شبکه TV5 در آستانه پایان سال 2019 به بررسی مهم ترین تحولات و رویدادهای جهان پرداخت؛ این رسانه فرانسوی در گزارشی که در پایگاه اینترنتی خود منتشر کرد، نوشت:
بحران در آمریکای لاتین
خوان گوایدو مخالف ونزئلایی در ماه ژانویه خود را رئیس جمهور اعلام کرد و خواستار برکناری نیکلاس مادورو شد. گوایدو در بحبوحه بروز بحران مهاجران و همچنین بحران اقتصادی در ونزوئلا، به نحوه پیروزی مادورو در انتخابات ریاست جمهوری معترض شد. آمریکا به ریاست جمهوری دونالد ترامپ و 50 کشور دیگر خوان گوایدو را به رسمیت شناختند.
در هائیتی، ده ها نفر در نیمه ماه سپتامبر در جریان تظاهراتی که با هدف برکناری ژوونل موئیز Jovenel Moïse و در پی بروز بحران سوخت برگزار شد، کشته شدند.
اکوادور در ماه اکتبر به دلیل حذف یارانه سوخت به مدت دو هفته تقریبا به طور کامل فلج شد. این تصمیم در نهایت لغو شد.
در شیلی یک ماه پس از تظاهرات علیه اوضاع اقتصادی - اجتماعی کشور که به خشونت کشیده شد، پارلمان در نیمه ماه نوامبر تصمیم گرفت بازنگری در قانون اساسی را در جریان یک همه پرسی به مردم بگذارد. اعتراضات مردمی در شیلی حدود 20 کشته و هزاران زخمی برجای گذاشت.
در بولیوی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی اوو مورالس مردود اعلام شد. این تصمیم در 24 نوامبر و 4 هفته پس از اعتراضات مخالفان که ده ها کشته برجای گذاشت، اتخاذ شد. پلیس و ارتش مورالس را تنها گذاشتند و در نهایت رئیس جمهوری بومی بولیوی در دهم ماه نوامبر از سمت خود کناره گرفت و در حالی که کودتا در کشورش را سرزنش می کرد، به مکزیک پناهنده شد.
ایوان دوکه رئیس جمهور کلمبیا نیز از 21 ماه نوامبر با اعتراضات غیرمنتظره و گسترده مردم مواجه شد.
انقلاب در کشورهای عربی
در الجزایر تظاهرات علیه نامزدی عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس جمهوری یپشین در 22 ماه فوریه آغاز شد. وی قصد داشت برای پنجمین بار متوالی کرسی ریاست جمهوری را تصاحب کند. بوتفلیقه در حالی خواستار تصاحب این عنوان بود که به دلیل سکته قلبی در سال 2013، به شدت ضعیف شده بود.
رئیس جمهور در نهایت تحت فشار معترضان و ارتش در 2 آوریل از سمت خود استعفا کرد اما الجزایری ها همچنان به تظاهرات ادامه داده و خواستار تغییر سیستم سیاسی حاکم بر کشور از سال 1962 و برکناری تمامی چهره های وابسته به حکومت عبدالعزیز بوتفلیقه شدند. معترضان پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 12 دسامبر، هم اکنون خواهان برکناری عبدالمجید تبون رئیس جمهوری جدید هستند. عدم استقبال رای دهندگان از شاخصه های این انتخابات بود.
سودان در 11 ماه آوریل شاهد سرنگونی عمرالبشیر بود. وی از 30 سال پیش قدرت را در این کشور در دست داشت، اما در نهایت جنبش اعتراضی مردم که افزایش سه برابری قیمت نان ریشه شکل گیری آن بود، پس از 4 ماه به حکومت وی پایان داد. سرکوب اعتراضات مردم سودان 250 کشته برجای گذاشت. در نهایت شورای انتقال حکومت در ماه اوت تشکیل و در ماه سپتامبر نیز نخست وزیری غیرنظامی معرفی شد.
اعتراضات در عراق در 11 اکتبر علیه فساد، بیکاری و تخلفات نهادهای دولتی آغاز شد اما این اعتراضات به بحرانی سیاسی مبدل گشت. پارلمان عراق در 11 دسامبر با استعفای دولت موافقت کرد. نزدیک به 460 نفر در اعتراضات عراق کشته و 25 هزار نفر زخمی شدند.
در لبنان اعلام افزایش مالیات بر نرم افزار پیام رسان واتساپ واکنش مردم را به دنبال داشت. اعتراضات به حدی گسترده بود که به استعفای سعد حریری نخست وزیر لبنان انجامید. حسن دیاب چهره دانشگاهی و برخوردار از حمایت اردوگاه شیعیان، جانشین وی شد اما اعتراضات در کشوری با اقتصاد در آستانه ورشکستگی همچنان ادامه دارد.
پایان خلیفه گری داعشی ها
نیروهای دمکراتیک سوریه که از حمایت های واشنگتن برخوردار هستند و تحت کنترل نیروهای کرد قرار دارند، در اواخر ماه مارس به بغوز آخرین پایگاه داعش در سوریه حمله کردند و به خلیفه گری داعشی ها پایان دادند. این خلیفه گری در سال 2014 در منطقه ای وسیع در خاک عراق و سوریه ایجاد شده بود.
دونالد ترامپ در 27 ماه اکتبر مرگ ابوبکر البغدادی سرکرده داعشی ها در جریان عملیات نظامیان آمریکایی در شمال غربی سوریه را اعلام کرد. وی مسئول اعدام ها و بی رحمی ها در عراق و سوریه و همچنین مسئول حملات خونین بود و در جریان حمله آمریکایی ها خود را در روستایی که در آن مخفی شده بود، منفجر کرد.
اما داعش همچنان از وجود سلول های خفته نیروهای خود برخوردار است و همچنان مسئولیت حملات تروریستی را بر عهده می گیرد.
بوئینگ در آشوب
هواپیماهای آمریکایی 737 بوئینگ، به دلیل سقوط دو فروند هواپیما از این نوع متعلق به اتیوپی ایر و لیون ایر زمین گیر شدند. این دو حادثه درمجموع 346کشته برجای گذاشت. یکی از سیستم های خودکار این هواپیماها دچار نقص بود. این بحران به بوئینگ که هدف شکایات خانواده قربانیان قرار گرفت، ده میلیارد دلار هزینه تحمیل کرد. ساخت سفارشات بوئینگ 737 تا اطلاع ثانونی متوقف شد و رئیس این شرکت نیز از سمت خود استعفا کرد.
بریتانیا و افسانه برگزیت
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که در همه پرسی سال 2016 تصویب شد و قرار بود در 29 مارس سال 2019 محقق شود، تاکنون سه بار به تعویق افتاده است. علت تعویق زمان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ناتوانی در عقد توافق بین این کشور و اروپایی ها بر سر چگونگی این جدایی بوده است.
نمایندگان بریتانیایی با توافق منعقد شده توسط ترزا می نخست وزیر سابق این کشور که بعدها توسط بوریس جانسون نخست وزیر کنونی مجددا به بحث گذاشته شد، مخالفت کردند. بوریس جانسون پس از پیروزی در انتخابات پارلمانی زودهنگام ماه دسامبر، رای مثبت مجلس نمایندگان به این توافق را دریافت کرد. وی امیدوار است بتواند این توافق را در رای گیری نهم ژانویه تصویب کند تا برگزیت را در 31 ژانویه سال 2020 محقق نماید.
کلیسای جامع نوترو دام در آتش
کلیسای نوترودام در پاریس در 15 آوریل در آتش سوخت. آتش نشان ها موفق شدند بخشی از کلیسا را از حریق نجات دهند. این کلیسا یکی از پربازدیدترین بناها در اروپا بود و خسارت وارد شده به آن عده زیادی را متاثر کرد. برای بازسازی این کلیسا که مستلزم صرف سال ها زمان است، 922 میلیون یورو بودجه در نظر گرفته شده است. برای اولین بار از سال 1803، نوترو دام در سال جاری شاهد برگزاری مراسم سال نوی مسیحی نخواهد بود.
تظاهرات در هنگ کنگ
هنگ کنگ از ماه ژوئن شاهد شدیدترین بحران از زمان ملحق شدن دوباره به چین در سال 1997 بوده است. تظاهرات خشونت بار در این شهر به امری روزانه مبدل شده است. معترضان، مداخله پکن را دلیل تظاهرات خود عنوان می کنند. طرح لایحه ای در خصوص استرداد متهمان به چین سرآغاز شکل گیری این جنبش اعتراضی بود اما مطالبات معترضان افزایش یافت. تظاهرات کنندگان هنگ کنگی اکنون خواستار تحقیقات مستقل در خصوص خشونت های اعمال شده از سوی پلیس در جریان اعتراضات اخیر هستند.
زمین گرم تر می شود
ژوئیه سال 2019 دمای اروپا و قطب شمال به یک رکورد دست یافت. در ماه اوت ایسلند با یک توده یخی بزرگ خداحافظی کرد و اکنون سایر توده های یخی در این منطقه در معرض خطر قرار گرفته اند. در ماه های اوت و سپتامبر در راستای جنگل زدایی، آتش مناطقی در آمازون را فرا گرفت. این حادثه انتقادات سیاسی از جائیر بولسونارو رئیس جمهوری این کشور از حزب راستگرای افراطی را به دنبال داشت. استرالیا نیز در ماه های نوامبر و دسامبر با آتش سوزی بی سابقه ای روبرو شد. افزایش دما در این کشور نیز به شدت افزایش و به یک رکورد دست یافته است.
خروج آمریکا از تعهدات بین المللی
آمریکا اوایل ماه اوت از پیمان تسلیحات هسته ای میان برد که در دوران جنگ سرد منعقد شده بود، خارج شد. ترامپ با شعار «آمریکا اول» عرصه های بین المللی را به مخاطره انداخته است: خروج از شمال شرقی سوریه، خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، به راه انداختن جنگ تجاری تمام عیار علیه شرکای آمریکا به ویژه اتحادیه اروپا و چین.
استیضاح
نمایندگان دمکرات در مجلس نمایندگان در 24 ماه سپتامبر روند استیضاح ترامپ را کلید زدند. ترامپ که از همتای اوکراینی خواستار تحت فشار قرار دادن جو بایدن رقیب احتمالی جدی خود در انتخابات ریاست جمهوری سال 2020 شده، به سوء استفاده از قدرت متهم شده است. دمکرات ها در مجلس نمایندگان در اکثریت قرار دارند. این نهاد قانونگذار در 18 دسامبر طرح استیضاح ترامپ را به دلیل سوء استفاده از قدرت و کارشکنی در کار کنگره تصویب کردند. از این پس تصمیم گیری در این خصوص بر عهده سنای آمریکاست. سنا در کنترل جمهوریخواهان است و سناتورهای اردوگاه اکثریت در تبرئه کردن ترامپ مصمم هستند.
تهاجم ترکیه
ترکیه نهم اکتبر شبه نظامیان کرد «یگان های مدافع خلق» - متحدان ائتلاف غربی ها علیه داعش - را مورد حمله قرار داد. آنکارا نیروهای این گروه را تروریست و مرتبط با حزب پ ک ک معرفی می کند. حمله ترکیه پس از اعلام خروج نظامیان آمریکایی از شمال غربی سوریه از سوی دونالد ترامپ آغاز شد. این حمله اعتراضات جامعه بین الملل را به دنبال داشت. حمله ترکیه پس از عقد توافق بین واشنگتن و مسکو در رابطه با عقب نشینی نیروهای کرد از مرز مشترک سوریه - ترکیه، متوقف شد.
بحران اجتماعی در فرانسه
طرح اصلاح قانون بازنشستگی در فرانسه از 5 ماه دسامبر به بحرانی اجتماعی مبدل شده است. معترضان برای کنار گذاشته شدن این اصلاحات، به اعتصاب سراسری به ویژه در بخش حمل و نقل دست زده اند. افزایش سن بازنشستگی یکی از اصلاحاتی است که مورد انتقاد قرار گرفته است. این اعتراضات که در نوئل نیز ادامه داشت، با تداوم جنبش جلیقه زردها همزمان شده است. تظاهرات جلیقه زردها که گاهی به خشونت کشیده شده و فرانسه را به لرزه درآورده از سال 2018 تاکنون 11 کشته و 2500 زخمی ازجمله 1800 نیروی امنیتی برجای گذاشته است.
115/118
