ایران پرس: کار با مواد شیمیایی حرف اول را در علم شیمی می‌زند و تعداد زنانی که در طول تاریخ وارد این رشته شده و اولین‌ها و رتبه‌های برتر را به خود اختصاص داده‌اند کم نیست.

با وجود این دانشمندان، امروزه ایران از نظر رشد علمی، در بسیاری از علوم، میان کشورهای منطقه مقام اول را دارد و در این بین، علم شیمی در این کشور، پیش‌روتر از دیگر علوم است.

حدود ۲۰ درصد از تولید علم در ایران به شیمی مربوط است.

به دلیل اتکای اقتصاد کشور به نفت، گاز، پتروشیمی و معادن، شیمی علم بومی ایران محسوب می‌شود و موفقیت‌های علمی-پژوهشی در این رشته در ایران بسیار چشمگیر بوده است. به گفته متخصصان علوم پایه امروزه دانشگاه‌های ایران در برخی زمینه‌های تحقیقاتی شیمی، در مرزهای دانش کار می‌کنند.

 

پروفسور"افسانه صفوی" متولد 1334 (1955) شیراز از پیشتازان درعلم شیمی است.

او تحصیلات کارشناسی خود را در سال 1350 (1971) در رشته شیمی در دانشگاه شیراز و در سال 1355 (1976)با بورسیه رتبه اولی وزارت علوم برای ادامه تحصیل راهی دانشگاه بیرمنگام انگلستان شد. در سال 1357 (1978) موفق به اخذ دانشنامه کارشناسی ارشد و در سال 1360 (1981)دانشنامه دکترای خود را در رشته شیمی تجزیه، در دانشگاه بیرمنگام انگلستان به پایان برد و به‌عنوان نخستین زن ایرانی شناخته شد که در علوم پایه به رتبه استادی رسید.

دکتر افسانه صفوی یکی از چهره های ماندگار ششمین همایش چهره های ماندگار و برگزیده انجمن شیمی ایران است.

این بانوی متخصص ایرانی تا به حال بیش از 270 مقاله در مجلات علمی معتبر بین‌المللی منتشر کرده و 250 مقاله در کنفرانس‌های داخلی و خارجی نیز ارائه داده است.این مقالات استناد‌های زیادی داشته و چندین بار در همایش‌های مختلف حائز عنوان برتر شده است.

دکتر صفوی همچنین برنده جایزه علمی بین‌المللی پروفسورعبدالسلام در ایتالیا در رشته شیمی، پرمقاله‌ترین دانشمند زن کشورهای جهان سوم، و برنده نشان دانش (سال 1383-2004) و دارنده عنوان استاد نمونه کشوری  و چندین بورس، نشان و جایزه علمی داخلی و خارجی است که از آن جمله می‌توان به بورس هامبوست از کشور آلمان اشاره کرد.

از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به عضویت در هیات تحریریه مجلات علوم و فناوری ایران و مجله انجمن شیمی ایران، خدمت‌رسانی در نقش مشاور اداره کل محیط‌زیست استان فارس و داوری مقالات مجلات معتبر بین‌المللی اشاره کرد.

خانم دکتر افسانه صفوی هم چنین در سال 2018 ، برنده جایزه آکادمی جهانی علوم شد و توانست به عنوان برنده جایزه معتبر آکادمی Medal Lecture معرفی گردد.

 

گذران وقت خانم صفوی در حوزه علم شیمی فقط به دوران تحصیل محدود نشده و بعد از اتمام مقطع دکتری، وقت زیادی را حتی در خانه صرف کار علمی می‌کرد. او اگر کوچک‌ترین فرصتی پیدا کند، مقالات دانشجویان را تصحیح ‌کرده، پایان‌نامه هایشان را می‌خواند و به پرسش‌های علمی‌شان پاسخ می‌دهد.

هنوز هم که به عنوان استاد تمام در دانشگاه تدریس می‌کند، دانشجویان تا پاسی از شب با او در تماس‌هستند. پروفسور صفوی همچنین راهنمایی و سرپرستی 41 رساله دکتری و 55 پایان‌نامه کارشناسی ارشد وسرپرستی 6 پروژه فوق دکترا را در کارنامه‌ خود دارد.

می گوید؛

«به نظرمن هیچ هدفی مقدس تر از خدمت به وطن نیست و من به عنوان عضوی از جامعه پرافتخار ایرانی در نظام معلمی کوشیده ام به نسل جوان دانشجو خدمت کنم و بزرگترین افتخار زندگی علمی ام نیز مشاهده موفقیت دانشجویانم در عرصه های مختلف علمی، اجتماعی و فرهنگی است. ۶ تا ۷ ساعت در دانشگاه درگیر کار هستم و همین میزان را در خانه به کار اختصاص می‌دهم. به غیر از این موارد، در بسیاری از همایش مختلف بین‌المللی در کشور‌های اروپایی و نیز همایشهای داخلی شرکت کرده‌ام. همه این‌ها مستلزم حمایت خانواده است  که خداوند این نعمت را به من داده است.»

او درباره ویژگیهای یک زن موفق  می گوید:

«به عقیده من راههای موفقیت برای زنان و مردان در جامعه متفاوت نیست، زیرا انسان موفق کسی است که در زندگی هدف مشخصی را دنبال کند و برای آن برنامه ریزی صحیحی داشته باشد و در مسیری درست برای رسیدن به هدفش تلاش کند. علاوه بر این، چیزی که به انسان در زندگی و در راه رسیدن به موفقیت بسیار کمک می کند توکل به خداوند و اعتقاد به عبارت خواستن توانستن است، به عنوان مثال برای هر انسانی ممکن است در زندگی شرایط سخت و نامناسبی پیش آید که با وجود سعی و کوشش فراوان مأیوس شود. این جاست که توکل به خداوند می تواند در ایجاد امید بسیار مؤثر باشد.»

وی می افزاید: «شواهد کاملاً روشنی داریم که زنان جامعه ما در صحنه های مختلف علمی، فرهنگی و هنری درخشیده و به خودباوری لازم برای حضور فعال در این صحنه ها دست یافته اند.باید که خودباوریها تقویت شوند تا هرچه بیشتر شاهد موفقیت بانوان ایرانی در عرصه های مختلف جامعه باشیم. خوشبختانه بستر رشد و فعالیت فراهم شده است. من خودم واقعاً در طول فعالیتهای علمی ام، هیچ گاه به عنوان یک زن مانعی بیشتر از آنچه دیگر همکاران آقا با آن مواجه بوده اند نداشته ام و احساس نکردم.»

دکتر صفوی رفتن از ایران را برای فرصت‌های مطالعاتی و گذراندن یک‌سری دوره‌ها به دانشجویانش توصیه می‌کند و معتقد است:

«رفتن از ایران برای دانشجوها خوب است، به چند علت؛ بچه‌ها با فضاهای علمی و تحقیقات متفاوت و گروه‌های دیگر تحقیقاتی آشنا می‌شوند و این  باعث می‌شود که به خودباوری برسند و دریابند که ما در ایران در زمینه تحقیقات از دنیا عقب نیستیم. دانشجو می‌رود و می‌بیند که پژوهش‌هایی که در ایران در حال انجام است، دست کمی از کارها و پژوهش‌های کشورهای خیلی پیشرفته دنیا ندارد. به‌هرحال، خیلی خوب است که دانشجوی ایرانی از نزدیک امکان آشنایی با امکانات و سیستم آموزشی و پژوهشی روز دنیا را داشته باشد.»

 

پروفسور صفوی درباره اهمیت علم شیمی می گوید:

«بررسی مسیر حرکتی و هدف‌گذاری کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد اهمیت دادن به علوم‌پایه علی‌الخصوص شیمی یکی از دلایل رشد و پیشرفت آن‌ها بوده؛ چراکه این بخش از علم زیربنا و پایه‌ی علوم فنی و مهندسی؛ کشاورزی٬ پزشکی و ... است.

شیمی شاخه‌ای از علم است که با مطالعه‌ی ترکیب، ساختار، ویژگی‌ها، واکنش‌ها و رفتار مواد سروکار دارد. از این رو شیمی یک علم مرکزی نامیده می‌شود. این علم، ضرورت زندگی هر روز ماست و در غذایی که می‌خوریم، هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم حضور دارد، هر چیزی نتیجه‌ فرآیندهای شیمی است... و بالاخره این‌که دانش شیمی می‌تواند دانش و آگاهی مورد نیاز برای توسعه‌ی فن‌آوری لازم در مسیر دست‌یابی به جهانی پایدار را فراهم نماید .»