این در حالیست که پس از آغاز خروج نظامیان آمریکایی از پایگاه ماناس در قرقیزستان در نوامبر سال 2013، کمتر کسی تصور می کرد که روزی این سناریو درباره نیروهای نظامی روسیه نیز تکرار شود.
تاکید و اصرار مقامات بیشکک درباره تخلیه پایگاه ماناس از حضور نیروهای امریکایی برای ترک همیشگی قرقیزستان روندی چند ساله را طی کرد و اکنون به نظر می رسد، موضوع تخلیه پایگاه کانت از نیروهای روسی مستقر در این پایگاه در همان مسیری حرکت کند که نهایتا منجر به خروج امریکایی ها از قرقیزستان شد.
اظهارات روز پنجشنبه (اول دسامبر) آلماز بیک آتامبایف رئیس جمهوری قرقیزستان مبنی بر خروج روسیه از پایگاه کانت پس از پایان مدت اعتبار موافقت نامه مسکو و بیشکک درباره استفاده روسیه از این پایگاه، می تواند نقطه آغاز دور جدیدی از چانه زنی های مسکو و بیشکک در معادلات نظامی و امنیتی منطقه باشد و یا حتی شروعی برای نمایش استقلال رفتار سیاست خارجی قرقیزستان در عرصه تحولات داخلی و بین المللی باشد.
به ویژه که تا پیش از این و در دوره ای که هم نظامیان روس و هم نظامیان امریکایی در پایگاههای کانت و ماناس قرقیزستان مستقر بودند، رفتار سیاست خارجی بیشکک در قبال مسکو و واشنگتن در چهارچوب تئوری بالانس قدرت تحلیل و ارزیابی می شد و اکنون روی دیگر سکه ایجاد توازن در سیاست خارجی قرقیزستان با تاکید رئیس جمهوری این کشور بر خروج نظامیان روسی از پایگاه کانت خود را نشان می دهد اما دلیلی که رئیس جمهوری قرقیزستان برای خروج نظامیان روسیه از پایگاه هوایی "کانت" مطرح می کند، نشان آشکاری از تلاش بیشکک برای اجرای سیاست توازن در رفتار سیاست خارجی با امریکا و روسیه ندارد.
آلماز بیک آتامبایف در این خصوص عنوان کرده است که تا پیش از این نظامیان روس با هدف مبارزه با تروریسم وافراط گرایی در منطقه آسیای مرکزی، از پایگاه کانت استفاده می کردند، اما اکنون هیچ فعالیتی از نیروهای روسی در مبارزه با افراط گرایی مشاهده نمی شود، اظهاراتی که در بطن خود نگرانی های امنیتی رهبری بیشکک را از ناامنی های ناشی از تحرکات گروههای افراطی و حتی تکفیری در قرقیزستان نشان می دهد و در برگیرنده انتظارات حداقلی بیشکک از مسکو برای مقابله بانامنی به مفهوم عام در این جمهوری اسیای مرکزی است.
از طرفی نگاهی به تحولات سیاسی، اجتماعی جامعه قرقیزستان نشان می دهد که این کشور پس از تغییر نظام حکومتی خود از سیستم حکومتی ریاستی به نظام پارلمانی چندان موفق نبوده و دولت های ائتلافی یکی پس از دیگری محکوم به شکست بودند.
همین موضوع از یکسو شبهه دخالت پیدا و پنهان مسکو را در معادلات قدرت در جامعه قرقیزستان به وجود آورده است و از سوی دیگر می تواند نشان دهنده توقعات رهبران بیشکک از مسکو برای حمایت از بزرگترین حزب در اتحاد و ائتلاف های حاکم باشد.
در واقع به نظرمی رسد، رهبری قرقیزستان با طرح موضوع خروج نظامیان روسی از پایگاه هوایی کانت قصد دارد وارد چانه زنی با روسیه شود. به این معنی که اولاً ادامه فعالیت پایگاه کانت مشروط به تامین و تضمین امنیت قرقیزستان و نیز کمک به نیروهای قرقیز برای مبارزه با افراط گرایی و تحرکات احتمالی گروههای تکفیری وتروریستی است و دیگر اینکه ادامه حضور نظامیان روسیه در پایگاه کانت در گروی حمایت همه جانبه مسکو از شخص اتامبایف وحزب متبوع وی در معادلات قدرت در قرقیزستان است.
بدون تردید یکی از دلایل اظهارات سیاسی رئیس جمهوری قرقیزستان درباره ادامه و یا پایان فعالیت نظامیان روس در پایگاه کانت در اهمیت استفاده روسیه از پایگاه هوایی نهفته است. بویژه که در مقطع خروج نظامیان امریکایی از پایگاه ماناس، دمیتری راگوزین نماینده روسیه در ناتو از جایگزینی نیروهای این کشور در پایگاه ماناس سخن گفته بود.
با این همه ناظران معتقدند هدف رهبری بیشکک از طرح خروج نظامیان روس از قرقیزستان هر چه باشد، نباید فراموش کرد که اساساً قدرتهای منطقه ای و بین المللی در چهارچوب اهداف کوتاه و بلندمدت، رفتار سیاست خارجی خود را با دیگر بازیگران تعریف می کنند و بعید است که آلماز بیک آتامبایف بتواند از این طریق مسکو را ترغیب به حمایت از دولت مستقر در بیشکک کند و یا حتی امیدوار به کمکهای حداکثری روسیه در مبارزه با گروههای افراطی باشد.
وضعیتی که در هر دو شکل خود حاکی از ضعف و ناتوانی سیاسی و امنیتی دولت بیشکک در مواجهه و مقابله با شرایط جاری حاکم بر جامعه این کشور است.
