«حاتم رشید» نویسنده اردنی در تحلیلی که در روزنامه رأی الیوم، چاپ لندن منتشر شد، به بررسی تغییر موضع اردن درباره سوریه پرداخته و دلایل آن را اینگونه بیان می کند:
نخست: اردن از پذیرش موج آوارگان سوری به این کشور خودداری کرد. مخالفان سوری با هدف بهره برداری سیاسی از موج جدید ورود آوارگان به اردن، قصد داشتند تا از این مساله برای اعمال فشار بر نظام سوریه و فریبکاری و جلب توجه جهان به سمت بحران انسانی این کشور، استفاده کنند.
دوم: اردن در سطح رسمی و مردمی، برنامه کمک به آوارگان سوری در داخل خاک این کشور را آغاز کرده است که این اقدام، بیانگر موضعگیری برادرانه ملت اردن نسبت به سوریه است.
سوم: اردن با وادار کردن گروه های معارض مسلح برای تسلیم شدن، نقش مثبتی در بازگرداندن قلمرو جنوب سوریه به دولت این کشور داشته و در نتیجه از ریخته شدن خون تعداد بیشتری از افراد جلوگیری کرده است.
با وجود آن که موضع رسمی اردن نسبت به سوریه مثبت و در راستای حمایت از حاکمیت دولت سوریه بر خاک این کشور است، اما نمی توان گفت که اردن به طور مستقل و جدا از سیاق بین المللی و منطقه ای، چنین موضعی اتخاذ کرده است.
نقش اردن در جریان جنگ سوریه، تعیین کننده بود و بدون ایفای نقش اردن، معارضان سوری نمی توانستند کنترل جنوب سوریه را به دست بگیرند.
برخی معتقدند که اردن چاره ای جز موضعگیری علیه سوریه نداشته و تحت فشار آمریکا و متحدان منطقه ای آن، به ویژه عربستان سعودی و قطر، ناگزیر به این اقدام بوده است.
هر توضیحی که درباره بحران سوریه وجود داشته باشد، نمی توان نقش کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همسایگان سوریه در ویرانی این کشور و شکنجه ملت سوریه را که مسوولیتی تاریخی است، انکار کرد.
بدون تردید اردن در برابر چالشی خطرناک و سرنوشت ساز قرار داشته است.
حمایت از معارضان سوری و پرداختن بهای سنگین
اردن به سبب حمایت از معارضان سوری، بهای سنگینی را پرداخت کرده و از نظر امنیتی، سیاسی و اقتصادی متضرر شد و در ازای قرار گرفتن در کنار کشورهایی که خواهان نابودی سوریه بودند، نه تنها منفعتی به دست نیاورده، بلکه بدترین بحران اقتصادی تاریخ خود را شاهد بوده است.
کاملا مشخص است که اردن از بحران سوریه چه درس هایی گرفته است.
نخست آن که اردن به ملت خود متکی است و مردم اردن نیز قادر به محافظت از کشورشان هستند. حمایت نظام اردن از سوی مردم این کشور، حافظ وطن پرستی و عزت آن است و این کشور را در برابر نیروهای خارجی حفظ می کند.
دوم آن که هزینه نادیده گرفتن دیکته ها و اخاذی های خارجی بسیار کمتر از پذیرش آنهاست؛ اگر اردن در مقابل فشارهای خارجی بایستد، قطعاً می تواند به سوریه برای مقابله با موارد متعدد تهاجم کمک کرده و در نتیجه از رنج های طولانی مدت سوریه، کاسته شود.
سوم این که در نظر گرفتن جایگاه سوریه به عنوان کشور همسایه اردن، متضمن امنیت این کشور است.
چهارم این که سیاست خارجی یک کشور باید در راستای تحقق منافع ملی آن کشور بوده و صرفا منعکس کننده منافع نیروهای خارجی نباشد.
از این رو ارزیابی و تجدید نظر در سیاست خارجی، اولویتی ملی است. اگر سیاست خارجی مبتنی بر اولویت دادن به منافع ملی نباشد، نمی توان آن را ادامه داد. برقراری رابطه با همه کشورها و قدرت ها می تواند جایگزینی برای جانبداری از آنها باشد.
تلاش برای ایجاد رابطه دوستانه با سوریه به نحوی که در راستای خدمت به منافع دو ملت برادر باشد و پشت سر نهادن روابط تیره دو کشور و همکاری با سوریه برای تقویت امنیت این کشور و کمک به بازسازی آن، می تواند به برطرف شدن جراحات آن کمک کند.
درس مهمی که اردن در این باره گرفته، این است که رابطه با سوریه رابطه ای راهبردی است که نه تنها نباید آن را از میان برد، بلکه این رابطه باید از همه سو در بلاد شام تقویت شود.
اردن می تواند با یک اقدام کیفی و از طریق تغییر راهبرد خود درباره سوریه، از دیگر کشورها پیشی بگیرد بدون آن که از کسی انتظار همراهی داشته و یا پیشرو کسی باشد.
118/110
مترجم: سيده زهرا محب احمدي
بیشتر بخوانید:
ارتش سوریه 105 کیلومتر از مرز سوریه-اردن را آزاد کرد
زادسازی گذرگاه نصیب در مرز اردن؛ برد راهبردی برای سوریه/ تحلیل و ویدئو
البناء: نبرد آزادسازی جنوب سوریه؛ در این میان اردن چه می خواهد؟
پیروزی ارتش سوریه در جبهه‌جنوبی؛ تسلط بر مرزهای اردن
