اکنون ایران جزو 10 قدرت برتر پهپادی قرار دارد و جزو چند کشور معدود دنیا است که روندی رو به پیشرفت در زمینه طراحی، توسعه و ساخت انواع مختلف پهپادها دارد.
از جمله پهپادهای موفق ساخت ایران که سابقه عملیاتی درخشانی نیز دارند خانواده پهپادهای ابابیل است که تاکنون انواع مختلفی از آن ساخته شده به ویژه ابابیل 3 در صحنه های عملیاتی مختلف موفق ظاهر شده است. پهپاد ابابیل 3 در سال 1393 به صورت رسمی رونمایی و تحویل نیروهای مسلح ایران شد.
رونمایی از ابابیل 5
یکی از وجوه مهم و متمایز رژه روز 29 فروردین 1401 در تهران، حضور گسترده و متنوع پرنده های بدون سرنشین متعلق به یگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که جلوه ویژه ای به این رژه بخشید و در این میان، نمایش چند فروند پهپاد جدید ایرانی به نام ابابیل 5 که تا پیش از این، خبری رسمی در خصوص آن وجود نداشت، مورد توجه کارشناسان و رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفت.
این پرنده بدون سرنشین که برای اولین بار رویت می شد، در نمای کلی یک پهپاد با قابلیت های شناسایی و تهاجمی محسوب می شود که در مقایسه با بخش زیادی از پهپادهای شناخته شده ایرانی، نشانگر مجموعه ای از ارتقاء های مهم و تاثیرگذار است.
در واقع خانواده پهپادهای ابابیل با تمام موفقیت ها و تجربه های ممتاز عملیاتی به نسل 1، 2 و 3 محدود نشده و با نمایش پهپاد ابابیل 5 در رژه روز ارتش در سال 1401 مشخص شد که روند ارتقای خانواده پهپاد ابابیل همچنان ادامه دارد. می توان پهپاد ابابیل 5 را ترکیبی از پهپادهای مهاجر 6 و ابابیل 3 دانست.
مشخصات و ویژگی‌ها
در جریان رژه روز 29 فروردین 1401 سه فروند پهپاد ابابیل 5 در معرض نمایش قرار گرفت که بر روی کشنده های متحرک سوار بودند. حداقل در یکی از پهپادها و در زیر یک بال، دو تیر موشک الماس و در یک مورد دیگر در زیر هر بال 3 تیر بمب هدایت شونده و دورایستا از کلاس قائم مشاهده شد.
پهپاد ابابیل 5 را برخی کارشناسان نسخه‌ای کوچکتر از پهپاد مهاجر 6 دانسته اند که قابلیت حمل 6 بمب هوشمند و نقطه‌زن سری قائم را دارد.
بُرد پروازی پهپاد ابابیل 5 بیش از 480 کیلومتر و مجهز به بمب قائم و 4 موشک هواپرتاب الماس 2 و با برد حدود 8 کیلومتر است.
با بررسی شکل بدنه پهپاد ابابیل 5 مشخص می شود که در بخش عقبی بدنه و خصوصا دُم، همان طراحی معروف H شکل که در مدل های اولیه ابابیل 3 و همچنین طرح ارتقاء یافته اطلس استفاده شده بود وجود دارد، اما در بخش جلویی و به نوعی دماغه، با طراحی پیشرفته تری نسبت به پهپاد مهاجر 6 رو به رو هستیم.
تصاویر این پهپاد همچنین نشان می دهد که دهانه بال آن نیز افزایش یافته و حجم مهمات قابل حمل نیز در این پرنده بدون سرنشین افزایش پیدا کرده است. مشخصات فنی این پهپاد هنوز اعلام رسمی نشده است اما احتمالا ابابیل 5 از موتور روتاکس 914 با قدرت 115 اسب بخار استفاده کند و مشخصاتی نزدیک به مهاجر 6 داشته باشد.
پهپاد شناسایی رزمی ابابیل 5 که شباهت زیادی در به پهپاد مشهور مهاجر 6 در طرحی و ابعاد دارد، در زیر هر بال خود به چهار موشک هوا به زمین ضد زره با نام الماس با برد 8 کیلومتر و توانایی «شلیک کن فراموش کن» مجهز بوده و به صورت هوشمند مسیر را طی می‌کند.
یک نکته قابل توجه دیگر در خصوص این پهپاد، این است که ارابه فرود جلویی این پهپاد بر اساس تصاویر موجود، قابلیت جمع شدن در داخل بدنه را دارد. این مسئله مشخصا نشان می دهد که در زمینه طراحی بخش جلویی ابابیل 5، ایده های جدیدی به کار گرفته شده و با فضای بیشتری نیز رو به رو هستیم و در عین حال حذف مجموعه ارابه از زیر پرنده بدون سرنشین در زمان پرواز، امکان افزایش سرعت و بهبود شرایط آیرودینامیکی را فراهم می سازد.
هر چند مشخصات و مختصات پهپاد ابابیل 5 به صورت رسمی اعلام نشده ولی با توجه به ظاهر بزرگتر و قابلیت حمل مهمات بیشتر، می توان گفت احتمالا ابابیل 5 از نظر ماندگاری در صحنه، ارتفاع پروازی و همچنین بحث محموله قابل حمل، در رتبه بالاتری نسبت به مهاجر 6 قرار می گیرد.
توسعه پهپاد هایی مثل سری مهاجر 6 یا ابابیل 5 در حقیقت حاکی از اتخاذ و استمرار استراتژی موثر و مفید دفاعی کشور در زمینه توسعه توانمندی پهپادی و واگذار کردن بخش زیادی از ماموریت ها در نیروهای مسلح به این پرنده ها است.
این مساله با توجه به تجارب حاصل از شرکت و عملیات های پهپادهای شناسایی ورزمی در جنگ های قرن بیست و یکمی مانند جنگ قره باغ در سال 2020 و جنگ اوکراین در سال 2022 حاصل شده است.
در عین حال جغرافیای وسیع و پهناور کشورمان به ویژه در مناطق و مرزهای شرقی ضرورت استفاده از پهپادها برای پایش مرزی و نیز عملیات احتمالی علیه اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر و نیز گروهک های تروریستی را دو چندان کرده است.
افزایش قابل توجه توان پهپادی ارتش جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر نشان دهنده برنامه ریزی گسترده برای پوشش این نوع مناطق به وسیله پرنده های بدون سرنشین است.
بکارگیری پهپاد ابابیل 5 این قابلیت را ایجاد می کند که یک پرنده بدون سرنشین بتواند برای مدتی طولانی تر عملیات رصد در یک منطقه نسبتا وسیع را آن هم با هزینه ای نه چندان بالا به انجام برساند، ضمن اینکه تجهیز این پهپاد به انواع بمب های قائم و یا موشکهای نقطه زن الماس توان ضربتی و هجومی قابل توجهی را به آن برای اجرای ماموریت های رزمی می بخشد.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
