این انقلاب موجب تحولات بنیادین در عرصه های مختلف جامعه ایرانی اعم از تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شده است.
با این حال یکی از ابعاد مهم تاثیر گذاری آن، شکل گیری روند و فرایندهای نوین و بی سابقه در عرصه سیاست خارجی ایران بوده است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی بر مبنای استکبار ستیزی و مقابله با سلطه گری استوار است.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران این امر در مواد مختلف آمده است. در اصل 2 بند ج، نفی هر گونه ستمگری و ستمکشی و سلطه گری و سلطه پذیری مورد تاکید قرار گرفته و در اصل 3 بند 5، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب تصریح شده است.
«منوچهر محمدی» استادعلوم سیاسی می گوید: "«عزت، حکمت و مصلحت» سه اصل محوری و ثابتی بوده است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای آنها شکل گرفته است." رهبر معظم انقلاب این سه اصل را «یک مثلث الزامی برای چارچوب ارتباطات بین‌المللی» دانسته و همچنین تعامل ایران با جهان را در سند چشم‌انداز بیست ساله کشور بر مبنای این سه اصل پیش‌بینی کرده‌اند.
نماد رویکرد خصمانه استکبار جهانیدر قبال انقلاب اسلامی ایران
با توجه به تاثیرات منطقه ای و بین المللی انقلاب اسلامی ایران، از همان ابتدای پیروزی آن، استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا به همراه شرکای منطقه ای آن بنای ستیز و مخالفت با جمهوری نوپای اسلامی و تلاش برای فروپاشی و سرنگونی آن را آغاز کردند.
نماد این رویکرد خصمانه، تشویق رژیم بعث عراق برای حمله به ایران اسلامی در سپتامبر 1980 بود که به جنگ تحمیلی 8 ساله انجامید. در طول این جنگ، استکیار جهانی و قدرت های شرقی و غربی انواع کمک های تسلیحاتی و اطلاعاتی و سیاسی را در اختیار صدام حسین دیکتاتور عراق قرار دادند. با این حال جمهوری اسلامی ایران در سایه وحدت ملی، ایمان و روحیه شهادت طلبی در مقابل این تهاجم ایستاگی کرده و سرانجام نیز پیروز از این میدان خارج شد.
در سه دهه اخیر با توجه به گسترش پیام انقلاب اسلامی در خارج از مرزها و توسعه نفوذ منطقه ای ایران، همواره آمریکا به عنوان سرکرده بلوک غرب بیشترین تلاش ها برای دشمنی با ایران و تلاش برای تضعیف آن با استفاده از انواع ابزارهای نرم، نیمه سخت و سخت اعم از جنگ روانی تبلیغاتی و رسانه ای، اعمال گسترده ترین و بی سابقه ترین تحریم ها علیه ایران و سرانجام تهدید به استفاده از قدرت نظامی علیه ایران را در دستور کار خود قرار داده است.
به رغم این تلاش ها و اقدامات خصمانه اما اکنون جمهوری اسلامی ایران در بالاترین موقعیت منطقه ای قرار داشته و نقشی بسیار موثر و تاثیر گذار در روندهای منطقه ای ایفا می کند. همین مساله موجب شده است تا همواره یکی از خواسته های اصلی واشنگتن از ایران به ویژه در یک دهه اخیر، تغییر سیاست های منطقه ای ایران باشد.
این امر نشان می دهد که سیاست ها و اقدامات تهران به ویژه کمک به جنبش های ضد استکباری و ضد صهیونیستی از یمن تا لبنان و فلسطین و عراق وسوریه تا چه حد به سیاست های سلطه گرانه آمریکا و شرکای منطقه ای آن ضربه زده است.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در سطح جهانی نیزبا توجه به دیپلماسی پویا و فعال خود و ارتباط با کشورهای ضد سلطه از آسیا تا آمریکای لاتین از کشورهای موثر در شکل دادن به روندهای بین المللی محسوب می شود.
با توجه به رویکرد خصمانه غرب علیه ایران که تبلور آن خروج آمریکا از توافق هسته ای برجام در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» و اعمال سیاست فشار حداکثری علیه ایران بوده، تهران در راستای متوازن سازی روابط و خنثی کردن سیاست ها و اقدامات غربی ها، سیاست نگاه به شرق را اتخاذ کرده و در این راستا به گسترش روابط با چین و روسیه که رقبای جهانی آمریکا محسوب می شوند، پرداخته است.
این امر موجب ایجاد چشم اندازهای جدید برای تهران و نیز کمک به خنثی سازی تحریم های گسترده آمریکا علیه ایران شده است. هم چنین دیپلماسی پویای ایران و ارتباط با کشورهای ضد سلطه مانند ونزوئلا موجب افزایش فرصت ها برای ایران و شکست تلاش ها برای انزوای تهران از سوی واشنگتن شده است.
اکنون 43 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جمهوری اسلامی به اذعان کارشناسان به عنوان یک قدرت مهم منطقه ای و بازیگری تاثیر گذار در عرصه بین المللی شناخته می شود.
«محمد عودة الاغا» کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به نقش منطقه ای ایران می گوید: "ایران با برخورداری از جایگاه متمایز ژئوپلتیکی در خلیج فارس بارها ثابت کرده است که تاثیرگذارترین قدرت منطقه است و توان تغییر روندها را دارد."
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
