آنتونیو گوترس، دبیرکل جدید سازمان ملل با ارسال پیامی به "شوکت میرضیایف" رئیس جمهور ازبکستان ابراز امیدواری کرد، همکاری‌های ازبکستان و سازمان ملل از طریق دفتر نمایندگی این سازمان در تاشکند به عنوان مرکز منطقه ای دیپلماسی سازمان ملل در آسیای مرکزی، به پیشبرد برنامه ه این سازمان در منطقه کمک کند.
کارکرد دفتر سازمان ملل در تاشکند، تلاش برای کاستن از تهدیدات امنیتی بین المللی و رایزنی های منطقه ای در گستره آسیای مرکزی عنوان شده است، اما بیشترین توقع و انتظار جمهوری های این منطقه مشارکت و مداخله این نهاد بین المللی برای حل بحران زیست محیطی دریاچه آرال بعنوان مهمترین چالش منطقه ای است.
این موضوع بخش اصلی پیام گوترس به رئیس جمهوری ازبکستان بود که نشان می دهد بحران دریاچه آرال از چشم وی پنهان نمانده است.
پهنه آبی مشترک دریاچه آرال که چهارمین دریاچه بزرگ جهان به شمار می رفت اکنون به دلیل سوء برداشت و سوء مدیریت آب باعقب نشینی وخشک شدن تدریجی، به نمادی از یک فاجعه زیست محیطی و تخریب اکوسیستم منطقه آسیای مرکزی تبدیل شده است.
ایجاد انحراف در مسیر رودهای اصلی که به دریاچه آرال می ریختند با هدف توسعه کشتزارهای پنبه در کنار استفاده بی رویه از آب در آبیاری مزارع، کاربرد وسیع آفت کش ها، سموم دفع آفات وکودهای شیمیایی برای نزدیک به 4 دهه بخشی ازعلل شکل گیری فاجعه ای است که اکنون آثار مخرب اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی آن زندگی جمعیت نزدیک به چهار میلیون نفری این حوزه آبگیر را تحت تاثیر قرار داده است.
برگزاری نشستهای متعدد در سطوح مختلف کارشناسی و مقامات ارشد کشورهای حوزه آبگیر دریاچه آرال نیز در کنار برگزاری همایشهای مختلف بین‌المللی نه فقط نتوانسته است گره گشای این بحران زیست محیطی باشد، بلکه عملا به رکود برنامه های درحال اجرا و در نتیجه به عقب نشینی و خشک شدن این دریاچه کمک کرده است.
از طرفی اهمیت و ضرورت حل بحران زیست محیطی دریاچه آرال زمانی قابل درک و ملموس خواهد بود که بدانیم در فرایند تشدید تنش‌ها بر سر تقسیم منابع آب منطقه و خشک شدن دریاچه آرال نه فقط صنعت ماهیگیری بعنوان یکی از راههای تامین معاش مردم منطقه به کلی از بین رفته است بلکه پراکندگی سالانه دهها هزار تن گرد و غبار آغشته به نمک ازبستر خشک شده این دریاچه برکشاورزی و سلامتی ساکنان منطقه تاثیر منفی گذاشته است.
بگونه ای اکنون از دریاچه آرال بعنوان یکی ازبزرگترین فجایع و بحرانهای زیست محیطی کره زمین و سرچشمه بادهای مسموم نام می برند.
از اینرو ورود سازمان ملل به موضوع دریاچه آرال انتظار حداقلی دولتها و مردم آسیای مرکزی از دبیر کل جدید این سازمان برای حل این بحران زیست محیطی است.
در عین حال توجه گوتیرس به این موضوع می تواند به الگویی برای ورود سازمان ملل به حل بحرانهای زیست محیطی مشابه در منطقه و جهان باشد. اما همچنان این سئوال مطرح است که در جهان متلاطم امروزی، آقای گوترس، در مقام دبیرکل جدید سازمان ملل چگونه می تواند با عبور از مسائل سیاسی جاری بین المللی به حل مشکلات انسانی و زیست محیطی عدیده در جهان بپردازد.
