رادیو ارمنی: روز دوشنبه نشست سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان با حضور روسای جمهوری دوکشور در باکو برگزار شد.
این نشست مورد توجه ناظران بین المللی قرار گرفته است و تحلیل گران ارمنستان، با دقت مناسبات سه کشور و توافقات احتمالی فیمابین را رصد می کنند.
"هراند ملیک شاهنظریان"، کارشناس سیاسی ارمنستان، گفت: گرچه موضوع دیدار سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو، حمل و نقل و ترانزیت عنوان شده اما این دیدار را می توان سرآغاز الگوی جدیدی از همکاری سه کشور دانست.
وی افزود، در آینده موضوعات دیگری نیز در این چارچوب مورد بررسی قرار گرفته و این سه کشور به اجرای سیاست های خود در منطقه خواهند پرداخت.
این کارشناس ارمنی ضمن ابراز نگرانی از مطرح شدن موضوع منطقه خودخوانده قره باغ در نشست باکو، به دیدار روسای جمهوری ایران و آذربایجان و طرح موضوع مناقشه قره باغ در آن اشاره و تاکید کرد: مقامات باکو همواره درخواست به رسمیت شناخته شدن تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان از سوی جامعه جهانی را مطرح می کنند و همین درخواست نیز به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ارائه خواهد شد.
به اعتقاد هراند ملیک شاهنظریان، روسیه این واقعیت را درک کرده که به موازات هرگونه تحرک این کشور در منطقه قفقاز، تنش در مناقشه قره باغ تشدید می شود.
این کارشناس سیاسی ارمنی همچنین با اشاره به افزایش احتمال بروز تنش مجدد در منطقه تاکید کرد: ارمنستان و جمهوری آذربایجان به صورت اجتناب ناپذیری به سمت روش های نظامی برای حل مناقشه حرکت می کنند.
شاهنظریان همچنین با اشاره به دیدار روز چهارشنبه روسای جمهوری ارمنستان و روسیه اظهار کرد: به احتمال بسیار زیاد، طرف ارمنی درخواست ها و مطالبات دشوارتری را مطرح خواهد کرد.
آیا روسیه و ایران، ارمنستان را نادیده گرفته اند؟
در دیدار سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو، اسناد مربوط به همکاری در زمینه های انرژی و حمل و نقل مورد بررسی قرار گرفته است.
در وهله نخست چنین بنظر می رسد که ایران و روسیه با انتخاب جمهوری آذربایجان، ارمنستان را نادیده گرفته اند. این در حالیست که ارمنستان و جمهوری آذربایجان، مسیرهای سیاسی و لجستیکی مجزایی محسوب می شوند.
جمهوری آذربایجان از مسیر زمینی، ایران را به روسیه متصل می کند. ایران از مسیر ارمنستان و گرجستان نیز به بنادر اروپایی دریای سیاه متصل می شود.
این که ایران درصدد باز کردن مسیر زمینی از طریق جمهوری آذربایجان به روسیه باشد، به هیچ عنوان لطمه ای به مسیر ارمنستان و گرجستان به سمت اروپا وارد نمی کند.
مشکل اصلی، وابستگی زیرساخت های انرژی و لجستیکی ارمنستان به روسیه است و برای توافق با ارمنستان، موافقت روسیه نیز ضروری است.
تلاش برای بازکردن مسیرهای قفقاز جنوبی، نخستین بار در سال 2009 میلادی از سوی آمریکا در چارچوب تلاش برای عادی سازی روابط ارمنستان و ترکیه و بار دوم در سال 2013 میلادی با تلاش اتحادیه اروپا برای در چارچوب برنامه همکاری های شرقی صورت گرفته است که مورد اول با مداخله جمهوری آذربایجان به شکست کشانده شد و مورد دوم نیز با تلاش مشترک روسیه و جمهوری آذربایجان به نتیجه نرسید.
ارمنستان نیز هیچ تلاشی برای خارج شدن از مدار سنتی نکرده است.
این بار تلاش برای بازکردن مسیرهای ترانزیتی قفقاز جنوبی از سوی ایران در حال اجرا است.
آیا ایران پیشنهادات پر منفعتی به روسیه و جمهوری آذربایجان ارائه خواهد کرد؟ یا این که با همکاری های پرسود با ارمنستان، روسیه و جمهوری آذربایجان را تحت فشار قرار خواهد داد؟ اعلام اجرایی شدن توافق نامه لغو رژیم روادید ایران و جمهوری آذربایجان، تنها یک روز پیش از سفر روحانی به باکو را نمی توان اتفاقی دانست.
بویژه آن که پس از واقعه نارداران، جمهوری آذربایجان، سخت گیری هایی را در صدور روادید برای شهروندان ایرانی اعمال می کند.
همچنین در صورت باز شدن مسیر نخجوان، خط آهن در حال احداث ایران–جمهوری آذربایجان را نمی توان رقیبی برای خط آهن ایران-ارمنستان دانست.
این دو خط آهن دو مسیر متفاوت را دنبال می کنند. یکی به سمت روسیه امتداد می یابد و دیگری به اروپا متصل می شود.
در دیدار سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو، اسناد مربوط به همکاری در زمینه های انرژی و حمل و نقل مورد بررسی قرار گرفته است.
کارشناس ارمنی معتقد است، در دیدار روز چهارشنبه دهم آگوست روسای جمهوری ارمنستان و روسیه در مسکو، موضوعات مختلف مورد بررسی قرار می گیرد اما تصمیمی اتخاذ نخواهد شد.
"لون شیرینیان" کارشناس امور سیاسی گفت: باید نتایج دیدارهای برگزار شده قبل از این دیدار را نیز در نظر گرفت.
روسای جمهوری ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو دیدار کرده اند و امروز نیز ولادیمیر پوتین با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه دیدار خواهد کرد.
چنین به نظر می رسد که روسیه در صدد تحکیم جایگاه خود در منطقه قفقاز است و بی تردید به عنوان متحد راهبردی، ارمنستان را نیز در جریان توافقات انجام گرفته قرار خواهد داد.
مناقشه منطقه خودخوانده قره باغ نیز یکی از محورهای مذاکرات سرکیسیان در مسکو خواهد بود، اما در این رابطه تصمیمی اتخاذ نخواهد شد.
شیرینیان معتقد است، روسیه نیاز به توسعه روابط اقتصادی خود با جمهوری اسلامی ایران و همچنین جمهوری آذربایجان دارد و در موضوع سوریه نیز ضرورت تعامل با ترکیه احساس می شود و در این چارچوب، دیدار با رئیس جمهوری ارمنستان منطقی است.
