سفرای روسیه و چین، «اجلاس دمکراسی» را محصول روحیه دوره جنگ سرد خوانده و معتقدند که برگزاری آن با گرایش به توسعه و پیشرفت در جهان مغایرت دارد.
دیپلمات های ارشد روس و چین تصریح کردند که این اقدام نمی تواند از شکل گیری ساختار جهان چند قطبی جلوگیری کند، اما می تواند این روند واقعی را آهسته کند.
آمریکا میزبان اجلاس دموکراسی است که سران کشورها، فعالان حقوق بشر و تجار را در روزهای 9 و 10 دسامبر از طریق ویدئو کنفرانس گرد هم می آورد.
از نمایندگان 110 کشور و منطقه برای این اجلاس دعوت شده است. روسیه، چین، مجارستان، ترکیه، ایران، عربستان سعودی، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، کره شمالی، ونزوئلا، نیکاراگوئه، سودان و اتیوپی و همچنین تعدادی دیگر از کشورهای آفریقایی، آمریکای لاتین و آسیا در فهرست دعوت شدگان این اجلاس نیستند. در واقع واشنگتن قصد دارد دموکراسی را اختصاصی کند.
انتقاد شدید روسیه و چین به عنوان دو قدرت بین المللی رقیب آمریکا از برگزاری اجلاس دموکراسی در این کشور در راستای تقابل رویکرد چند جانبه گرایی با رویکرد یک جانبه گرایی است که از سوی واشنگتن حتی در دوره ریاست جمهوری «جو بایدن» دنبال می شود.
هدف آمریکا از برگزاری اجلاس دموکراسی
اجلاس دموکراسی به ابتکار دولت بایدن و در واقع برای ترویج نگرش آمریکایی به دموکراسی و در سطحی کلان تر برای اعاده موقعیت جهانی رو به زوال آمریکا در ماه دسامبر برپا خواهد شد.
در واقع جو بایدن قصد دارد با برگزاری این اجلاس و دعوت از متحدان خود برای شرکت در آن به نوعی ادعا نماید که آمریکا هم چنان مهد دموکراسی و تعیین کننده معیارهای آن است.
سئوال مطرح این است که اساسا چه نهادی این وظیفه را به واشنگتن محول کرده است ؟ و یا اینکه آمریکا بر طبق کدام اصول و قواعد بین المللی در صدد ترسیم چهره ای جهان شمول از دموکراسی است؟
مساله دیگر این است که آمریکا همواره در صدد تحمیل ارزش ها و هنجارهای مد نظر خود بر دیگر کشورها و نیز قضاوت درباره آنها نه بر اساس قواعد و هنجارهای شناخته شده به ویژه از سوی سازمان ملل بلکه بر طبق معیارهای خودساخته است.
آمریکا به خود حق می دهد که سالانه گزارش وضعیت حقوق بشر در دیگر کشورها را منتشر کرده و درباره آنها قضاوت کرده و انتقاد نماید. در حالی که بر اساس گزارش های سازمان ملل و دیگر نهادهای حقوق بشری آمریکا از بزرگترین ناقضان حقوق بشر با توجه به وجود تبعیض نژادی گسترده، رواج خشونت مسلحانه، اعمال تبعیض علیه اقلیت ها و زنان و دهها مورد دیگر است.
همچنین به رغم ادعاهای آمریکا درباره رهبری دموکراسی در جهان اما واقعیت این است که دموکراسی در معنای حقیقی خود مدتهاست در عرصه اجتماع و سیاست آمریکا جایی ندارد.
مثال بارز این امر مناقشات سیاسی و اجتماعی پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2020 در این کشور و به ویژه حمله به کنگره آمریکا در 6 ژانویه 2021 از سوی هواداران «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین آمریکا بود.
ترامپ بارها دموکراسی در آمریکا را دروغ خوانده بود. او با فاسد خواندن نظام انتخاباتی آمریکا و وقوع تقلب گسترده در این انتخابات موجب بروز بحران سیاسی بی سابقه ای شده و دموکراسی در آمریکا را زیر سئوال برد.
«ریچارد هاس» رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا می گوید: "اگر عصر پسا آمریکا آغازی داشته باشد، قطعا همان روزی است که حامیان ترامپ کنگره را مورد یورش قرار دادند. بعید است کسی در جهان دیگر به همان شکل قبل ما را ببیند، احترام بگذارد، بترسد یا به ما وابسته باشد."
اگر تاکنون آمریکا مدعی بوده که به عنوان بزرگترین نظام لیبرال دموکراسی در راس هرم قدرت جهانی قرار دارد، اما اکنون مشروعیت و نفوذ بین المللی آن در زمینه سیاسی اساسا زیر سئوال رفته است.
لذا برگزاری اجلاس دموکراسی نیز کمکی به افزایش وجهه جهانی آن ویا زیر سئوال بردن کشورهای رقیب یا مخالف واشنگتن در زمینه دموکراسی نخواهد کرد.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
