گروه اقتصادهای نوظهور سال ۲۰۰۶ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین تأسیس شد. آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و به دنبال آن، نام گروه از بریک به بریکس تغییر یافت. همچنین جمهوری اسلامی ایران به همراه مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی، آرژانتین و عربستان سعودی، از ابتدای سال ۲۰۲۴ به عضویت کامل بریکس درآمد.
کشورهای عضو این گروه، در حال حاضر و در مجموع، شامل حدود ۴۵ درصد جمعیت کل جهان و حدود ۳۰ درصد وسعت کل کشورهای جهان می شوند و چهار عضو آن، یعنی برزیل، روسیه، هند و چین در بین ده کشور اول جهان در صورت مبنا قرار دادن تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید، قرار میگیرند. باید توجه داشت که ۹ کشور عضو بریکس، در مجموع، بیش از ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید کل کشورهای جهان را در حال حاضر، دارا هستند که میزان قابل توجهی است.
قدرتهای نوظهور اقتصادی حاضر در این گروه، امکانات قابل توجهی برای تاثیرگذاری روزافزون بر اقتصاد جهان را دارا هستند و میتوانند به صورت موثری، همکاریهای اقتصادی گستردهای را با یکدیگر، برنامهریزی و اجرا کنند. با توجه به اینکه یکی از سه رکن اصلی بریکس، امور مالی و اقتصادی است و علاوه بر آن، با توجه به اینکه کشورهای عضو بریکس دارای سهم قابل توجهی از اقتصاد جهانی هستند، امکان در نظر گرفتن راهکارها و سیاستهایی برای عبور از چالشهای بیرونی به خصوص تحریم ظالمانه غرب علیه اعضا وجود دارد.
در واقع، میتوان گفت تحریم معضل مشترکی است که برخی از اعضای اصلی بریکس با آن مواجه هستند. یکی از دلایل اصلی گسترش اعضای بریکس نیز دستیابی به توافقاتی برای عبور از چالشهای اقتصادی از جمله مسئله تحریم است. در واقع، آمریکا از ابزار دلار برای فشار بر کشورهای مستقل بهره میگیرد.
در همین راستا، کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با اشاره به اینکه کشورهای تحت تحریم غرب و آمریکا درجهان در حال افزایش است و بسیاری از سازوکارهای پولی و بانکی بینالمللی در غرب متمرکز است، گفت: "کشورهای عضو گروه بریکس با طراحی سازوکارهای جدید پولی و بانکی در تبادلات متقابل، همکاریها را ارتقا دهند." جلالی افزود: "با توجه به مؤثر بودن کشورهای عضو گروه بریکس در اقتصاد جهان، تصمیمگیری درباره ارز بریکس، میتواند نقش مهمی در فرایند دلارزدایی داشته باشد."
جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای سال جاری میلادی به عضویت گروه بریکس در آمده است، پیشنهاد ارز بریکس را برای دلارزدایی مطرح کرد که مورد توجه نیز قرار گرفته است. کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه با اشاره به اینکه پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران درباره طرح ارز بریکس مورد توجه روسیه (به عنوان رئیس دورهای گروه بریکس در سال ۲۰۲۴) قرار گرفت؛ گفت: "سازوکارهای جدید مالی گروه بریکس میتواند شامل اتصال پیامرسانهای کشورهای عضو شود و حتی میتواند مباحثی همچون مبارزه با پولشویی در کشورهای عضو را دنبال کند."
117