در پاسخ به اقدامات ضد برجامی آمریکا و نیز موضع انفعالی اروپا، "حسن روحانی" رئیس جمهور ایران در 8 مه 2019 اعلام کرد تهران اجرای برخی مفاد برجام را متوقف خواهد کرد و اگر اروپایی ها ظرف 60 روز اقدام مشخصی در عمل به وعده های خود انجام ندهند، مبادرت به دو اقدام دیگر (از سرگیری غنی سازی اورانیوم و مدرن سازی تاسیسات هسته ای اراک) خواهد کرد.
این مساله واکنش اروپایی ها یعنی اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی (فرانسه ، آلمان و بریتانیا) را برانگیخت و "فدریکا موگرینی" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا روز پنج شنبه درباره تصمیم ایران مبنی بر کاهش تعهدات تهران به توافق برجام واکنش نشان دادند.
در بیانیه مشترک موگرینی و وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان آمده است، ما با نگرانی عمیق بیانیه ایران را درباره تعهداتش در برجام ملاحظه می‌کنیم ... ما قویا از ایران می‌خواهیم به تعهداتش در برجام همانگونه که تاکنون پایبند بوده، ادامه داده و از برداشتن هرگونه گام‌های تنش‌زا بپرهیزد. ما هرگونه ضرب‌الاجل در این زمینه را رد کرده و پایبندی ایران به اجرای تعهداتش در برجام را بر اساس عملکرد آن و معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (NPT) ارزیابی می‌کنیم.
در این بیانیه، اروپایی ها ضمن ادعای پایبندی به تعهدات برجامی خود شامل لغو تحریم ها از ایران خواسته اند که همچنان به برجام متعهد باقی بماند.
نکته مهم اینکه آنها صرفا از اعمال تحریم‌های مجدد آمریکا پس از خروج از برجام ابراز تاسف کرده اند.
اروپایی ها از دیدگاه خود واکنش قاطعی به لغو برخی تعهدات برجامی ایران نشان داده اند.
با این حال پرسش اساسی این است که آیا بهتر نیست اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی برخورد مشابهی با آمریکا به عنوان ناقض اصلی برجام که تلاش در فروپاشی این توافق دارد، داشته باشند؟
در عین حال خانم موگرینی و شرکای اروپایی وی بهتر است نگاهی به عملکرد یکساله شان در زمینه عمل کردن به وعده های خود به ایران در خصوص اجرایی کردن تدابیری که باید موجب کاهش تاثیرات تحریم های امریکا شود، داشته باشند.
به رغم اینکه ایران امیدوار بود برخی تدابیر اروپایی ها به خصوص ایجاد سازو کار مالی ویژه موسوم به "اینستکس" ماهها قبل انجام شود، اما هنوز هم طرف اروپایی در این زمینه تعلل می کند.
شاید به همین دلیل است که تهران درباره توانایی یا اساسا اراده طرف اروپایی برای حفظ برجام دچار تردید شده و اکنون چاره کار را اقدامی دانسته که نشانه قاطعیت ایران در زمینه تعیین تکلیف برجام است.
"محمد جواد ظریف" وزیر خارجه ایران در پیامی توییتری خاطرنشان کرد، «بیانیه امروز اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که چرا کار برجام به اینجا رسیده است؛ آمریکا یک سال است که اروپا و سایر کشور‌های جهان ـرا تهدید می‌کند و اتحادیه اروپا تنها می‌تواند ابراز تأسف کند. اتحادیه اروپا بهتر است به‌جای اینکه از ایران بخواهد به‌صورت یکجانبه به یک توافق چندجانبه پایبند بماند، به تعهدات خود [در قبال ایران] از جمله عادی‌سازی روابط اقتصادی عمل کند».
اروپایی ها خود اکنون آگاه هستند که صبر استراتژیک ایران درباره برجام به انتهای خود رسیده و اگر هر چه زودتر برای حفظ این توافق بسیار مهم اقدامی اساسی انجام ندهند، نمی توانند امیدی به ادامه بقای آن داشته باشند.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
133/117
بیشتر بخوانید:
بازتعریف برجام؛ پیام قاطع ایران به اروپایی‌ها/ تحلیل
ادامه انتقادها در اروپا و آمریکا از اقدامات ضد برجامی ترامپ
