بر اساس نظرسنجی جدید مرکز مطالعات راهبردی و اجتماعی "متروپل" ، نیمی از طرفداران حزب حاکم ترکیه بر این باورند که دولت آنکارا باید روسیه و چین را در اولویت روابط خارجی خود قرار بدهد. بر اساس نتایج این نظرسنجی، نیمی از مردم ترکیه که در انتخابات ریاست جمهوری ماه می به "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری و نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه رای داده اند، بر این باروند که آنکارا باید در روابط خود را با شرق جهان در اولویت قرار بدهد.
حمایت حامیان اردوغان از گسترش رابطه ترکیه با شرق نشان دهنده آن است که چرخش اخیر دولت اردوغان به سمت غرب، حتی برای طرفداران دولت آنکارا نیز قابل قبول و پذیرش نبوده و به نوعی هشداری مبنی بر قابل اعتماد نبودن آمریکا و اتحادیه اروپا برای ترکیه است. جدا از نتایج نظرسنجی جدید موسسه متروپل، برخی ابهام ها در ارتباط با اعلام نتایج نظرسنجی اخیر وجود دارد. به عنوان مثال، برخی محافل سیاسی مستقل، احتمال تبانی ترکیه با غرب برای فریب دوباره روسیه را مطرح می کنند.
در حالی که رئیس جمهوری ترکیه که در جریان انتخابات ریاست جمهوری در ماه می به مردم کشورش وعده پایان دادن به بحران اقتصادی را در اسرع وقت داده بود، اخیرا" به نتیجه رسیده است که نمی تواند بدون کمک های آمریکا و اتحادیه اروپا بر مشکلات اقتصادی ترکیه فائق آید. به همین دلیل، رئیس جمهوری ترکیه در جریان نشست اخیر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در "ویلینیوس" تصریح کرده است: "کشورش برای گسترش ناتو به سمت شرق مشکلی ندارد و مانعی ایجاد نخواهد کرد".
پس از ابراز مواضع جدید ترکیه توسط رجب طیب اردوغان درباره گسترش ناتو، دولت آنکارا همچنین با آزادسازی پنج تن از فرماندهان اوکراینی، مقابله با روسیه را در دستور کار قرار داد. در واکنش به این اقدام، مقام های مسکو بر خیانت ترکیه به توافق "آزوف" تاکید کردند. بر اساس توافق آزوف ، دولت آنکارا متعهد شده بود تا پایان جنگ اوکراین با روسیه، از پنج تن از فرماندهان اوکراینی در ترکیه تحت الحفظ نگهداری کند. مقام های مسکو از جمله شخص "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه اقدام آنکارا را خیانت به توافق آزوف قلمداد کردند. در این میان ، روسیه که نگران تحریم های سخت غرب بود ، اعلام کرد از توافق غلات با ترکیه و اوکراین خارج خواهد شد. این اقدام روسیه مشکلات غذایی غرب را به طور فزاینده ای تشدید خواهد کرد. در عین حال ، نقش ترکیه در عبور غلات اوکراین تضعیف خواهد شد. همین امر ، می تواند نقش ترکیه را به طور فزاینده ای به حاشیه بکشاند.
تردیدی نیست که ترکیه با از دست دادن نقش میانجیگرانه خود میان روسیه و غرب، مشکلات ناشی از بحران اقتصادی اش چندین برابر تشدید خواهد شد. پیش از این، "روبن ملکونیان" رئیس دانشکده شرق شناسی دانشگاه دولتی ایروان و کارشناس و صاحبنظر ارمنی در ارتباط با تقویت هر چه بیشتر روابط ترکیه و روسیه، در مطلبی با عنوان “جنایت های ترکیه و داستایوفسکی” نوشته بود: "مشکل این جاست که در این شرایط متشنج و فوق حساس، ترکیه از یک طرف می تواند در ظاهر صلح طلب دروغین بایراکتارها را به اوکراین بفرستد و از سوی دیگر به عنوان مدافع داستایوفسکی عمل کند". منظور این استاد دانشگاه تاریخ ارمنستان از این جمله اشاره به تاریخ روابط ترکیه و روسیه است. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در چارچوب تحریم های غرب علیه روسیه درباره محدودیت ها و ممنوعیت های ادبیات کلاسیک روسی (داستایوسکی) و موسیقی صحبت کرده بود. وی روس ها را “فاشیسم”، “بربریت” معرفی کرده و آن ها را به عنوان مثال با آتش زدن کتابخانه در بغداد مقایسه کرد. اما متعاقب تشدید تنش های غرب با روسیه ، مقام های دولت آنکارا به حساسیت رهبران مسکو درباره امنیت ملی و مقابله با حضور ناتو در محدوده مرزهای روسیه پی برده و به همین دلیل ترکیه را از این معرکه خارج کرده بودند. اما پس از پیروزی در سومین دوره پی در پی انتخابات ریاست جمهوری، رجب طیب اردوغان به تغییر سیاست های خود در قبال همکاری با روسیه و غرب تجدیدنظر کرده است و به سمت همکاری با غرب و واگرایی از همکاری با روسیه و چین ابراز تمایل کرده بود.
در یک جمعبندی کلی از اعلام نتایج نظرسنجی در ترکیه می توان به این نتیجه رسید که دولت اردوغان تلاش می کند بار دیگر دولت خود را به همکاری با روسیه متمایل نشان دهد. در حالی که مطمئن است از این همکاری های نمی تواند در جهت پایان دادن به بحران اقتصادی و معیشتی مردم ترکیه استفاده کند.
نویسنده: محمد علی طالبی
112
