«عادل عبد الرحیم» با انتشار تحلیلی در خبرگزاری آناتولی، می نویسد، به دنبال تحرکات نظامی مصر و اریتره در منطقه «ساوا» در خاک اریتره و هم مرز با استان کسلا در شرق سودان، سودان خود را برای رویارویی با تهدیدات امنیتی این دو کشور همسایه خود، آماده می کند.
به گفته «ماجد محمدعلی»، روزنامه نگار علاقمند به مسایل منطقه شاخ آفریقا، محور مصر- اریتره موضوع امروز نیست و از گذشته وجود داشته است.
ماجد در گفت وگو با خبرگزاری آناتولی اظهار داشت، پس از آن که قاهره در متوقف کردن اجرای طرح ساخت سد النهضه در اتیوپی احساس ناتوانی کرد، محور مصر- اریتره شکل گرفت و شکل گیری این محور به دوران حکومت «حسنی مبارک»، رییس جمهوری مصر بازمی گردد.
دولت مصر، خرطوم را به حمایت از موضع آدیس آبابا در رابطه با پرونده سد النهضه، متهم می کند. با ساخته شدن سد النهضه از سهمیه سالانه آب مصر از رود نیل که 55.5 میلیارد متر مکعب در سال است، کاسته می شود و این مساله سبب نگرانی مصر شده است.
این درحالی است که سودان این اتهام را نمی پذیرد.
از سوی دیگر اتیوپی معتقد است که ساخت سد در مسیر رود نیل فواید بسیاری به ویژه در زمینه تولید برق (که مورد نیاز خرطوم است) دارد و به کشورهای مصب رود یعنی سودان و مصر، آسیبی نمی رسد.
برخوردهای منطقه ای و بین المللی
«حمد محمد خیر»، استاد دانشگاه در سودان درباره خبرهای مربوط به ائتلاف میان مصر و اریتره با سودان جنوبی، اظهار داشت، این کشورها از دیدگاه و اهداف راهبردی بلند مدت برای تحقق آن در سطح منطقه و سازمان های منطقه ای (اتحادیه عربی و اتحادیه آفریقا)، برخوردار نیستند از این رو توصیف روابط دوجانبه میان آنها تحت عنوان «محور» اقدامی دشوار است.
به گفته این استاد دانشگاه، برخورد منافع کشورهای منطقه ای و بین المللی، در سایه عدم آگاهی سران حاکم در کشورهای سودان، مصر، اتیوپی و اریتره و انگیزه ملی آنها، عامل اختلاف میان این کشورهای آفریقایی است .
تحولات سریع
سودان ماه مه گذشته با اعلام خبر کشف و ضبط سلاح های مصری که در اختیار شورشیان دارفور بوده است، قاهره را به حمایت از شورشیان سودانی متهم کرد؛ این در حالی است که قاهره بارها این اتهام را تکذیب کرده است.
با تحولات سریع اوضاع این منطقه، از اواخر دسامبر گذشته، بحث هم پیمانی مصر و اریتره به عنوان محور مخالف با خرطوم و آدیس آبابا، در رسانه های خبری سودانی و اتیوپیایی، بالا گرفته است.
رسانه های خبری در توجیه این هم پیمانی می گویند، مصر در توافق با اتیوپی درباره سد النهضه، شکست خورده است و با سودان نیز بر سر منطقه مورد منازعه حلایب و شلاتین و ابو رماد، اختلاف دارد.
همچنین آسمره و آدیس آبابا نیز از زمان جدایی اریتره از اتیوپی در سال 1991 تا کنون، با یکدیگر خصومت دارند و هر یک از این کشورها دیگری را به حمایت از شورشیان طرف مقابل، متهم می کنند.
«عبدالفتاح السیسی»، رییس جمهوری مصر، سه شنبه گذشته با آسیاس آفورقی، همتای اریتره ای خود دیدار کرد؛ این درحالی است که خرطوم نیز از روز شنبه، قوای نظامی خود را در مرزهای شرقی سودان، تقویت و گذرگاه های مرزی خود با اریتره را نیز مسدود کرده است.
از سوی دیگر، «عماد الدین مصطفی عدوی»، رییس ستاد مشترک سودان نیز دوشنبه گذشته در سفر به آدیس آبابا، پیام عمر البشیر، رییس جمهوری سودان را به «هایله ماریام دیسالین» نخست وزیر اتیوپی، ابلاغ کرد.
عدوی همچنین با اسماعیل شرقی، کمیسر صلح و امنیت اتحادیه آفریقا دیدار کرد.
ناظران، هدف از این دیدارها را مطلع کردن اتیوپی و اتحادیه آفریقا از تحولات مصر و اریتره، می دانند.
با توجه به بی نتیجه ماندن مذاکرات مربوط به سد النهضه، نزدیکی مصر و اریتره همچنین سبب افزایش نگرانی های اتیوپی از احتمال حمله به این سد، شده است؛ اتیوپی این سد را طرح ملی این کشور قلمداد می کند.
در مقابل، روابط میان آدیس آبابا و خرطوم از مدتی پیش، تقویت شده است و هماهنگی طرفین به ویژه پس از امضای چند توافقنامه دوجانبه، تا حدی است که سودان امنیت اتیوپی را خط قرمز خود، قلمداد می کند.
پدیده وقت
«انور سلیمان»، نویسنده و تحلیلگر سیاسی نیز در این باره اظهار داشت، بروز محور مصر- اریتره و سودان – اتیوپی، یک پدیده موقت است که عمر چندانی نخواهد داشت.
به عقیده استاد دانشگاه سودان نیز وجود اختلافات میان کشورهای مصر، اریتره، اتیوپی و سودان برای ایجاد محور، کافی نیست؛ این منطقه مورد توجه بین المللی است زیرا بر امنیت دریای سرخ به عنوان یک محرک اثرگذار بر اقتصاد جهان، تاثیر دارد.
خیر با اشاره به این که منطقه صحنه تقابل میان محورهای منطقه ای و بین المللی است، اذعان داشت، به جز تجارت جهانی، اقتصاد، سلاح و قدرت نمایی، چه انگیزه ای کشوری مانند امارات را به ایجاد پایگاه در دریای سرخ، وادار سازد؟
بحران های داخلی
این استاد دانشگاه سودان درباره تداوم ائتلاف میان مصر و اریتره، ائتلاف سودان با اتیوپی را، ائتلافی پایدارتر توصیف کرد.
به گفته حمد، فعالیت شورشیان در امتداد مرزهای مشترک سودان با اتیوپی، عاملی برای همکاری دو کشور در زمینه روابط دوجانبه و حفظ مرزهای مشترک است.
حمد تاکید کرد، سد النهضه اتیوپی، مبنای اتحاد میان خرطوم و آدیس آبابا نیست و همکاری امنیتی و تامین مرزهای مشترک، عامل این اتحاد است.
ناظران مسایل این چهار کشور آفریقایی معتقدند، مشکلات ناشی از بحران های مختلف سیاسی و اقتصادی در این چهار کشور، نقطه مشترک میان آنهاست.
انور سلیمان در این باره گفت، بحران داخلی عاملی است که سبب شده است مصر و اریتره در مقابل سودان اتیوپی قرار گیرند؛ از این رو هر یک از این کشورها برای دور نگاه داشتن افکار عمومی از بحران اوضاع اقتصادی و سیاسی خود، به دنبال یک عامل خارجی هستند. 110/114
مترجم: سیده زهرا محب احمدی
بیشتر بخوانید:
لغو مذاکرات امنیتی سودان و سودان جنوبی
تشدید تنش در روابط مصر و سودان
شکایت سودان از مصر درباره پرونده منطقه حلایب
گزارش: تشدید تنش ها میان سودان و مصر
اعتراض سودان به درخواست مصر برای حذف خارطوم از مذاکرات «سد النهضه»
