به گزارش خبرگزاری ایران پرس، «سعید خطیب‌زاده» در گفت وگو با شبکه العالم درباره آخرین تحولات در عرصه جهانی و منطقه ای، انتخابات آمریکا، برجام و تحولات لبنان، سوریه، عراق و یمن و مسئله فلسطین توضیحاتی ارائه داد.
در ابتدا درباره پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سوالی را مطرح می کنم، آینده روابط ایران و آمریکا با توجه به دولت جدید واشنگتن را چگونه ارزیابی می کنید؟
ایالات متحده طی 40 ساله گذشته مسیری که در قبال جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته یک مسیر غلطی بوده و با سیاست های شکست خورده ای که داشته همواره بر مشکلات افزوده است، البته طی چندساله گذشته که دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور بوده، خطوط قرمز بسیار زیادی را رد کرده است که پاسخ های درخورش هم گرفته که در ابعاد بسیار تاریخی است و فراموش نخواهد کرد.
ما بیش از آنکه به حرف توجه داشته باشیم به اقدامات توجه می کنیم، هر آنکس که در واشنگتن باشد مدت ها است می داند که سیاست های آمریکا علیه ایران شکست خورده است و سیاست های «فشار حداکثری» آن ها به جایی نرسیده و دستاوردی جز ضربه به ملت ایران نداشته است، هر کسی که در واشنگتن باشد، چاره ای جز احترام به ملت ایران ندارد و باید به مسیر گفتگو و احترام برگردد، البته سیاست خارجی ایران حساب شده و اصولی است و سیاست های ما با رفت و آمد ها در کاخ سفید تغییری نمی کند، ما سیاستمان را بر اساس عزت، مصلحت، حکمت و منافع کشور پیگیری می کنیم.
از همین رو منتظر می مانیم ببینیم که در واشنگتن چه اتفاقی می افتد، تهران جز معدود پایتخت هایی است که سیاست هایش تحت تاثیر رفت آمدها در واشنگتن نیست، منتظر می مانیم ببینیم اقدامات عملی در چه مسیری قرار می گیرد البته موارد بسیاری است که آمریکا با هر رئیس جمهوری باید به آن پاسخگو باشد و آن لیست آماده است، ناقض تعهدات بین المللی آمریکا بوده و خسارت های جبران ناپذیری به ملت ایران وارد کرده است که باید جبران شود، آن ها باید تصمیم بگیرند که آیا دوست دارند به فضای قانون مداری برگردند یا خیر؟
پیش بینی شما چیست؟ آیا دولت جدید آمریکا به ریاست جو بایدن بار دیگر به توافق هسته ای بازخواهد گشت و بندهای آن را اجرا می کند؟
ما انتظاری از کسی در واشنگتن نداریم آنها تصمیم خود را براساس سیاست خود می گیرند، هر اقدامی که دولت ترامپ تا به امروز انجام داده است به شکست انجامیده است و از همین رو چاره ای جز احترام به ملت ایران ندارند و باید به مسیر درست برگردند، هر دولتی که در واشنگتن بر سرکار بیایید باید با زبان احترام با ایران سخن بگوید.
فعلا برای اظهارنظر زود است و باید منتظر بود که در عمل خود چه اتفاقی می افتد.
آقای ظریف گفتند ترامپ و بایدن با یکدیگر تفاوت دارند؟ تفاوتشان در چیست؟
البته مصاحبه آقای دکتر ظریف پیش از اعلام نتیجه انتخابات آمریکا بوده و در پاسخ به سوالات مطرح شده، نکاتی که از اردوگاه آقای جو بایدن شنیده می شد با نکاتی که از اردوگاه دونالد ترامپ به گوش می رسید، تفاوت هایی داشته است، باید ببینیم این تفاوت ها در مورد ایران به چه معنی هست، و لذا اینکه دو نفر با هم متفاوت باشند بدیهی است اما باید ببینیم سیاست هایش در مورد ایران چیست؛ ما شاهد چه اتفاقی هستیم، یا ما شاهد تغییر مسیر غلط در پیش گرفته شده در دولت قبل ایالت متحده هستیم و این سیاست شکست خورده و ذهنیت بیمارگونه واشنگتن که می‌تواند پلیس دنیا باشد و با قلدری و زور و گردن کشی، دنیا رو مدیریت کند عوض می‌شود و دنیا در شرایط و فضای جدیدی قرار می‌گیرد و یا ادامه همان مسیر شکست خورده ست که روز به روز سقوط اخلاقی ایالت متحده آمریکا را در پی خواهد داشت.
جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا گفته شرایط و بندهای جدیدی را به توافق هسته ای اضافه می کند، این بندها به نظر شما چیست؟
اساسا ایالت متحده آمریکا در موضعی نیست که برای کسی شرط بگذارد، ایالت متحده آمریکا ناقض برجام، ناقض قطعنامه 2231 شورای امنیت بوده و میلیارد ها دلار به ملت ایران خسارت زده و از برنامه برجام به عنوان یک مشارکت کننده خارج شده است. روزی که دولتی در ایالت متحده بخواهد به برجام برگردد میزی وجود خواهد داشت که باید پاسخگوی نقض عهد ها باشد.
بر طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، آمریکا باید توبه کند و این به معنای آن است که اولا باید بپذیرد چه خطاهایی کرده و ثانیا جنگ اقتصادی علیه ملت ایران را متوقف کند و ثالثا مسیر رفته را برگردد و تعهداتش را عمل و برای گام چهارم جبران خسارت کند.
جامعه بین المللی بارها اعلام کرده که ایالت متحده ناقض قطعی برجام بوده و لذا نقطه ای وجود ندارد برای کسی که برای جمهوری اسلامی شرطی بگذارد.
اگر بایدن به توافق هسته ای بازنگردد آیا ایران مذاکرات خود را در قالب 5+1 ادامه می دهد یا مذاکرات جداگانه ی دیگری خواهد بود؟
میز برجام هست و اگر در چهارچوب برجام این مسیری که اعلام کردم طی شود در گوشه ای از این اتاق برای همه اعضای برجام؛ جایی وجود دارد و اما این مسیر ساده نیست. آنچه که ایالت متحده خراب کرده فقط یک تعهد بین المللی نبوده است. در چند سال گذشته دیوار بی اعتمادی را به جایی رسانده که تخریبش به این سادگی نیست و نه تنها در ایران بلکه جهان به امضا و تعهدات این کشور اعتماد ندارد.
لذا در فضایی قرار داریم که باید ببینیم اقدامات عملی ایالت متحده در ماه های آینده چه خواهد بود. میز برجام سرجایش است و اعضای برجام به صورت ادواری با هم جلسه طبق رویه دارند و باید دید در ماه های آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.
در خصوص درگیری قره باغ ایران ابتکار مسالمت آمیز و دائمی ارائه داده است، جزئیات آن چیست؟
بحران قره باغ بحران سه دهه‌ای است و متاسفانه تا به امروز چهارچوب های که برای پیگیری و حل و فصل این موضوع در نظر گرفته شده بود موفق نبوده است. جمهوری اسلامی ایران از معدودات کشورهایی هست که به هر دو کشور دسترسی یکسانی داشته و روابط خوبی دارد و هر دو کشور در همسایگی ایران قرار دارند، لذا ایران وظیفه تاریخی داشته و در طول این سه دهه هم به دنبال یک راه حل پایدار برای حل و فصل بحران قره باغ بوده است.
جنگی که در این منطقه در جریان است آخرین اتفاقی است که منطقه بحران زده ما به آن نیاز دارد، طرح ایران مبتنی بر واقعیت های روی زمین و حقوق بین الملل و واقعیت های قره باغ است. طرح ایران طرح منطقه ای است که در چهارچوب ابتکارات منطقه ای و ساختار آستانه شکل گرفته است یعنی کشورهای ایران روسیه و ترکیه در کنار دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان که به طور مستقیم درگیر این بحران هستند جز اصلی این طرح به شمار می آیند.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه در سفری که به این کشورها داشتند در سطوح بسیار عالی آن را مطرح کردند و بازخوردهای خوبی داشتیم، طرح ما دارای اصولی است که به حل و فصل دائمی بحران، رعایت مرزهای بین المللی، رعایت حقوق اقلیت‌ها، خارج شدن اشغالگران از شهرهای اشغالی و به آتش بس کامل و قطعی منجر خواهد شد.
امیدواریم طرح ایران برای حل و فصل بحران قره باغ کمک کند که البته در این میان کسانی وجود دارند که از آب گل آلود ماهی بگیرند ولی ما سعی می کنیم این مشکل را به طور دائم حل کنیم.
آیا ایران در خصوص اعزام تروریست ها به قره باغ و در مرز ایران، پیام هایی برای مسئولان مربوطه ارسال کرده است؟
منطقه ما زخم خورده نیروهای تکفیری است، تروریسم هایی که مرز ندارند و ما تروریسم خوب یا بد نداریم که متاسفانه برخی فکر می کنند می توانند این تروریست ها را برای اهداف کوتاه بینانه خودشان به خدمت بگیرند، من باید یادآوری کنم که روزی طالبان و القاعده نیروهای دست ایالات متحده بودند برای مقابله با شوروی، اما دیری نپایید همین ها آمدند و کسانی که پول دادند و آنها را پرورششان دادند کشتند و همه دنیا این خسران را به چشم خود دید.
ما فکر می کنیم یک مشکل فهم و درک در برخی از اطرافیان وجود دارد و همچنین مشکلی در سو محاسبات؛ جمهوری اسلامی ایران به همه طرف‌ها واضح گفته است، حتی اگر احساس شود اینها [تکفیری‌ها] در نواحی مستقر می شوند ایران مصالحه نخواهد کرد و قاطعانه برخورد خواهد کرد و قاطعیت برخورد ایران با تکفیری ها را همه دیدند.
نظر ایران در خصوص تحولات لبنان و مذاکرات غیر مستقیم لبنان با رژیم صهیونیستی درباره ترسیم مرزهای آبی و تشکیل دولت آتی چیست؟ آیا ایران در تشکیل دولت کمک می کند؟
تشکیل دولت در لبنان ضروری‌است و همه می دانند ایران کمک می کند تا طرف های لبنانی به توافقی برسند، ایران به همه طرف‌ها پیشنهاد داده که تشکیل دولت بدهند و با همدیگر مساعدت داشته باشند؛ البته لبنان صحنه پیچیده ای است و متاسفانه برخی طرف‌ها عادت کردند به جای راه حل های لبنانی به دنبال راه حل های غیر بومی باشند و ما فکر می کنیم مردم لبنان مردم بالغی هستند و بسیار هوشمند با سابقه عمیق در تمدن هستند و فکر می کنیم بدون مداخله دولت وزینی را تشکیل خواهند داد، البته لبنان دارای مشکلات بسیاری است و هر دولتی باید به سوالات مردم این کشور پاسخگو باشد.
جمهوری اسلامی ایران تقاضایی ندارد جز تشکیل یک دولت قوی در لبنان و توافق تمامی طرف های لبنانی؛ در خصوص گفتگوهایی هم که شما گفتید فکر می کنیم خود گروه‌های لبنانی و طرف های لبنانی باید تصمیم بگیرند، البته رژیم صهیونیستی نشان داده است به هیچ چیز پایبند نیست و قابل اعتماد نمی باشد.
رژیم صهیونیستی براساس کشتار، دست درازی بر مرزهای دیگران و شهرک سازی شکل گرفته و این رژیم قابل اعتماد نیست و این اتفاقات بین لبنان و رژیم صهیونسیتی باید توسط خود لبنانی ها پیگیری و مدیریت بشود.
ایران حدود ده روز پیش سفیر خود را به یمن اعزام کرد، این اعزام چه پیامی برای برادران یمنی دارد؟
موضوع یمن یک زخم عمیق در جهان اسلام است و از روز اول ایران مخالف جدی راه حل نظامی برای یمن بود، ولی متاسفانه عربستان سعودی با یک ائتلاف ساختگی، 5 سال است که ملت یمن را می کشد و با حمایت برخی دول اروپایی و به‌ویژه ایالات متحده زیرساختهای یمن را از بین برده است.
ما وقتی طرح 4 ماده ای را مطرح کردیم به دنبال حل سیاسی بحران یمن بودیم امروز هم فکر می کنیم تنها راه حل برای یمن راه حل سیاسی است و چند وقتی است سفیر یمن در ایران حضور دارد و طبیعی است در مراودات عادی، سفیر جمهوری اسلامی ایران هم باید اعزام می شد و این راه حل و حرکت به سمت تشکیل یک دولت فراگیر ملی احترام به خواست مردم یمن و استفاده از زبان گفتگو برای حل این بحران است وگرنه این زخم همچنان باز خواهد بود.
نظر ایران درباره حوادث اخیر عراق مبنی بر هدف قرار دادن الحشد الشعبی و توطئه تجزیه عراق چیست؟
بدیهی است تمامیت ارضی و یکپارچگی عراق خط قرمز ایران است و پیوسته تلاش کرده این تمامیت حفظ شود، عراق همسایه ایران است و مردم عراق از نظر تاریخی و فرهنگی و تمدنی به مردم ایران نزدیک هستند و ما وظیفه تاریخی داریم این رابطه را حفظ و گسترش دهیم.
اما در خصوص مسائل داخلی این کشور، عراق همچنان تحت تجاوز آمریکاست و آمریکا هر کجا که رفت جز خونریزی و اشغال تخریب چیزی به ارمغان نیاورده است، از افغانستان گرفته تا عراق این رهاورد جنگ طلبی و توسعه طلبی ایلات متحده است.
نیروهای عراقی اعم از حشدالشعبی و نیروهای دیگر در ساختار عراق وجود دارند و طبیعتا این در حوزه اختیارات ملی عراق است، اما چیزی وجود دارد به نام اصل لاتغیر وآن هم اینکه شما می توانید مزدوری را اخراج کنید اما نمی توانید مردم یک کشور را از آن کشور اخراج کنید، حشد الشعبی یعنی مردم عراق و نمی توانید مردم آن را اخراج کنید.
صحبت هایی درباره همکاری ایران و سوریه شده است به ویژه درباره پدافند هوایی؛ نتیجه مذاکرات در این خصوص چه شد؟
برکسی پوشیده نیست که روابط ایران و سوریه، به‌خصوص در چند سال اخیر روابط ویژه ای بوده است، ما به خواست دولت سوریه حضور مستشاری در این کشور داریم، بیشترین کمک را کردیم تا تکفیری ها نتوانند به مقاصد خام و پلید خود در سوریه برسند، به نظر ما فشاری که مردم سوریه چه از لحاظ اقتصادی چه از جهات دیگر وارد شده است بسیار غیر انسانی و ددمنشانه است، لذا جمهوری اسلامی ایرانی وظیفه خود را کمک به ملت سوریه می داند.
البته همکاری های از این دست که شما گفتید به ویژه پس از لغو محدودیت های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نیازهای کشورهای دیگر و امکانات جمهوری اسلامی ایران و البته در چارچوب سیاست های اصولی جمهوری اسلامی ایران که مایل به گسترش نظامی گری در منطقه نیست، طبیعی است که انجام می شود، چه با سوریه چه با هر کشور دیگری که خواهان این همکاری نظامی و دفاعی باشد.
موضع ایران در خصوص عادی سازی رابطه کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی چیست؟ دولت آمریکا گفته 5 کشور منتظر عادی سازی هستند؟
یک اشکال شناختی در برخی کشورهای کوچک عربی بوده است که آنها تصور می کردند از این طریق می‌توانند برای خود امنیت بخرند و یا از این طریق می توانند برای خود آینده ای را دست و پا بکنند و رژیم صهیونیستی که این روزها چه از لحاظ اقتصادی، چه از لحاظ اجتماعی و دیگر جهات در حضیض خود است می تواند به آنها کمک کند، اما جدا از اینها یک نمایش و سیرکی راه افتاد که بتواند این روزهای آخر به دولت فعلی ایالت متحده در انتخابات کمک کند، این کشورها تمام آبرو و حیثیت خود را گذاشتند تا به یک نفر در کاخ سفید کمک کنند و به آرمان فلسطین خیانت کردند، ولی طبیعی است که با خودفروشی نمی توانید برای خود امنیت بخرید و یا مشروعیت برای یک رژیم اشغالگر درست کنند.
رژیم غاصب صهیونیستی هیچ مشروعیتی در جهان اسلام ندارد، مردم فلسطین هستند که باید در خصوص کشور خود تصمیم بگیرند و کسی نمی تواند جای آنها تصمیم بگیرد، جمهوری اسلامی ایران قاطع و با تمامی قوا در کنار آرمان فلسطین خواهد ماند و فکر می کنیم هر چه زودتر برخی حکام نادان و فریب‌خورده عربی به مسیر درست برگردند، روزهای بهتری برای جهان اسلام رقم خواهد خورد.
توافق راهبردی ایران با چین در چه مرحله ای است؟
روابط ایران و چین، روابط ویژه‌ای است به خصوص پس از سفر رئیس جمهور این کشور به ایران در سال 1394 که روابط به سمت مشارکت جامع راهبردی ارتقاء پیدا کرد، از همان زمان بحث تفاهم‌نامه همکاری های راهبردی 25 ساله میان ایران و چین مطرح شد.
این یک نقشه راه میان ایران و چین است، به این معنا که ایران و چین طی 25 سال آینده چه مسیرهایی با همدیگر همکاری می کنند، طبیعی است که دو کشور با این سطح از مراودات، چنین نقشه راهی را برای خود داشته باشند، سفر اخیر وزیر امور خارجه به چین هم سفری بود در راستای گسترش همین روابط، البته موضوع سند همکاری های 25 ساله در این سفر مطرح شد و متن هایی بین دو طرف ردوبدل شده است و در حال مذاکره هستیم و به محض اینکه این نقشه راه آماده شود اعلام می کنیم.
پیام وزیر امور خارجه ایران از سفر به آمریکای لاتین چیست؟
ماه‌ها بود که برنامه سفر به آمریکای لاتین در برنامه کاری آقای ظریف قرار داشت، البته به خاطر پروتکل های مربوط به کرونا مدام عقب می افتاد که از فرصت مراسم تحلیف امروز رئیس جمهور جدید بولیوی استفاده کردیم و سفر وزیر امور خارجه به ونزوئلا و بولیوی را هماهنگ شد.
دکتر ظریف همین امروز به عنوان میهمان ویژه در مراسم تحلیف حضور داشت، بولیوی روزهای خوبی را تجربه می کند و مردمشان در شور و شعف بسیار زیادی هستند و مایل بودند جمهوری اسلامی ایران هم درکنارشان باشد که به همین منظور آقای ظریف امروز آنجا بودند.
پس از سفر وزیر خارجه به ونزوئلا که با تمامی مقامات این کشور ملاقات داشتند و همچنین سفر به کوبا که سفر بسیار ارزشمندی بود، امروز در بولیوی هستند و پس از آن به کشور باز می گردند.
117
