مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق ماه اوت گذشته در سفر به آمریکا با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. تقویت روابط اقتصادی و همچنین توافق برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق طی بازه زمانی 3 ساله از نتایج اعلامی سفر الکاظمی بود.
اتهام هدفمند آمریکا علیه مقاومت عراق
با این حال، روند تحولات عراق پس از انجام این سفر به گونه‌ای است که «پیچیدگی» و «ابهام» از ویژگی‌های اصلی آن است. پس از سفر الکاظمی، حملات علیه پایگاه‌های نظامی و همچنین سفارت آمریکا در عراق افزایش داشته است. آمریکا گروه‌های مقاومت عراق را به انجام این حملات متهم و اعلام کرد سفارت خود را در بغداد، پایتخت عراق تعطیل می‌کند.
گروه‌های مقاومت نه تنها چنین اتهامی را رد کردند بلکه آنرا اقدامی سازمان‌یافته از سوی مزدوران آمریکا می‌دانند که با هدف بدنام‌سازی گروه‌های مقاومت عراق نزد افکار عمومی این کشور و همچنین حملات جدید علیه این گروه‌ها انجام می‌شود.
در همین راستا، «کاظم الفرطوسی» سخنگوی گردان‌های سیدالشهدا وابسته به سازمان الحشد الشعبی عراق گفت دلایلی وجود دارد که ثابت می‌کند سفارت آمریکا در عراق از طریق مزدوران خود، حملات راکتی علیه اماکن دیپلماتیک از جمله سفارت خود آمریکا را انجام می‌دهد چرا که واشنگتن در پی برهم زدن وضعیت عراق و تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی این کشور است.
تلاش برخی دولتی‌ها برای ابقای آمریکا در عراق
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق اخیراً به مناسبت یک سالگی تظاهرات اکتبر، اخبار مبنی بر تهدید آمریکا برای بستن سفارتخانه‌اش در بغداد را رد کرد و گفت: «هرگز هیچ تهدیدی از هیچ کشوری را نخواهیم پذیرفت.» با این حال، واکنش‌هایی که برخی مقامات عراقی به تعطیلی احتمالی سفارت آمریکا نشان دادند، گویای این است که مطرح کردن موضوع تعطیلی سفارت هدف پنهانی راهبردی دارد.
هدف این است که این هراس در میان افکار عمومی ایجاد شود که آمریکا با تعطیلی سفارت خود، فشار اقتصادی و منزوی کردن سیاسی عراق را پیگیری می‌کند. بنابراین، نه تنها موضوع تعطیلی سفارت یا خارج کردن نظامیان آمریکایی از عراق در راستای منافع بغداد نیست بلکه دولت و گروه‌های سیاسی موافق حضور آمریکا باید تلاش کنند زمینه باقی ماندن و تقویت حضور آمریکا را به همراه امنیت اماکن دیپلماتیک و نظامی آن فراهم کنند.
مصطفی الکاظمی در همین زمینه در سخنان خود به مناسبت یک سالگی تظاهرات اکتبر خاطرنشان کرد که تهدید به منزوی کردن عراق بر اوضاع اقتصادی این کشور تاثیر مستقیم خواهد داشت زیرا بیشتر سپرده‌های مالی عراق از طریق ایالات متحده انجام می‌شود. «فؤاد حسین»، وزیر خارجه عراق نیز روز 8 اکتبر در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: «با طرف آمریکایی در سطوح مختلف تماس داریم و تماس‌هایی با وزرای خارجه برخی از کشورهای غربی نیز برقرار کردیم تا ایالات متحده را به انصراف از تصمیمش برای بستن سفارت واشنگتن در بغداد ترغیب کنیم.»
نکته دیگر این است که مصطفی الکاظمی همزمان با سخنان هشدارآمیزی که درباره تبعات تعطیلی سفارت آمریکا مطرح کرد، از خروج 2 هزار و 500 نظامی آمریکایی خبر داد و گفت: «آمریکا در جریان اشغال عراق مرتکب اشتباهات زیادی شد.» به نظر می‌رسد نخست وزیر عراق از یک سو سعی دارد زمینه باقی ماندن آمریکا را در عراق فراهم کند و از سوی دیگر نیز زمینه افزایش انتقاد گروه‌های مقاومت و برخی از گروه‌های سیاسی علیه خود را فراهم نکند چرا که الکاظمی به انتخابات پارلمانی ژوئن آینده نیز می‌اندیشد.
بعثی‌ها مورد حمایت آمریکا
علاوه بر تحولات امنیتی و سیاسی مربوط به حضور آمریکا در عراق، یکی از موضوعاتی که از درون تحولات یک ماه اخیر عراق مطرح شده، احتمال کودتا علیه دولت مصطفی الکاظمی است. اظهارنظرهای متعددی در این خصوص از سوی شخصیت‌های سابق و برخی از نمایندگان پارلمان عراق مطرح شده است.
«باقر جبر الزبیدی» از رهبران مجلس اعلای اسلامی عراق از مهم‌ترین افرادی است که درباره توطئه جدید عناصر باقی‌مانده رژیم بعث هشدار داد. اخیراً روزنامه الکترونیکی «رأی الیوم» به نقل از الزبیدی گزارش داد که کنفرانس‌های حزب منحله بعث در آمریکا و سایر کشورهای غربی، زیربنای اقداماتی است که شاخه نظامی این حزب در حال انجام آن است. الزبیدی که وزیر کشور اسبق عراق نیز بوده، افزود کسانی مسئول برگزاری این همایش‌ها هستند که از عراق فرار کردند و از بعثی‌های مقیم کردستان عراق و کشورهای غربی هستند. وی خاطرنشان کرد، هم اکنون طرحی برای «کودتای نظامی» در عراق در جریان است که سرپرستی آن بر عهده «عزت الدوری» جانشین صدام دیکتاتور معدوم عراق است. الزبیدی همچنین خبر داد، آموزش‌های فشرده شاخه نظامی بعث در شمال استان دیاله واقع در شرق عراق و منطقه موسوم به «مثلث مرگ» در جریان است.
آغاز زودهنگام تحرکات انتخاباتی
اگرچه بعید به نظر می‌رسد آمریکا برای به قدرت رساندن بعثی‌ها در عراق تلاش کند، اما بعثی‌ها کارکردهای مهمی برای واشنگتن و متحدان آن دارند. بعثی‌ها از یک سو مورد حمایت شماری از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هستند و از سوی دیگر نقش مهمی در راه‌اندازی خشونت و ناامنی در عراق ایفا می‌کنند. بازمانده‌های بعثی در تظاهرات اکتبر سال گذشته و تبدیل تظاهرات مردمی به خشونت‌های خیابانی که نهایتاً به استعفای دولت عادل عبدالمهدی منجر شد، نقش برجسته‌ای ایفا کردند.
در همین حال، آمریکایی‌ها برای وارد کردن شماری از بعثی‌ها به ساختار قدرت از جمله در پارلمان عراق تلاش می‌کنند چرا که یکدست نبودن پارلمان و به خصوص تضعیف موقعیت گروه‌های شیعی در عراق از مهم‌ترین اهداف واشنگتن و متحدان عرب آن در منطقه غرب آسیا است. در همین راستا، «محمد البلداوی» نماینده ائتلاف الفتح در پارلمان عراق درباره دسیسه‌های جدید اعراب حاشیه خلیج فارس و ایالات متحده آمریکا هشدار داد و گفت: «محور آمریکا و حامیان آن در فرآیند سیاسی، تلاش دارند با معاملات مشکوک، سران بعث را وارد عرصه سیاست کنند.» وی با بیان اینکه هدف از این اقدام، کودتای نرم علیه فرآیند سیاسی است، عنوان کرد فقط آمریکا نیست که در پی بازگرداندن سران بعث است، بلکه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز بر روی طرح بازگرداندن بعث متمرکز شده‌اند.
مجموع این رخدادها حاوی چند نکته مهم در خصوص فرآیند سیاسی عراق است. نخست اینکه، آمریکا و متحدان عرب آن در منطقه و همچنین رژیم صهیونیستی از هم اکنون برای انتخابات پارلمانی ژوئن آینده در عراق برنامه‌ریزی می‌کنند و تلاش دارند مانند انتخابات مه 2018 نه تنها متحمل شکست نشوند بلکه تغییرات اساسی و مطلوب خود را در پارلمان آینده ایجاد کنند. دوم اینکه، برخی از شخصیت‌های سیاسی در گروه‌های سه‌گانه شیعه، اهل سنت و کُرد در این راستا همسو و هماهنگ با آمریکا هستند و برنامه‌های خود را برای انتخابات آینده از هم اکنون آغاز کرده‌اند. سوم اینکه، با توجه به شرایط سیاسی و امنیتی کنونی عراق، احتمال بروز ناامنی‌ها در قالب تظاهرات یا خشونت‌های خیابانی در ماه‌های آینده با هدف تحت فشار قرار دادن گروه‌های مقاومت در این کشور وجود دارد.//114
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
اهداف سفرهای دیپلماتیک و نظامی میان تهران و عراق
حزب بعث، تشکلی مطرود در عراق
