درخت اکالیپتوس که از استرالیا و جزایر نزدیک آن به نقاط دیگر دنیا برده شده است. درخت تنومندی است که نمونه هایی به ارتفاع 165 متر نیز از آن دیده شده است. برگهای اکالیپتوس سرنیزه ای بوده و بطورعمودی قرار دارند؛ بطوریکه سایه آنها بسیار کم است البته برگ اکالیپتوس در درختان مسن وجوان تفاوتهایی از نظر ظاهری دارد.
چوب درخت اکالیپتوس نیز سخت و بادوام است و پوست ساقه آن رنگ قهوه ای مایل به زرد دارد و به سهولت از ساقه جدا می شود، با کاشتن این درخت در برخی مناطق باتلاقی و نواحی مختلف مدیترانه موفق به خشکانیدن باتلاقها و مردابها گردیده و از تکثیر پشه آنوفل و میکروبهای مولد بیماری آن جلوگیری بعمل آوردند. اکالیپتوس بیشتر در مناطق جنوبی و شمال ایران می روید.
از برگهای تازه و غنچه گل گیاه اکالیپتوس اسانس تهیه می گردد. اسانس اکالیپتوس مایعی سیال، بیرنگ و یا به رنگ زرد بسیار روشن است بوی آن قوی با عطر مخصوص و طعم آن ابتدا خنک کننده است، ولی تدریجا سوزاننده می شود. اسانس مذکور در عطرسازی داروسازی و دفع حشرات مصرف می شود از نظر دارویی نیز اسانس اکالیپتوس ضدعفونی کننده عمومی است.
ولی باید توجه داشت که مصرف بی رویه و زیاد آن باعت ایجاد ورم معده و روده، سردرد، تشنج، ضعیف شدن رفلکس ها و حرکات تنفسی و پایین آمدن فشار خون می شود. مصرف مقادیر زیادتر و بی رویه آن موجب فلج دستگاه تنفس و پیدایش خفگی و مرگ می شود.
از نظر خواص درمانی برگ اکالیپتوس ضدعفونی کننده و پایین آورنده تب بوده، رگهای خونی نزدیک پوست بدن را جمع می کند و در رفع اختلالات مجاری تنفسی تاثیر زیادی دارد بخصوص بخور اکالیپتوس در درمان آسم، برونشیت، آنژین بکار برده می شود، ذکر این نکته ضروری است که اوکالیپتوس در کاهش قند خون مبتلایان به مرض قند نیز تاثیر زیادی دارد.
در استعمال خارجی نیز مصرف اوکالیپتوس موجب تمدد اعصاب و تسکین میگرن می گردد و در رفع ورم لثه و دهان بسیار تاثیر دارد (جهت رفع ورم لثه و دهان برگهای اوکالیپتوس را می جوند) علاوه بر آن اکالیپتوس بصورت فراورده های متنوع دارویی از قبیل لوسیون و محلول شستشو برای درمان زخم ها، ترشح گوش،عفونت های بینی و ورم روده (رکتوم) بکار می رود.
برای جمع کردن برگ اکالیپتوس باید در تابستان و پائیز فقط برگهای کاملا رسیده گیاه را جدا نمود و درسایه خشک کرده و در محل تاریک نگهداری نمود. البته امروزه برگ آماده خشک شده این گیاه در فروشگاههای گیاهان دارویی به وفور یافت می شود. جهت مصرف نیز نیم مشت از برگ های خشک شده اوکالیپتوس را در یک لیتر آب دم می کنند و روزانه 3 تا4 فنجان میل می نمایند ترکیبی از اکالیپتوس با گل بابونه و گیاه مرزنگوش و گشنیز اگر در آب جوشانده شود محیط خانه را ضدعفونی و خوشبو می کند.
در پایان ذکر این نکته ضروری است در مصرف ترکیبات اکالیپتوس بمحض مشاهده هر نوع حالت سردرد، سرگیجه و ناراحتی دیگر از مصرف آن صرفنظر کنید.
116
