با این حال این توافق اکنون در حساس ترین برهه از حیات خود قرار دارد و اروپا با چالش بسیار بزرگی در زمینه حفظ برجام مواجه است.
در این راستا بریتانیا، آلمان و فرانسه بار دیگر از افزایش تنش در خلیج فارس و احتمال فروپاشی "برجام" اظهار نگرانی کردند و خواستار از سرگیری گفتگوها در این زمینه شدند.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا روز یکشنبه 14 ژوئیه در بیانیه‌ای مشترک، از تصمیم ایران برای خروج از تعهدات برجامی ابراز نگرانی و تاکید کردند تحریم‌ها و خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تصمیم ایران برای کاهش گام به گام تعهداتش، توافق هسته ای برجام را در آستانه فروپاشی فرار داده است.
در بیانیه تروئیکای اروپایی آمده است: "طرف های این توافق باید درنگ کنند و پیامد‌های هر تصمیم را بسنجند. وقت تدبیر کردن و یافتن راه‌های منتهی به گفتگو و کاهش تنش فرا رسیده است."
در این بیانیه هم‌چنین عنوان شده است: "اقدام ایران در افزایش میزان ذخیره سازی و غلظت اورانیوم فراتر از سقف مجاز در برجام، ثبات منطقه را تضعیف می کند."
سران سه کشور اروپایی از تهران خواسته‌اند در تصمیم اخیر خود تجدیدنظر کند و همزمان گفته‌اند که از برجام حمایت می‌کنند؛ منوط به این که ایران به مفاد آن پایبند بماند.
به نظر می رسد، اروپایی ها نگرش غیرمنصفانه ای به تحولات کنونی درباره برجام دارند.
آنها بدون در نظر گرفتن اقدامات آمریکا ضد برجام یعنی خروج غیرقانونی از این توافق بسیار مهم و در مرحله بعد تلاش برای فروپاشی آن با اعمال شدیدترین تحریم ها علیه ایران، در تکرار خواسته های قبلی خود فقط از ایران می خواهند که اقدامات سنجیده و منطقی اش را درباره کاهش تعهدات برجامی خود کنار بگذارد.
ژان‌ایو لو دریان وزیر امور خارجه فرانسه، ضمن انتقاد از خروج آمریکا از برجام، اقدام ایران را در کاهش تعهدات برجامی‌اش «واکنشی بد به تصمیمی بد» خواند.
سئوال این است که اگر تهران به خواسته های تروئیکای اروپایی گردن بنهد، آیا در روند کنونی تحول مهمی رخ خواهد داد؟ آیا اروپا قادر است تا با اجرایی کردن تعهدات خود به ویژه راه اندازی جدی و موثر سازو کار ویژه مالی وتجاری با ایران "اینستکس" گامی برای کاهش تاثیرات منفی تحریم های امریکا علیه ایران بردارد؟
اساسا تعلل طرف‌های اروپایی برای اجرای تعهداتشان در قبال توافق بین‌المللی برجام، موجب شد تا ایران در دو نوبت به کاهش تعهدات برجامی خود اقدام کند و ضمن افزایش ذخایر اروانیوم غنی شده خود به بیش از 300 کیلوگرم، سطح غنی سازی آن را از 3.67 درصد به 4.5 درصد ارتفا دهد. ایران در عین حال ضرب الاجل 60 روزه ای را به اروپایی ها برای اجرای وعده های آنها داده و تاکید کرده است که در پایان آن اقدامات جدیدی را در زمینه فراتر رفتن از تعهدات برجامی خود انجام خواهد داد.
اکنون اروپایی ها به جای این که با همفکری و عزم جدی به فکر راهی برای نجات برجام باشند، با صدور بیانیه صرفا به ابراز نگرانی از وضع کنونی برجام می پردازند؛ ضمن این که آنها به اقدامات تحریک کننده آمریکا در حوزه خلیج فارس که باعث افزایش سطح تنش ها در این حوزه ژئو استراتژیک شده است، هیچ توجهی ندارند.
این رویکرد اروپا با نگاه منفی تهران مواجه شده است:
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران ابراز علاقه اروپا را برای حفظ برجام کافی ندانسته است. ظریف که به نیویورک سفر کرده گفته است: "اروپایی‌ها ادعا می‌کنند که تمایل دارند برجام را حفظ کنند اما هنوز شاهد این نبوده ایم که در این زمینه حاضر به سرمایه گذاری باشند."
اگر تروئیکای اروپایی واقعا خواهان ادامه حیات برجام است، باید هر چه زودتر اقدامات جدی و موثر خود را در زمینه اجرایی کردن تدابیر مد نظر برای خنثی کردن تحریم های آمریکا علیه ایران، عملیاتی کند که از جمله شامل اجرای اینستکس می شود.
اروپا اما اگر همچنان سیاست قبلی تاخیر و تعلل های مکرر را در پیش گیرد، نباید از تهران انتظار ادامه تعهد به برجام را داشته باشد و صرف ابراز نگرانی از جانب اروپایی ها نیز کمکی به حل و فصل وضعیت پیچیده کنونی نمی کند.
135/116
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
جرمی هانت در بروکسل؛ تلاش تازه بریتانیا برای حفظ برجام
ظریف: ابراز علاقه اروپایی‌ها برای حفظ برجام کافی نیست
دیدگاه سفیر مستعفی بریتانیا در آمریکا درباره ترامپ و برجام/ تحلیل
موضع وزیر خارجه فرانسه درباره کاهش تعهدات برجامی ایران
