سران کشورهای این نهاد منطقه ای در شرایطی گرد هم آمدند که بحران سیاسی گامبیا، در صدر دستور کار آنان است. خودداری یحیی جامه رئیس جمهوری کنونی گامبیا از پذیرفتن شکست در انتخابات ریاست جمهوری، به بحران این کشور را دامن زده است.
یحیی جامه، پس از اعلام نتایج انتخابات روز یکم دسامبر، در کمال شگفتی محافل سیاسی، شکست را پذیرفت و پیروزی آدام بارو Adama Barrow رقیب و نامزد ائتلاف احزاب مخالف را تبریک گفت. درهمین حال، ادعای یحیی جامه در روز 55 دسامبر مبنی بر تقلب در رای گیری، موجب حیرت همگان گشت و وی خواهان برگزاری انتخابات جدید درگامبیا شد.
در شرایطی که یحیی جامه، از اختیارات وسیع برای عزل و نصب قضات دیوان عالی گامبیا برخوردار است، این نگرانی وجود دارد که وی با منصوب کردن قضات جدید، حکم آنان را به سود منافع اش بدست آورد.
در همین حال، شواهد حاکی است یحیی جامه توانسته، حمایت ژنرال های ارتش گامبیا را برای پیشبرد اهداف غیر قانونی اش جلب کند. مقام های سازمان ملل متحد به ژنرال باجی Badjie از فرماندهان ارشد ارتش گامبیا اجازه ندادند از نیروهای این کشور که در عملیات پاسداری از صلح در سودان حضور دارند، بازدید کند.
در وضعیت کنونی گامبیا، ژنرال باجی، نقش تعیین کننده ای در سرنوشت سیاسی این کشور در روزهای آینده دارد. پیشتر، آدام بارو نامزد ائتلاف هشت حزب مخالف که در انتخابات روز یکم دسامبر با کسب بیشترین آرای رای دهندگان به پیروزی رسید، از حمایت ژنرال باجی Badjie از مقام های ارشد ارتش گامبیا با اطمینان به خبرنگاران سخن گفته بود. با این همه، ژنرال ارشد ارتش گامبیا روز سه شنبه در گفت وگو با شبکه بین المللی فرانس 24 تاکید کرده که به یحیی جامه وفادار خواهد ماند. این اعلام وفاداری، ممکن است به معنای خطر کودتای نظامی به سود یحیی جامه در آینده باشد.
در چنین شرایطی که واگذاری قدرت از یحیی جامه به رئیس جمهوری منتخب مردم گامبیا، بحث اصلی است، امتناع وی از تحویل مسالمت آمیز قدرت، زمینه مداخله نظامی در این کشور را فراهم خواهد کرد.
به باور ناظران، پافشاری یحیی جامه برای حفظ قدرت با وجود میانجیگری های سران کشورهای غرب آفریقا ، احتمال مداخله نظامی نیروهای اکوموگ ECOMOG وابسته به این نهاد را در گامبیا هموار خواهد کرد. موقعیت جغرافیایی گامبیا که در مرزهای سنگال محصور شده است، این احتمال را آسان تر خواهد کرد. الن جانسون سیرلیف رئیس جمهوری لیبریا که ریاست دوره ای نهاد منطقه ای اکواس را دارد، هفته گذشته همراه با سران سنگال، سرالئون و بورکینافاسو، به بانجول پایتخت گامبیا سفر کردند تا با مذاکره، به بحران خاتمه دهند، اما نتوانستند یحیی جامه را برای کناره گیری از قدرت، متقاعد کنند.
وی از تسلیم شکایت به دیوان عالی گامبیا نیز منصرف نشد و روز 13 دسامبر شکایت را به دیوان عالی ارائه کرد. از دید مخالفان سیاسی، یحیی جامه در صدد وقت کشی و کسب فرصت جدید برای اقدام های بعدی است. در حالی که، آداما بارو طبق قانون اساسی باید روز 19 ژانویه سال 2017 به عنوان رئیس جمهوری جدید گامبیا سوگند یاد کند، سران نهاد منطقه ای اکواس برای پایان دادن به بحران انتخاباتی این کشور، فرصت زیادی ندارند.
