکراتیک بدان مبادرت می کنند.
با این حال ترامپ به عنوان رئیس جمهور مستقر که به اصطلاح وظیفه حفاظت از نظام سیاسی آمریکا را بر عهده دارد این نظام را فاسد خوانده و نظام رای گیری آمریکا را زیر سئوال برد و با تاکید بر وقوع تقلب گسترده در آن، از طریق فراخوان هواداران خود و تشویق آنها به شورش وحمله به کنگره عملا شبه کودتایی را با هدف برهم زدن فرایند قانونی انتخاب جو بایدن سامان داد.
حادثه کنگره همانند رویدادهایی بوده که در کشورهای غیر دموکراتیک رخ می دهد. بدین ترتیب بنیان های دموکراسی آمریکایی دچار فروپاشی شده و حیثیت آمریکا در سطح جهانی از میان رفته است.این امر را می توان نماد دیگری از افول آمریکا دانست.
حادثه کنگره به منزله آغازی برعصر پسا آمریکا و فراموشی الگو و ارزشهای آمریکایی به ویژه در زمینه دموکراسی است. در راستای تایید این امر باید به نظرسنجی جدیدی در این زمینه اشاره کرد.
طبق جدیدترین نظرسنجی که نتایج آن در آستانه روز چهارم ژوئیه یعنی روز استقلال آمریکا منتشر شد، درست چند ماه پس از حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره برای زیر سؤال بردن صحت انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا، دو سوم آمریکایی‌ها یا 67 درصد آنها بر این باورند که دموکراسی آمریکا در معرض تهدید قرار گرفته است.
در میان طرفداران ترامپ، 87 درصد بر این باورند که دموکراسی آمریکا در معرض تهدید قرار دارد و 60 درصد از رأی‌دهندگان به بایدن نیز نظر مشابهی با این دسته از طرفداران ترامپ دارند.
از نظر دموکراتها، حمله 6 ژانویه به ساختمان کنگره و از نظر جمهوری‌خواهان ادعاهای تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر 2020 دموکراسی ایالات متحده را در معرض تهدید قرار داده است.
به رغم این اختلاف نظر اما نکته مهم این است که به طور کلی مردم آمریکا دموکراسی این کشور را در معرض خطر می بینند. بدین ترتیب می توان گفت که اکنون آمریکا علاوه بر بحران های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی ناشی از همه گیری کرونا ، با بحران وجودی و بحران مشروعیت نیز مواجه است.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
117
بیشتر بخوانید:
شکست طرح تشکیل کمیسیون تحقیق درباره حمله به کنگره آمریکا
