با توجه به این که تحویل سامانه اس- 400 به ترکیه از جمعه 12 ژوئیه آغاز شده و تا کنون بیش از 15 محموله آن وارد پایگاه هوایی مرتد Mürted (آکینچی Akıncı) در حومه آنکارا شده؛ لذا برای مقامات واشنگتن مسلم شده است که آنکارا قصد عقب نشینی از موضع خود را در زمینه استقرار این سامانه ضد هوایی و ضد موشکی ندارد. بدین ترتیب همان گونه که از قبل نیز انتظار می رفت، آمریکا واکنش های خود را در این زمینه به صورت گام به گام عملی می کند.
پس از گمانه زنی ها درباره اقدام آمریکا در متوقف ساختند مشارکت ترکیه در پروژه هواپیمای جنگنده نسل پنجمی اف- 35، اکنون این مساله به تحقق پیوسته است. در این راستا کاخ سفید با انتشار بیانیه ای کنار گذاشتن ترکیه را از برنامه جنگنده اف- 35 به طور رسمی اعلام کرد.
در بیانیه کاخ سفید آمده است: متاسفانه تصمیم ترکیه برای خرید سیستم دفاع هوایی روسی اس- 400، ادامه حضورش را در برنامه هواپیمای اف- 35 ناممکن می سازد. هواپیمای اف- 35 نمی تواند همزمان با یک پلتفرم جمع آوری اطلاعات روسیه موجود باشد که برای کسب اطلاعات در مورد قابلیت‌های پیشرفته آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاخ سفید تاکید کرده است که به همکاری با ترکیه ادامه می دهد اما اقدام این کشور در خرید سامانه اس- 400 از روسیه، بر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» تاثیر منفی خواهد داشت.
در تحولی دیگر، واشنگتن از خلبانان ترکیه ای خواسته است تا 31 ژوئیه خاک آمریکا را ترک کنند. سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در نشستی خبری اعلام کرد واشنگتن به طور رسمی فرایند کنار گذاشتن ترکیه را از برنامه (ساخت) جنگنده اف- 35 آغاز خواهد کرد. اقدام ترکیه در خرید اس- 400 روسیه، با مشارکت ما با این کشور در ناتو تناسب ندارد. ترکیه به عنوان همپیمان نزدیک ما در ناتو باقی خواهد ماند.
هر چند واشنگتن تهدیدات خود را درباره ترکیه عملی کرده، اما همزمان علائمی را دال بر تمایل خود برای برگشت آنکارا به مسیر قبلی نشان داده است.
در این راستا پنتاگون اعلام کرده است که تمام تصمیمات اتخاذ شده قابل بازگشت هستند اما مشروط به توقف تحویل اس- 400 به ترکیه و منصرف شدن این کشور از خرید و به کارگیری این سامانه موشکی است. همچنین اعلام شد آمریکا تمام تلاش خود را برای تهیه سامانه‌های دفاع هوایی مورد نیاز ترکیه متناسب با استانداردهای ناتو و بازگرداندن این کشور به برنامه اف- 35 را به کار خواهد بست.
این مساله با واکنش منفی ترکیه مواجه شد است. مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه تغییر تصمیم واشنگتن را درباره خارج کردن ترکیه از پروژه هواپیماهای اف- 35 خواستار شد. چاووش اوغلو گفت: تصمیم واشنگتن به حذف ترکیه از برنامه جنگنده اف- 35 مبتنی بر توجیهات قانونی و عادلانه نیست. این تصمیم آمریکا به روابط راهبردی ما با واشنگتن آسیب می زند.
به نظر می رسد رویکرد تنبیهی واشنگتن در قبال آنکارا به پروژه اف- 35 متوقف نخواهد شد و شامل اقدامات دیگری نیزخواهد شد.
در این زمینه کنگره آمریکا خواهان اجرایی شدن تحریم ها علیه ترکیه در چارچوب قانون کاتساCAATSA است. علاوه بر آن محدودیت‌های دیگری برای ترکیه مانند محدود کردن دسترسی به شبکه و بانک اطلاعاتی ناتو نیز در نظر گرفته شده است.
به نظر می رسد ترکیه دست به ریسک بزرگی زده که شاید تبعاتش برای مقامات ترک تا این حد آشکار نبوده است. تشدید مناقشه بین واشنگتن و آنکارا بر سر خرید سامانه اس- 400 این مساله را به موضوعی حیثیتی برای ترکیه و اردوغان رئیس جمهور این کشور تبدیل کرده است.
روسیه به مناقشه بین آنکارا و واشنگتن به مثابه فرصتی برای نزدیکی بیشتر به ترکیه و دور ساختن آن از غرب نگاه می کند و به همین دلیل تلاش می کند تا با ارائه پیشنهادهای جدید مانند فروش جنگنده پیشرفته سوخو- 35، آنکارا را تشویق به ادامه قرارداد اس- 400 نماید.
نویسنده: سید رضامیرطاهر
141/118
بیشتر بخوانید:
نگرانی ناتو از خرید اس 400 توسط ترکیه
چاووش اوغلو: لغو پروژه اف- 35 دلیل قانونی ندارد
