به این ترتیب می توان گفت: حذف دلار از تجارت متقابل کشورهای مخالف نظام تک قطبی و سیاست های سلطه گرانه آمریکا در جهان در حال افزایش است. در آخرین مورد، دولت ارمنستان نیز تصمیم گرفته است، گاز خریداری شده از روسیه را با واحد پول ملی این کشور - روبل - پرداخت کند. با آغاز جنگ اوکراین و تشدید اقدامات دولت های کشورهای غربی به ریاست آمریکا علیه روسیه، کارزار مخالفت با استفاده از دلار آمریکا در معاملات جهانی نیز تشدید شده است. دولت ارمنستان با اعلام پرداخت پول گاز روسیه با روبل، در حقیقت، به اردوگاه مخالفان تجارت با دلار آمریکا ملحق شده است. در همین ارتباط، واهان کروبیان، وزیر اقتصاد ارمنستان گفته است:
"دولت ایروان هزینه گاز روسیه را به روبل پرداخت می کند".
این مقام بلندپایه دولت ارمنستان همچنین تصریح کرد:
"ما باید به سمت ارزهای ملی حرکت کنیم. در این راستا پیشرفت هایی از طرف روسیه وجود دارد."
پیش از این، با فشارهای پی در پی واشنگتن بر مسکو، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در سال 2017 تصمیم خود را مبنی بر حذف دلار از تجارت این کشور با کشورهای دیگر اعلام کرد. این تصمیم پوتین در شرایطی اعلام شد که آمریکا به منظور تحت فشار قرار دادن کشورهای مخالف سیاست های یکجانبه گرایانه این کشور به اشکال مختلف از جمله از طریق سلطه دلار به تحریم این دسته از کشورها اقدام می کرده است. در عین حال، با افزایش قدرت نظامی و اقتصادی کشورهایی مانند ایران، روسیه، چین و رکود اقتصادی سیستم مبتنی بر دلار، اکنون موضوع حذف دلار از معاملات کشورهای مختلف جهان به امری عادی تبدیل شده است. این در حالی است که چند سال پیش طرح این موضوع به معنای اعلام جنگ به آمریکا قلمداد می شد. به عنوان مثال، در این زمینه، فدریکو پیراچینی، اقتصاد دان برجسته و کارشناس ارشد بانک جهانی گفته است:
"تا چند دهه قبل طرح هر گونه ایده ای درباره دور ماندن از دلار نفتی به عنوان تهدید مستقیم هژمونی جهانی آمریکا دیده می شد که می توانست با پاسخ نظامی این کشور مواجه شود".
اما این حقیقت را نباید نادیده گرفت که شرایط امروز جهان به گونه ای تغییر کرده است که ارمنستان نیز تمایل خود را به حذف دلار از معاملات با روسیه ابراز می دارد. این امر در واقع، نشان دهنده تضعیف شدن موقعیت آمریکا در سطح جهان است. در سال های اخیر برای بسیاری از کشورهای مستقل جهان این حقیقت آشکار شده است که مقابله با نظام پولی آمریکا، از جمله مهمترین راه حل های در امان ماندن از تهدیدهای این کشور سلطه گر خواهد بود. در واقع باید گفت: با حذف و تضعیف دلار در معاملات کشورهای جهان، ارزهای متنوعی در اقتصاد کشورهای جهان به کار گرفته خواهد شد و بدون شک، این امر ثبات بیشتری در نظام پولی و مالی جهان ایجاد می کند. به عبارت دیگر، کشورهای جهان به جای استفاده از تک ارز بین المللی یعنی دلار آمریکا، می توانند از ارزهای متنوع دیگری در بازاراهای بین المللی استفاده کنند.
دولت های کشورهای غربی به ریاست آمریکا با اعمال تحریم‌های ظالمانه و غیراصولی علیه ایران، روسیه، سوریه، ونزوئلا، کوبا، لبنان، نیکاراگوئه، افغانستان، عراق و یمن، به صورت بی‌رحمانه ای شهروندان بی‌گناه این کشورها را هدف قرار داده‌اند. این اهرم وحشیانه آمریکا در اکثر موارد با ناکامی مواجه شده، اما فشار مضاعفی به ملت های مستقل جهان وارد کرده است. درهمین راستا، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در روز 23 مارس 2022، با هدف مقابله با تحریم های غرب به ویژه آمریکا علیه روسیه، تصمیم گرفت حامل های انرژی صادراتی این کشور را به جای دلار با روبل معامله کند. اعلام این تصمیم از همان روز نخست، به افزایش ارزش واحد پول ملی روسیه و تضعیف دلار آمریکا منجر شد. روسیه در تجارت با اتحادیه اروپا نیز این سیاست را در دستور کار قرار داده است.
بدیهی است که بدون قدرت نظامی و قدرت تحمیلی دلار آمریکا، ایران، روسیه، چین و حتی ترکیه قدم مهمی برای ایجاد تغییرات در نظم جهانی برداشته اند. در همین روند، با وجود آن که پیوستن ارمنستان به کارزار حذف دلار شاید تاثیرات چندانی در تجارت جهانی نداشته باشد، اما می تواند از نظر کمی کارزار مخالفان تجارت با دلار را با چالش مهمی مواجه کند.
نویسنده: محمد علی طالبی خاکیانی
115
