شواهد حاکی از آن است که انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۲۴ که از ۶ تا ۹ ژوئن برگزار شد، به نقطه عطف مهمی در تاریخ سیاسی اتحادیه اروپا تبدیل شده است. میزان مشارکت در این انتخابات به ۵۱.۵۹ درصد رسید که نسبت به انتخابات گذشته افزایش داشته است. این افزایش نشان‌دهنده اهمیت و توجه بیشتر رای‌دهندگان به مسائل اروپایی و تأکید بر نقش پارلمان اروپا در تعیین سیاست‌های کلان این اتحادیه است.
احزاب راست‌گرا و پوپولیست دراین انتخابات عملکرد موفقی داشتند. حزب محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان اروپایی (ECR) و حزب هویت و دموکراسی (ID) با کسب 131 کرسی در رده سوم پس از احزاب مردم اروپا (EPP) با 184 کرسی و سوسیالیست‌ها (S&D) با 139 کرسی قرار گرفتند. با این تغییرات، توازن قدرت در پارلمان اروپا به سمت راست متمایل شده است. ائتلاف‌های مرکزی و چپ‌گرا، کرسی‌های زیادی را از دست داده و اکنون فقط ۵۴ درصد کرسی‌ها را در اختیار دارند که برای کسب اکثریت مطلق کافی نیست.
در فرانسه، حزب راستگرای افراطی «اجتماع ملی» به رهبری مارین لو پن توانسته است حدود ۳۲ درصد از آرا را به دست آورد. این میزان حمایت حدود ۱۰ درصد بیشتر از انتخابات سال ۲۰۱۹ و ۱۷ درصد بیشتر از رأی‌های حزب رنسانس امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه است.در آلمان نیز حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» (AFD) با کسب ۱۶.۵ درصد از آرا، به دومین حزب پرقدرت این کشور تبدیل شده است. در هلند، حزب چپ سبز و حزب کارگران 8 کرسی از ۳۱ کرسی این کشور در پارلمان اروپا را به دست آورده‌اند و پشت سر آنها حزب راست افراطی «آزادی هلند» (PVV) متعلق به خیریت ویلدرز قرار دارد که 7 کرسی به‌دست آورده است.
این در حالی است که ویلدرز در آخرین انتخابات اروپا به پارلمان راه نیافته بود. در این میان، حزب پوپولیست برادران ایتالیا (FDI) با کسب ۲۷ کرسی، بیشترین افزایش را داشت. این افزایش در حالی است که آرای حزب راست گرای افراطی لیگا در ایتالیا با کسب فقط 8 کرسی کاهش چشمگیری داشت، اما این کاهش با افزایش کرسی‌های احزاب راست‌گرا در فرانسه، آلمان، هلند و لهستان جبران شد. در اتریش نیز حزب راست افراطی «آزادی» ۲۶ درصد آرا را کسب کرد و برای اولین بار در راس احزاب دیگر قرار گرفت.
حزب حاکم محافظه کار «مردم» ۲۴ درصد آرا را کسب کرد و جلوتر از حزب سوسیال دموکرات‌ها با ۲۳ درصد و سبزها با ۱۱ درصد قرار گرفت. احزاب جناح چپ و سبز در کشورهای اسکاندیناوی حضور بهتری داشتند و احزاب راست افراطی و پوپولیست در سوئد، دانمارک و فنلاند شاهد کاهش سهم آرای خود بودند.در مجارستان حزب ویکتور اوربان، نخست وزیر این کشور توانست اکثریت آرا را کسب کند اما در مقایسه با انتخابات ۲۰۱۹ چشمگیر نبود.
اورزولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا همزمان با اعلام نتایج انتخابات پارلمانی به خبرنگاران گفت: «امروز روز خوبی برای حزب مردم اروپا است.» وی با هشدار به اینکه «جهان پیرامون ما در ناآرامی است.» تاکیدکرد: «این نتایج انتخاباتی نشان می‌دهد که اکثر اروپایی‌ها خواهان اروپایی قوی هستند.»
بدین ترتیب در رقابت بر سر ۷۲۰ کرسی پارلمان اروپا ،احزاب امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه و اولاف شولتز صدراعظم آلمان با ناکامی مواجه شده و شماری از کرسی‌های خود را از دست دادند. مکرون در واکنش به شکست حزبش (حزب رنسانس) در این انتخابات و پیروزی حزب راست افراطی «اجتماع ملی» فرانسه، پارلمان کشورش را منحل و برگزاری انتخابات جدید را اعلام کرد. مکرون اظهار داشت که نتایج انتخابات پارلمانی اروپا «برای کسانی که از اروپا دفاع می‌کنند، خوب نیست» و این نتایج فاجعه‌ای برای دولت وی است که نمی‌تواند وانمود کند، آن را نادیده می‌گیرد. حزب سوسیال دموکرات شولتز نیز به دلیل کسب نتایج ضعیف در مقابل حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان با وضعیت دشواری مواجه شده است.
این نتایج نشان‌دهنده تغییرات عمده در نگرش سیاسی مردم فرانسه و آلمان و رشد حمایت از احزاب راست افراطی است. نتایج این انتخابات نشان‌دهنده چرخش به راست در عرصه سیاسی قاره اروپا است که این امر می‌تواند تاثیرات عمیقی بر سیاست‌های آینده اروپا داشته باشد.تحلیلگران بر این باورند که افزایش مشارکت مردم در انتخابات پارلمان اروپا نتیجه نگرانی‌های فزاینده نسبت به مسائل اجتماعی، اقتصادی و امنیتی است که اتحادیه اروپا با آنها مواجه است. این تغییرات نه تنها بر سیاست‌های داخلی اتحادیه اروپا، بلکه بر مواضع آن در مسائل جهانی نیز تاثیرگذار خواهد بود.
احزاب محافظه کار، ملی گرا و راست گرای افراطی در مجموع ۱۴۹کرسی کسب کرده‌اند اما تاکنون فراکسیون پارلمانی در پارلمان اروپا تشکیل نداده‌اند.به گفته تحلیلگران سیاسی چرخش بیشتر پارلمان اروپا به جناح راست موجب افزایش هزینه‌های زندگی، ایجاد چالش‌هایی در حوزه گذار به انرژی سبز و حمایت از اوکراین و نیز سخت گیری بیشتر نسبت به مهاجران می‌شود.هم چنین چرخش بیشتر پارلمان اروپا به جناح راست، تصویب قوانین جدید درباره چالش‌های پیش روی اتحادیه اروپا، تغییرات جوی و رقابت صنعتی با چین و آمریکا را با دشوارهای زیادی روبرو می‌کند.اما موفقیت احزاب ملی‌گرا و راستگرایان افراطی و بدبین به اتحادیه اروپا به توانایی‌ها آنها برای غلبه بر اختلاف میان خود بستگی دارد.
با افزایش نفوذ احزاب راست افراطی، آینده سیاست‌های اروپا در حوزه‌های مختلف با تغییرات قابل توجهی مواجه خواهد شد. مسائل حساس مانند برخورد با روسیه، رقابت صنعتی و اقتصادی با قدرت‌هایی مانند چین و آمریکا و همچنین سیاست‌های مهاجرتی و امنیتی از جمله مواردی هستند که تحت تأثیر این تغییرات قرار خواهند گرفت. پراکندگی و ازهم گسیختگی بیشتر در پارلمان اروپا ممکن است فرآیند تصمیم‌گیری درباره این موضوعات را پیچیده‌تر و کندتر کند. در نهایت، نتایج انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۲۴ نشان‌دهنده تحولی بزرگ در صحنه سیاسی این قاره است که می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای آینده اتحادیه اروپا داشته باشد.
به طور کلی نقش احزاب و جنبش های راست گرای افراطی به طور روز افزونی در عرصه سیاسی کشورهای اروپایی در حال افزایش بوده و به قدرت رسیدن احزاب و سران راست گرای افراطی به مثابه تهدیدی جدی برای هم گرایی اروپایی و اتحادیه اروپا محسوب می شود، به دلیل اینکه این احزاب و سران آنها خواهان تقدم منافع و حاکمیت ملی بر حاکمیت اتحادیه اروپا بوده و در بسیاری موارد مانند مساله مهاجران و پناهجویان و نیز سیاست های اقتصادی و اجتماعی حاضربه تبعیت از تصمیمات بروکسل نیستند. ضمن اینکه این احزاب گرایشات ملی گرایانه افراطی داشته و خواهان اخراج مهاجران از کشورهای اروپایی هستند.
در عین حال بسیاری از این احزاب و جنبش ها گرایشات اسلام ستیزانه و ضد مسلمانان دارند که عمده جمعیت مهاجرات را در کشورهای اروپایی تشکیل می دهند. با توجه به اینکه اعمال خشونت علیه اقلیت‌ها و آزار مهاجران در چارچوب ترویج بیگانه هراسی از سوی راست گرایان افراطی اروپایی دنبال می‌شود، به همین دلیل این جریان به یک تهدید امنیتی جدی برای کشورهای اروپایی تبدیل شده است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
