در همین ارتباط، برخی ساکنان مناطق مرزی قرقیزستان با تجمع در مقابل دفتر نخست وزیری در بیشکک، خواستار رسیدگی رئیس جمهوری به مسائل مرزنشینان شدند. ساکنان مناطق مرزی معترض قرقیزستان به مسوولان پیشنهاد داده اند که با سفر به مناطق مرزی، مشکلات مرزنشینان را از نزدیک مشاهده کنند.
معترضان قرقیز ادعا کرده اند که کشورهای همسایه، "سیاست‌های توسعه طلبانه" ارضی را دنبال می‌کنند و این به زیان مرزنشینان قرقیزستان است.
درخواست مردم قرقیزستان از مقام های بیشکک در شرایطی مطرح شده است که «سدیر جباراف» رئیس جمهوری قرقیزستان به منظور سفر به مسکو به قرنطینه رفته است.
با وجود این، بسیاری ازکارشناسان رسیدگی و حل مشکلات مرزی قرقیزستان با سایر جمهوری های همسایه در آسیای مرکزی در دوران ریاست جمهوری جباراف را بعید می دانند.
به عنوان مثال، «خرم اف» کارشناس تاجیک درمسایل آسیای مرکزی، معتقد است، «با توجه به این که اجرای طرح های سدیر جباراف رییس جمهوری قرقیزستان در زمینه ریشه کن کردن فساد و رشوه خواری ، پایان دادن به روابط خانوادگی مسوولان و خروج این کشور از بحران اقتصادی زمان بر است ، درچنین شرایطی اقدام به حل سریع اختلاف های مرزی با تاجیکستان برای جباراف آسان نخواهد بود.»
باید گفت، اختلاف ها و بروز مشکلات مرزی میان قرقیزستان و کشورهای همسایه، موضوع تازه ای نیست. اما این بار مردم قرقیزستان موضوع مهمی نظیر توسعه طلبی ارضی را به ادعاهای پیشین خود مطرح کرده اند.
ریشه اختلاف های ارضی و مرزی جمهوری های آسیای مرکزی به زمان حاکمیت نظام متمرکز تصمیم گیری شوروی باز می گردد.
در واقع، سال 1991 میلادی اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و روسیه به عنوان قدرت مرکزی و کنترل کننده 15 جمهوری مستقل به حاشیه رفت.
اما با وجود استقلال جمهوری های آسیای مرکزی، اکنون این جمهوری ها با کوهی از مشکلات به جای مانده از اتحاد جماهیر شوروی بویژه اختلاف های مرزی دست و پنجه نرم می کنند.
منطقه آسیای مرکزی شامل تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان و قزاقستان است.
در طول نزدیک به سه دهه گذشته که از استقلال کشورهای این منطقه سپری شده است، به دلیل مشکلات مرزی، روابط جمهوری های آسیای مرکزی همواره دستخوش تغییراتی شده است و همین موضوع بهانه ای برای دخالت مغرضانه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در آسیای مرکزی کرده است.
در عین حال، اختلاف ها و مرزبندی های داخلی و محلی در جمهوری های آسیای مرکزی که از دوران تسلط نظام متمرکز تصمیم گیری شوروری در سده های 19 و 20 میلادی شکل گرفت، زمینه ها و ریشه های اختلاف های فعلی جمهوری های آسیای مرکزی را پدید آورده است.
رهبران مسکو به منظور کنترل ملت های آسیای مرکزی، با مرزبندی های نادرست، تلاش کردند ضمن بروز اختلاف های مرزی و ارضی، زمینه های تسلط دائمی خود را بر ملت های این منطقه فراهم کنند.
به عنوان مثال، رهبران وقت مسکو، بسیاری ازشهرهای تاجیک نشین را به قرقیزستان و ازبکستان واگذار کردند. درحقیقت، در تقسیم قلمرو آسیای مرکزی دردهه 1920 میلادی توسط دولت وقت شوروی، تاجیک ها از سایر قومیت ها زیان های بیشتری دیدند. زیرا استان های تاجیک نشین سمرقند، بخارا، سرخان دریا و بخشی از وادی فرغانه به ازبکستان واگذار شد.
در مجموع، باید گفت، منطقه حساس و پهناور آسیای مرکزی درقلب اورآسیا در ظاهر از آرامشی نسبی برخوردار است، اما به اعتقاد صاحبنظران مسائل استراتژیک، اختلاف های مرزی و قومی به جای مانده از اتحاد جماهیر شوروی، این منطقه را به مثابه آتشفشانی خفته تبدیل کرده است که هر لحظه امکان فوران دارد.
با این حال، به نظر می رسد رهبران آسیای مرکزی با درنظر گرفتن ملاحظاتی، به منظور پیشگیری ازهرگونه تنش و درگیری، در تلاش هستند.
نویسنده: محمد علی طالبی خاکیانی
118
بیشتر بخوانید:
درگیری مرزی بین قرقیزستان و تاجیکستان
ادامه اختلاف‌های مرزی قرقیزستان با قزاقستان/ تحلیل
