هگمتانه، اکباتان، امدانه، آمادای، آنادانا و با نام معاصر «همدان» با قدمت چند هزار ساله، اولین پایتخت نخستین حکومت امپراطوری ایران، مادها بوده‌ و از کهن‌ترین شهرهای جهان نیز محسوب می‌شود.

«همدان» قدیمی‌ترین شهر و یکی از کلان‌شهرهای ایران در منطقهٔ غربی و کوهستانی ایران، مرکز شهرستان و استان همدان است.

این شهر در دامنه کوه الوند و در بلندای ۱۷۴۱ متری از سطح دریا واقع شده‌ است و از مناطق سردسیر ایران به‌ شمار می‌رود.

همدان با قدمت چند هزار ساله، اولین پایتخت نخستین حکومت امپراطوری ایران، مادها بوده‌ و از کهن‌ترین شهرهای جهان نیز محسوب می‌شود که قدیمی‌ترین آثار تاریخی یافت‌ شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه مربوط به دوران هخامنشیان است.

با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۵ همدان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام شد.

آرامگاه ابوعلی سینا نماد شهر همدان و از دیگر مناطق دیدنی این شهر می‌توان به آرامگاه باباطاهر عریان، غار علی صدر، تپه و آبشار گنج‌نامه، محوطه هگمتانه و... اشاره کرد.

از دیگر مشاهیر معاصر همدان می‌توان به شهیدان محمود شهبازی از فرماندهان دفاع مقدس، مصطفی احمدی روشن از دانشمندان هسته‌ای و حسین همدانی از فرماندهان مدافع حرم اشاره کرد.

یکم شهریورماه زادروز شيخ‌الرئيس بوعلی سينا به نام روز پزشک و «روز همدان» نام گذاری شده است.138/118

آبشار گنج‌نامه با ۱۲ متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در پنج کیلومتری غرب همدان کنار کتیبه‌های گنج‌نامه قرار دارد.
گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام در همدان است، و طی شماره ۹۴ در تاریخ ۱۵/۱۰/۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
تپه باستانی هگمتانه با قدمت چند هزار ساله
آرامگاه باباطاهر عریان مربوط به دوره معاصر است و در همدان، میدان باباطاهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مجسمه سنگی ابو علی سینا واقع در میدان بوعلی همدان
کلیسای گریگوری استفان در قسمت شرقی تپهٔ هگمتانه در محلهٔ قدیم ارامنه قرار دارد. این کلیسا در سال ۱۶۷۶ میلادی توسط جمعی از ارامنه اصفهان و نیز مهاجران و تجار ارمنی روسیه که در همدان ساکن شدند، ساخته شده‌است.
سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس‌آباد حکاکی شده‌است.
«غار علیصدر» یکی از غار‌های تالابی ایران و از بزرگترین و معدود غار‌های آبی دنیا و دارای طولانی‌ترین مسیر قایقرانی درون غار در جهان است.
مجسمه شیر سنگی از یادمان‌های تاریخ باستان در شهر همدان در انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر و در وسط میدان مربع شکلی به همین نام جای گرفته‌ و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است
باغ موزه دفاع مقدس همدان با آثار و یادگارهایی از شهدا و رزمندگان دوران پرافتخار دفاع مقدس
میدان مرکزی همدان میدان بزرگی است که امروزه با نام میدان امام خمینی همدان معروف است. این میدان مربوط به دوره پهلوی است و در همدان، محل تقاطع خیابان شهدا تختی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت
آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود شیخ‌الرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده‌است و این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
موزه مردم شناسی حمام قلعه همدان
نمای هوایی از میدان امام خمینی(ره) همدان