یکی از موضوعات و مبنای مهم در تذکرة الاولیا، بیانِ سیره و سخنان حضرت علی (ع) و چند تن از ائمة اهل بیت (ع) است. این شرح و توضیح، به توصیف برخی از مبانی فکری و رفتاری آن بزرگان در متن کتاب منجر شده است.
به گزارش خبرگزاری ایران پرس، عباراتی از تذکرة الاولیا درباره حضرت علی (ع) را در زیر بخوانیم:
- ذکر جنید بغدادی
و گفت شیخ، مادر اصول و فروع و بلاکشیدن علی مرتضی است رضی الله عنه که مرتضی به پرداختن حربها ازو چیزها حکایت کردندی که هیچ کس طاقت شنیدن آن ندارد که خداوند تعالی او را چندان علم و حکمت کرامت کرده بود.
- ذکر ابوبکر شبلی
وقتی شبلی را با علوی سخن می‌رفت گفت: من با تو کی برابری توانم کرد که پدرت سه قرص به درویشی داد تا قیامت همی خوانند و یطعمون الطعام علی حبه و ما چندین هزار درم دینار بدادیم و کسی ازین یاد نمی‌کند.
- ذکر جنید بغدادی
و گفت: اگر مرتضی این یک سخن به کرامت نگفتی اصحاب طریقت چه کردندی؟ و آن سخن آن‌ست که: از مرتضی سئوال کردند که خدای را به چه شناختی گفت: «بدان که شناسا گردانید مرا بخود، که او خداوندی است که شبه او نتواند بود. هیچ صورتی او را در نتوان یافت و هیچ وجهی او را قیاس نتوان کرد به هیچ خلقی. که او نزدیکی است در دوری خویش و دوری است در نزدیکی خویش. بالای همه چیزها است و نتوان گفت که تحت او چیزی‌ست و او نیست چون چیزی و نیست از چیزی و نیست در چیزی و نیست به چیزی. سبحان آن خدائی که او این چنین است و چنین نیست هیچ چیز غیر او و اگر کسی شرح این سخن دهد مجلدی برآید فهم من فهم»
- ذکر بشر حافی
نقل است که بشر گفت: یک شب مرتضی را به خواب دیدم. گفتم: مرا پندی ده! گفت: چه نیکوست شفقت توانگران بر درویشان برای طلب ثواب رحمان، و از آن نیکوتر تکبر درویشان بر توانگران، از اعتماد بر کرم آفریدگار جهان.
- ذکر جنید بغدادی
نقل است که سیدی بود که او را ناصری گفتندی. قصد حج کرد. چون به بغداد رسید به زیارت جنید رفت و سلام کرد. جنید پرسید که سید از کجاست؟ گفت: از گیلان/ گفت: از فرزندان کیستی؟ گفت: از فرزندان امیرالمؤمنین علی رضی الله عنه. گفت: پدر تو دو شمشیر می‌زد، یکی با کافران و یکی با نفس. ای سید که فرزند اوئی! از این دو کدام کار فرمائی؟
117
