تجلی قدرت و اتحاد مسلمانان، یکی از مهمترین کارکردهای سیاسی مراسم حج است. در مراسم برائت از مشرکین نیز مسلمانان عظمت امّت اسلامی و اتّکاء به قدرت لایزال الهی را به رخ بدخواهان و دشمنان می کِشند. آیات قرآن نیز به بُعد سیاسی حج اشاره دارند.
مناسک حج موید این نکته است که هدف این اجتماع میلیونی علاوه بر ابعاد معنوی و تجلی بندگی خداوند یکتا؛ توجه به مسایل بشری و بویژه عزت و اقتدار امت اسلام فارغ از نژاد و رنگ و زبان و تفاوت های فرهنگی است. سیره و روش رسول گرامی اسلام (ص) در حج نیز حاکی از توجه ایشان به هر دو جنبۀ معنوی و سیاسی حج است. ایشان در اولین سالی که مکه را فتح کردند، بتهای قریش را که مظهر شرک و طاغوت بودند، از بین بردند. سال بعد در اجتماع حج، حضرت علی (ع) به دستور پیامبر، آیات ابتدایی سورۀ توبه را خواندند که در آنها خداوند و رسولش بیزاری خود را از مشرکان اعلام داشته و چهار ماه به آنها فرصت داده بودند تا تکلیف خود را مشخص کنند.
مناسک حج موید این نکته است که هدف این اجتماع میلیونی علاوه بر ابعاد معنوی و تجلی بندگی خداوند یکتا است
فریضه سیاسی – عبادی حج، در آخرین آیه سورۀ فتح نیز مورد تاکید قرارگرفته است که می فرماید: «محمد (ص) فرستاده خداست؛ و کسانی که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند ... »
حجّ توحیدی، و تجمع مسلمانان در عرفات، مشعر و سرانجام منا همه با نشانه هایی ازبیزاری و برائت از همه مظاهر شیطانی همراه است. برگزاری مراسم برائت از مشرکین در مناسک حج نیز انعکاسی از قدرت حقیقی اسلام است. از اینروست که مراسم برائت از دشمنان اسلام را می بایست تبلور بعد سیاسی حج دانست که در سیره ائمه معصومین هم استمرار پیدا کرد.
با توجه به محتوای برائت، کارآمدترین شکل اعلان برائت از مشرکان، در ایام حج است. در ابتدای آیۀ ۹۷ سورۀ مائده آمده است:
«خداوند، کعبه - بیت الحرام - را وسیله‌ای برای استواری و سامان بخشیدن به کار مردم قرار داده .. »
حج، در مفهوم جامع خود بسیاری از شعائر توحیدی را دربر می‌گیرد و عبادتی اجتماعی ـ سیاسی به شمار می‌رود، و صرفاً حرکتی فردی نیست. لذا ماهیت حج ایجاب می‌کند که برای تکمیل آثار و برکات این مناسک بزرگ دو عمل عبادی و سیاسی همراه یکدیگر انجام پذیرند. با تاکید براین رسالت مهم مراسم برائت از مشرکان همه ساله پیش از شروع مراسم حج برگزار می شود. 113/110
امین زاده
بیشتر بخوانید:
لاریجانی: مناسک حج، مظهر یکپارچگی و انسجام مسلمانان است
تاکید بر اهمیت پیام رهبر انقلاب اسلامی درباره مناسک حج
