در همین ارتباط، منابع خبری جمهوری آذربایجان گزارش دادند: در نشست سه جانبه سران روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان در مسکو، ایروان و باکو برای به رسمیت شناختن تمامیت ارضی یکدیگر توافق کرده اند.
در این نشست که به میزبانی ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه و با حضور الهام علی‌اُف، رییس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در مسکو برگزار شد، طرفین از پیشرفت مذاکرات برای دستیابی به صلح خبر دادند.
با توجه به تهدیدهای دوسال گذشته مقام های دولت الهام علی اف علیه تمامیت ارضی ارمنستان، باید گفت: توافق مسکو مهمترین توافق دو طرف پس از امضای توافقنامه ده ماده ای سه جانبه میان سران روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان در نیمه شب نوامبر سال 2020 میلادی محسوب می شود.
پس از امضای توافقنامه 10 ماده ای مسکو، مقام های دولت الهام علی اف از طرف ارمنی درخواست هایی مبنی بر معاوضه اراضی مطرح کرده اند. رئیس جمهوری آذربایجان از مقام های ارمنستان خواست با واگذاری استان جنوبی سیونیک ارمنستان به جمهوری آذربایجان، به مشکلات دو کشور پایان دهند.
مقام های دولت ایروان در نخستین واکنش اعلام کردند، پیش از درخواست الهام علی اف مقام های دولت رجب طیب اردوغان چنین پیشنهادی مطرح کرده اند. مقام های ارمنستان متفق القول با این پیشنهاد و طرح معاوضه اراضی مخالفت کرده اند. زیرا جمهوری آذربایجان و ترکیه قصد دارند با در اختیار گرفتن مرزهای مشترک ایران و ارمنستان و مسدودسازی آن، علاوه بر اعمال محدودیت برای تردد حمل و نقل ایران به ارمنستان، گرجسنان، روسیه و اروپا، ابتکار عمل را در این مسیر در انحصار خود داشته باشند.
در عین حال، مقام های باکو و ایروان با در اختیار گرفتن مرزهای ارمنستان با ایران قصد دارند مردم این کشور حوزه قفقاز جنوبی را از میلیادها دلار درآمد سالانه مادام العمر حمل و نقل و ترانزیت محروم سازند.
به این ترتیب، باکو و آنکارا خواهند توانست ضمن در اختیار گرفتن بخشی از کریدور بین المللی شمال-جنوب، مسیرهای مورد نظر خود از جمله مسیر شرقی-غربی را که مورد نظر آمریکا و برخی از کشورهای غربی است به کشورهای منطقه تحمیل کنند.
علاوه بر ایران، روسیه نیز از چرخه کریدور شمال-جنوب خارج خواهد شد. پیش از این، دولت های غربی طرح های سیاسی انتقال نفت جمهوری آذربایجان را به مقام های باکو تحمیل کرده اند. در نتیجه ابتکار عمل صادرات نفت جمهوری آذربایجان به گرجستان و ترکیه واگذار شده است.
در همین ارتباط، مقام های مسکو نیز اخیرا به طرح های مورد نظر غرب که از زبان برخی از مقام های کشورهای منطقه مطرح می شود، واکنش های منفی نشان داده اند. به عنوان مثال، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه روز پنجشنبه گذشته ضمن انتقاد از سیاست های آمریکا و متحدانش در زمینه حل و فصل مناقشه قره باغ، تصریح کرده است: غرب در تلاش است در مناقشه قره باغ دخالت کند و سیاست حفظ صلح روسیه را بی اعتبار کند.
جدا از نقش دولت های غربی به منظور ناامن سازی و ایجاد آشوب در منطقه با کمک کشورهای برخوردار از سیاست های غربگرایانه، باید گفت: موضوع در اختیار داشتن ابتکار عمل در دالان بین المللی و استراتژیک شمال-جنوب، موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه شده است.
ایران به عنوان طراح اصلی دالان بین المللی شمال-جنوب و روسیه به عنوان یکی از موافقان اصلی اجرای این دالان به کمک هند و ده ها کشور در طول مسیر این دالان استراتژیک، در قاره پهناور آسیا و بخش های مهمی از اروپا، کشورهای این دالان بین المللی را از هر گونه کمک و دخالت های آمریکا و متحدانش بی نیاز می سازد.
همین موضوع موجب شده است که دولت های غربی به منظور تخریب کریدور بین المللی شمال-جنوب دست به کار شوند. در این شرایط، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که مخالفت مقام های دولت ایروان با درخواست معاوضه اراضی رئیس جمهوری آذربایجان و یا واگذاری استان سیونیک به جمهوری آذربایجان از اهمیت مضاعفی برخوردار است. زیرا در گام نخست طرف های بیگانه را به پذیرش شکست وادار کرده است.
بدون شک، اصرار نیکول پاشینیان مبنی بر پذیرش 29800 کیلومتر مربعی اراضی ارمنستان بی دلیل نبوده است. از این پس، روسای جمهوری آذربایجان و ترکیه صرفا می توانند طرح معاوضه اراضی را با ارمنستان مطرح کنند که بعید است، به نتیجه برسد.
نویسنده:طالبی
116
