در همین ارتباط، رئیس جمهوری آذربایجان، گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را شکست خورده و مرده دانست و گفت:" "ارمنستان و تعدادی از کشورها خواهان احیای گروه مینسک هستند، اما این امر امکان پذیر نیست."
الهام علی اف به نام دیگر کشورها اشاره نکرد، اما بدیهی است که منظور وی روسای آمریکایی و فرانسوی گروه مینسک است. الهام علی اف در عین حال، احیای گروه مینسک را برای روند صلح قفقاز جنوبی مخرب دانست و گفت: "از مأموریت گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا برای حل مناقشه قره باغ 28 سال گذشته است، اما این گروه نتوانسته است، هیچ گونه تغییری در این زمینه ایجاد کند."
اظهارات رئیس جمهوری آذربایجان در زمینه ناتوانی و ناکامی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا برای پایان دادن به مناقشه قره باغ در حالی است که در طول نزدیک به سه دهه گذشته رئیس جمهوری آذربایجان همواره از حامیان ادامه فعالیت های گروه مینسک تلقی می شد.
محافل داخلی و بسیاری از محافل مستقل منطقه ای همواره از منتقدین سیاست های الهام علی اف در زمینه حمایت های بی جهت از روسای گروه مینسک بوده است. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان سیاسی بر این باورند که بعید است که رئیس جمهوری آذربایجان بتواند مواضع خود را در زمینه انحلال گروه مینسک حفظ کند.
پیش از این، آمریکا، فرانسه و روسیه، روسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا محسوب می شدند. این کشورها همواره از مواضع ارمنستان و ارامنه قره باغ حمایت می کردند.
یکی از نمونه های بارز حمایت های دولت های غربی از ارمنستان و از مصادیق روشن در این زمینه، می توان به تفاوت های اعطای کمک های مالی بلاعوض به جمهوری آذربایجان و ارمنستان اشاره کرد.
رئیس جمهوری آذربایجان در ماه گذشته میلادی از اتحادیه اروپا به خاطر اختصاص کمک دو میلیارد و 600 میلیون دلاری به ارمنستان و در مقابل، کمک اندک به جمهوری آذربایجان به شدت انتقاد کرد.
الهام علی اف در سفر کاری به بروکسل، در مصاحبه با روزنامه ایتالیایی Sole 24 Ore اعلام کرد: "این عادلانه نیست که اتحادیه اروپا میان دو کشور حوزه قفقاز تفاوت قائل شود و در حالی که به ارمنستان 2 میلیارد و ششصد میلیون دلار تقدیم کرده است، به جمهوری آذربایجان فقط 140 میلیون دلار کمک مالی اختصاص دهد."
در حقیقت باید گفت، انتظارات رئیس جمهوری آذربایجان از دولت های غربی برای دریافت کمک های مالی بلاعوض آن قدر چشمگیر است که بعید است وی بتواند همچنان بر مواضع خود در زمین انحلال گروه مینسک پافشاری کند.
اتخاذ مواضع غربگرایانه دولت باکو و واگرایی سیاستمداران باکو از روسیه سیاست مشخص و واضح جمهوری آذربایجان در قبال روسیه و آمریکا است.
به همین دلیل، به نظر می رسد در شرایط فعلی که روسیه در جهت منافع جمهوری آذربایجان اقدام مثبتی در دستور کار قرار داده است، مقامات باکو نیز تلاش می کنند ضمن حمایت از مواضع روسیه، پشت سر مقامات مسکو قرار بگیرند، اما تردیدی نیست که این سیاست دولت الهام علی اف موقتی است و احتمالا در ماه های آینده از دستور کار خارج شود.
چنین به نظر می رسد که مقام های روسیه نیز در راستای حذف آمریکا و فرانسه از روند مشارکت در برقراری صلح در منطقه قفقاز جنوبی، اخیرا ترتیبات امنیتی 3 + 3 را پذیرفته اند.
این ترتیبات امنیتی با وجود آن که به عنوان یکی از راه های تضمین حفظ صلح در قفقاز در طول نزدیک به سه دهه گذشته مطرح بود، اخیرا بار دیگر از سوی ترکیه مطرح شده است.
بر اساس این طرح که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در سال گذشته میلادی مطرح کرده است، سه کشور ایران، روسیه و ترکیه از برقراری امنیت و حفظ صلح در منطقه قفقاز جنوبی شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان حمایت خواهند کرد.
بدیهی است که بدون مشارکت کشورهای مستقل منطقه تامین امنیت و حفظ صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان امکان پذیر نخواهد شد. در واقع، حضور آمریکا و فرانسه در روند صلح قره باغ نه تنها بی نتیجه خواهد بود، بلکه مشکلاتی به ویژه رقابت با قدرت های منطقه و بهره گیری از روند مناقشه قره باغ در جهت منافع ملی خود و نفوذ در قفقاز جنوبی و فشار بر کشورهای مستقل استفاده خواهند کرد.
تردیدی نیست که در این روند، ملت های منطقه به ویژه مردم جمهوری آذربایجان و ارمنستان خسارت خواهند دید و مشکلات این رقابت ها را باید به دوش بکشند. در حالی که با مشارکت کشورهای منطقه، نه تنها رقابتی شکل نخواهد گرفت، بلکه اتباع طرفین متخاصم می توانند دوستی های سازنده میان خود را تجربه کنند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
