پایان عمر سیاسی مسعود بارزانی فرا رسید. شاید اگر فقط چند روز به یکم نوامبر باقی نمانده بود، مسعود بارزانی به جای تمدید نکردن دوره ریاستش مجبور به نوشتن استعفاء بود؛ یعنی پایانی تلخ تر از چیزی که اکنون برای وی رخ داد.
اکنون تنها دو روز دیگر به پایان ریاست مسعود بارزانی باقی مانده و این اظهار نظر روز گذشته وی که «از این پس فقط یک پیشمرگه خواهد بود» به معنای پایان عمر سیاسی وی نیز است.
توزیع اختیارات ریاست منطقه کردستان
موضوع مهم، اما، موافقت پارلمان کردستان با توزیع اختیارات مسعود بارزانی است. این تصمیم سبب طرح این سوال می شود که آیا نظام سیاسی محلی منطقه کردستان تغییر خواهد کرد؟ توزیع اختیارات مسعود بارزانی می تواند دو معنا داشته باشد. نخست؛ از آنجایی که دوره ریاست مسعود بارزانی پیش از برگزاری انتخابات ریاست منطقه و تعیین رئیس جدید پایان یافته، پارلمان کردستان چاره ای نداشته است جز اینکه اختیارات بارزانی را تا تعیین رئیس جدید بین قوای سه گانه این منطقه توزیع کند.
دوم؛ توزیع اختیارات رئیس منطقه بین قوای سه گانه کردستان می تواند طرحی برای تغییر نظام سیاسی منطقه کردستان عراق باشد. به این معنا که پست ریاست منطقه کردستان حذف شده و این منطقه شاهد شکل گیری نظام پارلمانی باشد.
در صورتی که نمایندگان پارلمان محلی کردستان چنین طرحی را در دستور کار داشته باشند، بیانگر نارضایتی آنها از کارکرد نظام ریاستی است زیرا ارزیابی عملکرد مسعود بارزانی گویای این است که وی منطقه کردستان را به سمت یک دیکتاتوری فردی و حزبی برده است.
منطقه کردستان، دیکتاوری فردی و حزبی
یکی از نشانه های این دیکتاتوری نیز نوع الگوی رفتاری مسعود بارزانی با نهادهای قدرت در منطقه کردستان است.
بارزانی ضمن اینکه برای مدت چهار سال با برگزاری انتخابات ریاست منطقه به دلیل منافع شخصی خود مخالفت کرد، فعالیت پارلمان کردستان را نیز معلق و حتی رئیس پارلمان را نیز به مرکز منطقه ای کردستان یعنی اربیل ممنوع الورود کرد.
برآیند این الگوی رفتاری نیز برگزاری همه پرسی جدایی کردستان از عراق با لجبازی سیاسی و بدون در نظر گرفتن توصیه های مشفقانه شخصیت های کرد، عراقی و منطقه ای بود.
پیامد این فرآیندهای چهار ساله نیز شکل گرفتن اختلاف های داخلی شدید در منطقه کردستان، تضعیف موقعیت این منطقه در ساختار قدرت عراق در نتیجه رفتار تجزیه طلبانه بارزانی و همچنین حذف خود بارزانی از ساختار قدرت منطقه کردستان بود.
تغییر نظام سیاسی محلی کردستان از ریاستی به پارلمانی
تغییر نظام سیاسی محلی کردستان از ریاستی به پارلمانی می تواند از بروز چنین مشکلاتی در این منطقه جلوگیری کند زیرا در چنین ساختاری ریاست منطقه حذف و نخست وزیر نیز توسط پارلمان انتخاب می شود و در عین حال، نخست وزیر و کابینه وی باید در مقابل پارلمان پاسخگو باشد. این ساختار سبب جلوگیری از «تک روی سیاسی» اشخاص می شود.
با این حال، حتی اگر نظام ریاستی به پارلمانی تغییر کند و باز هم دولت محلی کردستان تعامل مناسبی در ساختار ملی عراق با دولت بغداد نداشته باشد، این تغییر نمی تواند ثبات، امنیت و توسعه را برای کردستان عراق در پی داشته باشد زیرا کردستان بخشی از تمامیت ارضی عراق است و باید چارچوب قانونی اساسی این کشور را در رفتارها و سیاست های خود لحاظ کند. 110/135
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
فرافکنی «مسعود بارزانی» پس از کناره‌گیری از ریاست کردستان عراق
رئیس پارلمان منطقه کردستان عراق: مسعود بارزانی استعفا دهد
حزب «مسعود بارزانی» تاریخ کناره‌گیری او از قدرت را اعلام کرد
