نیروهای اشغالگر آمریکایی پس از دو دهه اشغال افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم، با امضای توافقنامه «دوحه» با گروه طالبان، 31 اوت 2021 از این کشور خارج شدند. توافقنامه جنجالی آمریکا و طالبان در دوحه که هنوز مفاد آن بطور کامل رسانه ای نشده است و خروج سریع نیروهای آمریکایی از افغانستان، همچنان موضوع مورد بحث گروه ها، شخصت ها و تحلیگران داخلی و خارجی است.
پس از این توافق که بدون اطلاع دولت و گروههای سیاسی افغانستان حاصل شد، گروه طالبان عملا ابتکار در عرصه کشور را به دست گرفت و در اندک زمانی پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، کنترل سراسر کشور را به دست گرفت. در واقع آمریکا که در سال 2001 به بهانه مبارزه با تروریسم و گروه القاعده، افغانستان را اشغال کرده بود، در دو دهه حضور بی نتیجه خود در این کشور، میراث شومی را برای مردم افغانستان برجای گذاشت که تا سالهای سال آثار مخرب آن، مشهود خواهد بود.
جنگی که براساس گزارش های بین المللی هزینه آن بیش از 2.26 تریلیون دلار ارزیابی شده و بر اثر آن افزون بر 250 هزار نفر ازجمله نیروی خارجی، طالبان، القاعده و از همه مهمترغیرنظامیان افغان جان باختند و خسارات سنگینی به زیرساخت های افغانستان وارد کرد.
آمریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو درسالهای اشغال افغانستان علاوه بر تشدید ناامنی و گسترش تروریسم، با از بین بردن زیر ساخت های اینکشور در جریان دو دهه جنگ بی حاصل در افغانستان و کشتار هزاران غیر نظامی، موجبات رشد تولید مواد مخدر و ترانزیت آن به دیگر کشورها را هموار کردند.
بر اساس توافقنامه گروه طالبان و آمریکا در دوحه، این دیدگاه وجود دارد که این توافق زمینه را برای سرنگونی دولت «محمد اشرف غنی» رئیس جمهور وقت افغانستان و قدرت یافتن مجدد طالبان در این کشور مهیا کرده است. با این حال فشارهای آمریکا و کشورهای غربی بر مردم افغانستان به بهانه حاکمیت طالبان در حالی ادامه دارد که غربی ها خود در به قدرت رسیدن این گروه به دلایل مختلف ازجمله به ضعف کشاندن دولت و ارتش افغانستان در دوره اشرف غنی، نقش تعیین کننده ای داشته اند.
به همین دلیل پس از گذشت سه سال از خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از افغانستان، همچنان سیاست های تنبیهی کاخ سفید علیه مردم این کشور ادامه دارد که بلوکه شدن میلیاردها دلار از دارایی های افغانستان به بهانه استقرار حکومت طالبان، شرایط دشواری را برای مردم این کشور بوجود آورده است.
از سوی دیگر حکومت طالبان هم در این مدت با کنار زدن سایر گروههای سیاسی و قومیت ها از صحنه قدرت و اتخاذ سیاست های یکجانبه، نتوانسته شرایط مناسبی را برای مردم این کشور فراهم کند. تشدید تنش با برخی همسایگان ازجمله پاکستان و اخراج گسترده مهاجران افغان از این کشور و متعاقب آن مهاجرت میلیونی شهروندان افغان به خارج بویژه ایران به امید زندگی بهتر، همگی نشانگر ادامه اوضاع نامناسب سیاسی و اقتصادی این کشور است که حکومت مستقر در کابل باید برای حل آن، تدابیر جدی و فوری اتخاذ کند.
به همین دلیل و با توجه به فشارهای آمریکا و اروپا بر مردم افغانستان، ضرورت دارد تا طالبان هرچه سریعتر زمینه را برای تشکیل دولت فراگیر و مشارکت دادن جدی مردم در روند دولت و تعیین آینده سیاسی کشور فراهم کند که خود می تواند بستری برای تغییردر وضعیت بحرانی افغانستان باشد.
درهمین پیوند جمهوری اسلامی ایران از زمان شروع فعالیت دولت طالبان درافغانستان، در نشست های دو یا چند جانبه با مقامات این گروه بارها لزوم تشکیل حکومت فراگیر را گوشزد کرده است و آن را تنها مسیر عبور افغانستان از مرحله پرچالش کنونی دانسته است.
نویسنده: علی محمدی
117
