در روز اول ماه ذی الحجه سال دوم هجری قمری، ازدواجی ساده، بدون تشریفات، اما با صفا و صمیمیتی بسیار، صورت گرفت که تحسین همگان را برانگیخت و اسوه ای برای آیندگان شد. این پیوند ساده و بی ریا ازدواج دو برگزیده خداوند، یعنی علی (ع)، پسرعموی پیامبر، با فاطمه (س) دختر گرامی پیامبر اسلام بود. زیبایی این پیوند، چندان تاثیرگذار است که یاد و نام آن را در تاریخ برای همیشه ماندگار ساخته است.
سالگرد ازدواج این دو انسان پاک اتفاق عظیمی است که به تعبیر امام خمینی :« اشاعه نور این خانواده ،عالم را روشن کرده است.» از این روی، اول ذی الحجه، روز مبارکی است که بیشتر زوج‌های مسلمان پیوند خودشان را در این روز رقم می‌زنند و جمهوری اسلامی ایران، این روز مبارک را «روز ازدواج» نامگذاری کرده است.
ازدواج وجایگاه آن
از آنجا که غرائز ازجمله غریزه جنسی، اموری طبیعی در نهاد آدمی هستند، اسلام برخلاف برخی مکاتب دیگر، سرکوب آنها را تجویز نمی کند، بلکه بر کنترل و مهار این نیروهای درونی تاکید دارد. در این رابطه، پیامبران الهی سعی می کردند، مردم را از درون اصلاح کنند و بذر ایمان را در دلها بنشانند و کتاب و حکمت را به آنها بیاموزند.
آنها برای ارضای طبیعی و قانونمندِ غریزه جنسی و جلوگیری از ترویج فساد در جامعه ، ازدواج را امری مقدس و تشکیل خانواده را ضروری دانستند. اسلام درعین حال که روابط بی حد و حساب را نمی پذیرد، جوانان را تشویق به ازدواج می کند و از زن و شوهر می خواهد نسبت به یکدیگر عشق و مودت داشته باشند تا این حد که رسول خدا (ص)، هیچ بنایی را محبوب تر از بنیان ازدواج نمی داند و می فرماید:«ازدواج سنت و روش من است و کسی که این روش را تعطیل کند ، پیرو من نیست.»
از مهم ترین عوامل پیوندِ پایدار و زندگی آرام، همسویی بینش ها و باورها و پایبندی عملی زوجین به ارزشهای اخلاقی است. بر همین اساس، مردان و زنان خدا باور و پاک اندیش، در آرزوی داشتن همسری مومن و نیک سیرت هستند. چنین گرایشی در امر ازدواج، برخاسته از نهاد پاک و فطرت کمال جوی انسان است.
از همین روست که خداوند متعال، بهترین ازدواج را وصلت پاکان با یکدیگر می داند و در سوره نور آیه 26 می فرماید:« زنان پاک از آن مردان پاک و مردان پاک از آن زنان پاک هستند...» ازدواج سراسر عشق و محبت حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س)؛ این دو انسان پاک ، نمونه ای از پیوندی موفق و مصداق آیات قرآن است؛ آنجا که خداوند ، پیوند ازدواج را اساس آرامش و سکون زن و مرد معرفی می کند و در آیه 21 سوره روم می فرماید: «از نشانه های او این است که از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا درکنار آنها آرامش یابید و میان شما مودت و رحمت قرار داد. در این برای مردمی که می اندیشند نشانه هایی است.»
زلال ترین پیوند هستی
امتیاز ویژهِ ازدواج حضرت علی و فاطمه، شخصیت پاک و معنوی آنهاست. فاطمه (س ) دختر گرامی رسول خدا (ص) بانوی نمونه مسلمانی است که با وجود سن کم از کمالات انسانی برخوردار است و قدرت انتخاب و تشکیل یک کانون پر مهر را دارد و علی (ع ) دلاوری جوان و باتقواست که وقتی به خواستگاری حضرت می رود، پیامبر اکرم (ص) اذن ورود به خانه را می دهد و می فرماید: «درب را باز کنید. کسی پشت درب است که محبوب خدا و رسول اوست.»
پیامبر (ص ) به امیرالمؤمنین فرمودند:« یا علی تو زودتر به مسجد برو و من نیز از عقب تو می آیم، تا در حضور مردم مراسم عقد را برگزار کنیم و خطبه بخوانیم.»علی (ع) مسرور و خوشحال به جانب مسجد حرکت نمود. پیغمبر (ص) در حالی که صورتش از سرور و شادمانی می درخشید، به بلال حبشی فرمود: «مهاجر و انصار را در مسجد جمع کن.»و خود بسوی مسجد حرکت کرد.هنگامی که مردم جمع شدند، بر فراز منبر رفت و پس از حمد و ثنای فرمود: «ای مردم! آگاه باشید که جبرئیل بر من نازل شد و از جانب خدا پیام آورد که مراسم عقد ازدواج علی و فاطمه علیها السلام در عالم بالا و در حضور فرشتگان برگزار شده و دستور داده که در زمین نیز آن مراسم را انجام دهم، و شما را بر آن گواه بگیرم.» سپس رسول خدا (ص) خطبه عقد را ایراد فرمود. پس از آن علی علیه السلام برخاست و خطبه ای ایراد کرد که در آن فرمود:«ای مردم! رسول خدا فاطمه را به عقد من در آورد و زره ام را از بابت مهر قبول کرد. از آن حضرت بپرسید و گواه باشید.» پس تمام حضار دست به دعا برداشته گفتند: «خدا این ازدواج را بر شما مبارک گرداند و در میانتان دوستی و محبت افکند.»
زندگی مشترک فاطمه (س ) و علی (ع)، خانواده ای ممتاز را پدید آورد که در تاریخ بی نظیر است. فاطمه و علی، محور و ستونهای اصلی این خانواده تاریخ ساز هستند. این خانواده با وجود شخصیت هایی چون علی، فاطمه، حسن، حسین، زینب و ام الکلثوم عالی ترین جلوه های ایمان و اخلاق و ادب را به جامعه بشری آموخت. ارتباط های معنوی و صمیمانه حضرت فاطمه با همسرش علی (ع) و تربیت خاص فرزندان، حاکی از نگاه مسئولانه او به عنوان یک زن مسلمان به زندگی است.
نکته مهم در این پیوند مبارک، این است که هر دوی آنها با ویژگی های بارز معنوی و شخصیتی، به اصول متعارفی چون همسرداری و تربیت فرزند وسایر واقعیتهای زندگی فردی و اجتماعی توجه داشتند. بسیاری می پندارند هنگامی که از ایمان و اخلاق سخن به میان می آید، یا کسی بخواهد انسانی پاک و رستگار باشد، باید دست از دنیا بشوید .اما این زوج با رفتارو کردار خود، نشان دادند که دنیا محل زندگی است. ولی نباید آن را با بی تفاوتی و غفلت سپری کرد. در نگاه ایشان، دنیا نردبان ترقی است؛ مشروط به آنکه دلبسته آن نشوی.
بشریت مدیون راه و منش چنین خانواده ای است. فاطمه می داند که مرد و زن بودن، از حکمت های ظریف آفرینش است و هرکدام، بخشی از وجود دیگری را بی نیاز می سازد. زن از غنای روحی و عاطفی برخوردار است و مرد نیز دارای نوعی غنای عقلی است که بر احساسش غلبه دارد. آن دو در طول زندگی ، با همدلی و همراهی هم کامل می شوند و انسانیت آنها در خلال این تکامل، به ثمر می نشیند. وقتی خداوند از زندگی مشترک زن و مرد سخن به میان می آورد، این زندگی مبتنی بر اصولی منطقی و طبیعی است.
در این چارچوب، مرد برخی مسئولیت ها را برعهده می گیرد و زن نیز بعضی وظایف دیگر را بر دوش می کشد. با این نقش های مکمل، امور خانواده اداره می شود. اما خمیرمایه این زندگی مشترک، انس و مودت است. به این ترتیب ، زندگی مشترک همراه با لطف و محبت، معنا می گیرد. محبت متقابلی که در قلب زن و شوهر رسوخ می کند و روح و روان و زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. گاهی یک مرد بهانه دلخوشی یک زن می شود و گاهی یک زن عامل خوشبختی یک مرد... فراموش نکنیم، خوشبختی همین در کنار هم بودن هاست، همین دوست داشتن ها و لحظه های ناب دل بستن است که شادی را به ارمغان می آورد. «جرج برنارد شاو»(George Bernard Shaw) نمایش نامه نویس و منتقد ادبی ایرلندی معتقد است: « یک خانواده شاد چیزی جز یک بهشت زودرس نیست.»
116
