سنبل الطیب با نام لاتین (offcinalis Valeriana) گیاهی که ریشه آن دارای اثر ضدتشنج قوی است و از آن در رفع ناراحتی های بامنشاء عصبی استفاده می گردد.سنبل الطیب گیاهی است علفی و دارای ساقه قوی که ارتفاع آن به 1/5 متر می رسد. این گیاه به حالت خودرو در جنگلهای کم درخت و درحاشیه جریانهای آب و چمنزارهای مرطوب در اغلب نواحی اروپا و بخش هایی ازآسیا ازجمله ایران می روید.
سنبل الطیب در مناطق کوهستانی معمولا تا ارتفاع 1000 متری می روید برگهای آن منقسم به قطعات منظم تقسیم شده، نوک تیز و دندانه دار بوده و روبروی هم قرارگرفته اند. ریشه قهوه ای رنک آن قطور و بسیار منشعب است و از برخی از آنها انشعاباتی منتهی به جوانه خارج گشته که در تکثیر گیاه کمک فراوانی می کندگیاه سنبل الطیب دارای بوی مطبوعی است که باعت جلب گربه می شود، از این رو در ایران به نام علف گربه نیز نامیده می شود.
گلهای این گیاه دارای رنک سفید یا صورتی با بوی مطبوع است و در اواخر خرداد تا اوایل مرداد به صورت گل آذین با ظاهری چتر مانند برروی ساقه ظاهر می شود. قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه های آن می باشد که در بازار تجارت عرضه می شود. ریشه تازه سنبل الطیب دارای مقدار زیادی اسانس با بوی کم است تدریجا که ریشه گیاه خشک می شود، مقدار اسانس آن کاهش می یابد ولی بوی آن قوی می گردد. گیاهی که در زمینهای مرتفع و خشک پرورش یابد دارای ارزش دارویی بیشتری است.
این گیاه دارای نوعی روغن اتری (استراسید والریاتیک و اجزای دیگر نظیر الکالوئیدها و اسید والریاتیک است البته مواد دیگر دارویی نیز در آن یافت می شود از این رو دارای خواص آرامش بخش، تقویت کننده اعصاب و آرام کننده قلب و خواب آور است.
سنبل الطیب در گیاه درمانی در موارد اختلالات عصبی، تشنجات معدی و روده ای و بی خوابی مصرف می شود و عموما جوشانده آن را میل می کنند در مواردی نیز ترکیبی از آب و جوشانده این گیاه را جهت استحمام استفاده می کنند که تاثیر آرامش بخشی دارد همچنین از گیاه سنبل الطیب به عنوان کاهش دهنده ادرار مبتلایان به بیماری قند نیز استفاده می گردد، البته گفتنی است فرآورده های سنبل الطیب بعنوان یک داروی کمکی در معالجه مبتلایان به صرع نیز می تواند موثر واقع شود.
مصارف دارویی سنبل الطیب فراوان است؛ به خصوص همراه با داروهای گیاهی دیگر نظیر گل گاوزبان و گل ساعتی در درمان بسیاری از ناراحتی ها مورد استفاده قرار می گیرد از فرآورده های ریشه سنبل الطیب در مداوای بیماریهای مختلف نظیر سرگیجه، دردهای عصبی، سردردهای یکطرفه، سردردهای ناشی از سیگارکشیدن، دلهره و نگرانیها، اضطراب، ضعف اعصاب، هیستری، دردهای معده با منشاء عصبی و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود.
مصرف فراورده های سنبل الطیب در ناراحتی های ناشی از وجود کرمهای روده موجب می گردد که نه تنها کرم دفع گردد، بلکه ناراحتی های مربوط به وجود آن در بدن نیز به خوبی رفع شود. در استعمال خارجی نیز ریشه له شده سنبل الطیب را به روی زخم و کوفتگی ها به منظور معالجه و رفع درد بکار می برند.
ذکراین نکته ضروری است که قبل از استفاده از داروهای گیاهی حتما با پزشک متخصص داروهای گیاهی مشورت نمائید.
116
