تحلیل؛

ایران پرس: نهادهای اطلاعاتی آمریکا در گزارشی اعلام کردند که نظم جهانی بیش از پیش شکننده شده و قدرت‌های بزرگی مانند چین، روسیه و ایران نظم مبتنی بر برتری ایالات متحده در آن را به چالش کشیده‌اند. این گزارش با عنوان «ارزیابی سالانه تهدیدها ۲۰۲۴» منتشر شده و عمدتا بر تهدیدهای برآمده از چین و روسیه علیه آمریکا پرداخته و همچنین درباره گسترش درگیری‌های مرتبط با جنگ رژیم صهیونیستی در نوار غزه هشدار داده است.

دراین گزارش که روز دوشنبه همزمان با جلسه استماع سران نهادهای اطلاعاتی آمریکا در سنا منتشر شد، آمده است: چین بلندپرواز اما نگران، روسیه مقابله‌جو و برخی قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و بسیاری از بازیگران غیردولتی، قوانین قدیمی نظام بین‌الملل و همچنین برتری آمریکا در درون این نظام را به چالش کشیده‌اند. این گزارش مدعی است که همزمان با جنگ اوکراین، چین کمک اقتصادی و امنیتی در اختیار روسیه قرار می‌دهد.

این نخستین بار نیست که ایالات متحده در اسناد بالا دستی خود مدعی دشمنی دیگر قدرتهای بین المللی یعنی چین و روسیه و نیز اقدامات خصمانه از جانب ایران  وبرخی دیگر کشورها مانند کره شمالی شده است. در دیگر اسناد مانند سند استراتژی امنیت ملی که در سال های اخیر در دوران ریاست جمهوری ترامپ و بایدن نسخه های به روز شده آن منتشر شده نیز همین ادعاها مطرح شده است. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در سند استراتژی امنیت ملی 2022 که اولین راهبرد رسمی امنیت ملی دولتش محسوب می‌شود، چین را به عنوان تنها رقیب تقریبا همتا با آمریکا در عرصه جهانی قلمداد و بر لزوم حفظ توجه آمریکا به روسیه تاکید کرد.

در این سند از «جمهوری خلق چین» به عنوان مهم‌ترین چالش ژئوپولیتیکی واشنگتن یاد شده و همچنین تصریح شده که روسیه فوری‌ترین تهدید علیه نظم منطقه‌ای در اروپا به شمار می‌رود.

درواقع آمریکا مدتهاست که دراسناد بالا دستی خود چین را به عنوان مهمترین تهدید علیه خود و نیز جهان غرب شناسایی کرده و بر لزوم مقابله با بلند پروازی های پکن تاکید می ورزد. کاخ سفید در این سند که عمده تمرکز آن بر مقابله آمریکا با روسیه و چین بود ،اذعان نمود که تغییر بزرگی در عرصه سیاست جهانی به وقوع پیوسته و نظمی که برای مدت سه دهه بعد از پایان جنگ سرد در جهان وجود داشت «قطعا پایان یافته است» و یک دوره جدید «رقابت میان قدرت‌های بزرگ برای شکل دادن به اتفاقات آینده در حال اجرا است.»

تفاوت گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا که روز دوشنبه در سنا مطرح شد با دیگر گزارش ها و اسناد بالا دستی ، وقوع تحولات مهم منطقه ای به ویژه جنگ غزه که اکنون در ششمین ماه آن هستیم و نیز تحولات جدید در زمینه جنگ اوکراین با توجه به منازعات داخلی در آمریکا بر سر تداوم کمک های نظامی  و تسلیحاتی به این کشور است. ضمن اینکه در رابطه با چین هنوز هم آمریکا در این گزارش مدعی تهدید تایوان از جانب پکن است.

در این راستا آوریل هینس مدیر اطلاعات ملی آمریکا در جلسه استماع سنا از قانونگذاران درخواست کرد که با ارائه کمک‌های نظامی بیشتر به اوکراین موافقت کنند.ویلیام برنز مدیر آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نیز در این جلسه مدعی شد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مورد مذاکره برای پایان دادن به جنگ در اوکراین جدی نیست.هینس و برنز با تاکید بر تقویت دولت اوکراین خواستار آن شدند که آمریکا در مورد تهاجم احتمالی پکن به همسایگانش از جمله تایوان یا اقدام تهاجمی در دریای چین جنوبی، پیامی به چین مخابره کند.

برنز تاکید کرد: ارزیابی ما این است که شی جینپینگ رئیس جمهوری چین با مشاهده آنچه که در اوکراین رخ داد، آگاه‌تر شد. وی انتظار شجاعتی و استقامت اوکراینی‌ها را نداشت.از سوی دیگر، هینس با ابراز نگرانی در مورد اینکه درگیری میان اسرائیل وحماس ممکن است ناامنی جهانی را گسترش دهد، گفت: بحران غزه نمونه بازری است از اینکه تحولات منطقه‌ای چه ظرفیتی برای گسترش و حتی تبعات جهانی دارند.البته مقامات اطلاعاتی آمریکا همواره تلاش کرده اند تا واکنش های منطقه ای به جنگ افروزی های رژیم صهیونیستی مانند حملات یمنی ها در دریای سرخ را ملهم از ایران وانمود کنند.

موضوع مهمی که نباید آن را نادیده گرفت این است که آمریکایی ها خود به خوبی از روند جهانی که از سوی چین و روسیه نمایندگی می شود  آگاه هستند. این دو قدرت همراه با دیگر اقتصادهای نوظهور مانند هند و برزیل و آفریقای جنوبی  با توجه به تحولات اساسی در  زمینه سیاست  واقتصاد جهانی خواهان تغییر نظم جهانی کنونی هستند که هژمونی غربی ها به ویژه آمریکا توام است.

 واشنگتن از این مساله در هراس است که چین به همراه روسیه ، نظم بین المللی لیبرال را که جهان غرب مبدع و حامی بقای آن است به چالش کشیده و اقتدار چند قرنی غرب بر نظام بین المللی را خدشه دار سازد.به همین دلیل واشنگتن در اسناد بالا دستی و گزارش های سالانه مانند گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا همواره رویکردی تهاحمی در قبال رقبای بین المللی و منطقه ای خود اعم از چین ، روسیه و ایران اتخاذ کرده و مدعی اقدامات خصمانه از جانب آنها شده است بدون اینکه به نقش ایالات متحده در بحران آفرینی در مناطق مختلف جهان و نیز اقدامات خصمانه آن علیه رقبایش اشاره نماید.

نویسنده: سید رضا میرطاهر

 112