به باور کارشناسان، درگیری های جاری، سنگین ترین درگیری های نظامی باکو و ایروان از سال 2016 میلادی به این سو است و با توجه به گستردگی جنگ، نه تنها بر ثبات و امنیت منطقه، بلکه بر اقتصاد طرفین متخاصم نیز تاثیرات بسیار منفی بر جای خواهد گذاشت.
با وجود درخواست های مکرر نهادهای بین المللی و کشورهای منطقه، تاکنون طرفین متخاصم به بازگشت به صلح و شرایط آتش بس رضایت نداده اند. در واقع، طرفین بر ادامه جنگ تا دستیابی به نتیجه نهایی تاکید دارند. با وجود آن که طرفین بر پیروزی های خود در جنگ جاری تاکید دارند، اما خبرهای منتشر شده ازخطوط تماس ازپیشروی نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان بویژه درمناطق جنوب حکایت دارند.
تردیدی نیست که روسای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا شامل آمریکا، روسیه و فرانسه وظیفه نظارت بر مقررات آتش بس را به عهده دارند. با وجود این، در 25 سال گذشته روسای آمریکایی، روسی و فرانسوی گروه مینسک نتوانسته اند یکی ازطرفین را به عنوان نقض کننده مقررات آتش بس معرفی کنند. در حالی که در سال های گذشته، هزاران بار مقررات آتش بس نقض شده است.
درگیری های مرزی ماه آوریل سال 2016 میلادی، درگیری های ماه ژوئیه و ماه سپتامبر سال جاری میلادی را باید از جمله مهمترین موارد نقض مقررات آتش بس تلقی کرد.
به هر حال، درشرایط فعلی مجلس ملی جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از طرف های درگیری های جاری درنشست دیروز (جمعه - 2 اکتبر)، بار دیگر بر ادامه جنگ تا آزادسازی کامل مناطق اشغالی تاکید کرد. اما با این وجود، کارشناسان مواضع مختلفی در این زمینه ابراز داشته اند.
به عنوان مثال، یک محقق ارشد موسسه سیاست خارجی فنلاند، درگیری های جاری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان را بسیار نگران کننده توصیف کرد و گفت: "این دوکشور در آستانه یک جنگ کامل قرار دارند و اوضاع درخطوط جنگ بسیار ملتهب است."
«تونی آلارانتا» محقق ارشد موسسه سیاست خارجی فنلاند، همچنین اعلام کرد: "به نظر می رسد که برخی فاکتورها در سیاست داخلی دوکشور نیز در این درگیری ها نقش دارد و هر دوکشور تلاش می کنند تا به مردم خود نشان دهند که از رهبری قوی برخوردارند. در این شرایط، دوطرف با تشدید درگیری ها ادعای مرگ غیرنظامیان را در دوطرف مرزها مطرح می کنند و یکدیگر را به ارتکاب خشونت متهم کرده اند. درحالی که احتمالاً نتایج این جنگ، زمینه های آوارگی برخی دیگر ازساکنین مناطق مرزی را فراهم خواهد کرد."
منطقه قفقاز به لحاظ استراتژیک، پل ارتباطی میان شرق و غرب و شمال و جنوب در منطقه محسوب می شود و دریای خزر را به دریای سیاه متصل می‌کند. وجود منابع طبیعی مانند انرژی در دریای خزر و همچنین مسیرهای انتقال انرژی به سمت اروپا نیز بر اهمیت استراتژیکی این منطقه افزوده و موجب شده است تا منطقه قفقاز در طول تاریخ همواره محل رقابت قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باشد.
در این شرایط، مرزبندی‌های مصنوعی که در دوره شوروی به وجود آمد، یکی از مهمترین دلایل بروز مناقشه برسر مالکیت قره‌باغ شکل گرفت.
در شرایطی که روسای گروه مینسک ناتوانی خود را برای پایان دادن به مناقشه آذری - ارمنی اثبات کرده اند، بسیاری ازکارشناسان اضافه کردن ایران و ترکیه برای کشاندن سران متخاصم برای پایان دادن به درگیری ها را امری ضروری و اجتناب ناپذیر می دانند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
بیشتر بخوانید:
گفت و گو تنها راه‌حل مناقشه قره باغ
هشدار روسیه درباره دخالت طرف‌های سوم در مناقشه قره باغ
بحران قره باغ؛ افزایش آمار تلفات نیروهای ارمنی
