نخست وزیر ارمنستان روز دوشنبه 22 مه در نشست خبری، با تشریح مواضع خود در مورد قره باغ، به منظور امضای توافقنامه صلح میان ایروان و باکو به شرط تضمین حقوق ارامنه ساکن قره باغ، برای به رسمیت شناختن این منطقه به عنوان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان اعلام آمادگی کرد.
نیکول پاشینیان همچنین تصریح کرد: "تلقی جامعه بین المللی بیش از پیش به سمت این قطعنامه متمرکز شده است ارمنستان و جمهوری آذربایجان باید یکدیگر را بدون هیچ گونه قید و شرطی به رسمیت بشناسند و در مورد تمامیت ارضی به ترتیب 29 هزار و 800 کیلومتر مربع و 86.6 هزار کیلومتر مربع و تضمین حقوق و امنیت ارامنه قره باغ کوهستانی باید گفت و گو میان مقام های باکو و قره باغ کوهستانی صورت بگیرد". پاشینیان برقراری صلح و عادی سازی روابط با کشورهای همسایه را متضمن امنیت ارمنستان دانست و اعلام کرد: "این همان چیزی است که مردم ما می خواهند و انتظار دارند."
در ارتباط با اظهارات اخیر نخست وزیر ارمنستان، "هاکوب بدلیان" یک کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی گفته است:
"اگر اشتباه نکنم پاشینیان از عبارات زیر استفاده کرده است. ارمنستان تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان را با مساحت 86600 کیلومتر مربع به رسمیت می شناسد". این مفسر سیاسی ارمنی در عین حال ، تصریح کرد: "علیرغم مذاکرات مکرر، شرایط کنونی به ما اجازه می دهد که به این واقعیت اعتراف کنیم که هیچ پیش نیازی برای توافقات ملموس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان وجود ندارد و چشم انداز صلح پایدار و تضمین شده چندان نزدیک نیست".
اظهارات نخست وزیر ارمنستان در حالی مطرح شده است که وزارت دفاع جمهوری خود خوانده قره باغ کوهستانی روز دوشنبه 22 مه هم از نقض مفاد آتش بس توسط نیروهای آذری خبر داد. تحرکات نظامی جمهوری آذربایجان در خطوط تماس نشان دهنده آن است که مقام های دولت الهام علی اف با حمایت های بیگانگان، همچنان بر جنگ سوم قره باغ تمایل دارند. این در حالی است که در صورت بروز جنگ سوم قره باغ، مشخص نیست که جمهوری آذربایجان بتواند مانند جنگ دوم قره باغ، پیروز شود. علی الخصوص که طرف های بیگانه به شرط تضمین مصالح سیاسی منافع اقتصادی، با دولت الهام علی اف همکاری می کنند. در واقع، این همکاری ها محدود و مشروط است.
در عین حال، باید به این واقعیت توجه داشت که نخست وزیر ارمنستان دراظهارات خود، به اشکال مختلف و با طرح وسعت اراضی جمهوری آذربایجان و ارمنستان تلاش می کند به صورت ضمنی پاسخ درخواست های دولت های علی اف و اردوغان مبنی بر واگذاری اراضی را بدهد. با وجود این، رسانه های باکو که در طول ماه های گذشته در زمینه های مختلف با شایعه پراکنی و دادن نسبت های دروغ به سیاستمداران کشورهای منطقه، خود را به دریافت اراضی از ارمنستان بیش از پیش نزدیک سازند. دو هفته پیش رسانه های باکو با انتساب اخبار دورغ به یک مصاحبه سفیر روسیه در جمهوری آذربایجان، تلاش کردند طرف ارمنی را از مواضع خود به عقب برانند. هفته گذشته همین رسانه ها با نسبت دادن یک دروغ به سفیر ایران در ارمنستان، بار دیگر همین سیاست را به پیش بردند تا مقام های ایروان را نسبت به مواضع ایران و روسیه مردد کنند. اما موضعگیری اخیر نخست وزیر ارمنستان نشان داده است که وی بر مسائل مختلف اشراف دارد و برای از دست ندادن مرز ارمنستان با ایران حاضر به انجام هر خدمتی به مردم ارمنستان است.
در مجموع این واقعیت را نباید از نظر دور داشت که هر بار که نخست وزیر ارمنستان موضوع امضای توافقنامه صلح قره باغ را به دولت الهام علی اف پیشنهاد می کند، با سکوت غمگین طرف آذری مواجه می شود. زیرا طرف آذری بر دریافت اراضی جنوب ارمنستان با کمک و مساعدت بیگانگان اصرار دارد. اما طرف ارمنی نیز به هیچ عنوان حاضر نیست مرز خود را با ایران به طرف های آذری و ترک تقدیم کند.
در صورت حفظ مرز ارمنستان با ایران، اتصال این کشور حوزه قفقاز جنوبی به جاده اتوبان شمال - جنوب می تواند بدون نیاز به مسیرهای کشورهایی که دشمن تلقی می کند، صاحب میلیاردها دلار درآمد ارضی شود. این در آمد ارضی دائمی است و در مرحله اول یک طرح 30 ساله خواهد بود که جمعیت سه میلیون نفری ارمنستان را از درآمدهای اندک فعلی، به درآمدهای کلان و غیرقابل باور ارتقا دهد. بدیهی است که مشارکت ارمنستان در طرح کریدور بین المللی شمال- جنوب، تمامی خواسته ها و اهداف توسعه اقتصادی این کشور را محقق خواهد کرد.
نویسنده: محمد علی طالبی
115
