به نظر می‌رسد، جمهوری آذربایجان و ارمنستان با ادامه جنگ بر سر مالکیت منطقه قره باغ کوهستانی و گسترش آن به سطح شهرهای دو کشور، درصدد آن هستند که این مناقشه طولانی مدت را به سطح منطقه و جهان تعمیم دهند. این درحالی است که کارشناسان و سیاستمداران بر این واقعیت تاکید دارند که مناقشه قره باغ راه حل نظامی ندارد.
درهمین ارتباط، «حسن بهشتی پور» کارشناس مسائل بین المللی معتقد است: اولاً هرچه سریع‌تر باید درگیری‌های طرفین خاتمه یابد و ثانیاً راه‌حل سیاسی و مذاکره باید به شکل منطقه‌ای در دستور کار قرار بگیرد تا نتیجه صحیح و اصولی حاصل شود. در واقع بین‌المللی کردن مناقشه قره باغ باعث پیچیده‌تر شدن آن شده است و منافع بازیگران بین‌المللی نیز با ادامه جنگ و لاینحل ماندن این مناقشه تامین می شود.
درحقیقت، باید گفت: دولت‌های بیگانه بویژه آمریکا و فرانسه با وجود آن که از روسای مشترک گروه میانجیگر مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا هستند، سیاست‌های خود را همچنان بر لاینحل ماندن مناقشه قره باغ تدوین و تنظیم می‌کنند. حتی نهادهای بین المللی علاوه بر قضاوت‌های ناعادلانه در قبال طرفین مناقشه قره باغ ، در راستای سیاست‌های دولت‌های سلطه گر موضع‌گیری می‌کنند.
سازمان عفو بین الملل اخیراً با انتشار بیانیه‌ای از جمهوری آذربایجان خواست از بمب‌های خوشه‌ای در جنگ با ارمنستان استفاده نکند. در واکنش به این اتهام، الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان استفاده ارتش این کشور از بمب‌های خوشه ای علیه ارمنستان را رد کرد. الهام علی اف در گفتگو با شبکه آمریکایی «سی ان ان» اعلام کرد، گزارش سازمان عفو بین الملل مبنی بر استفاده جمهوری آذربایجان از بمب‌های خوشه ای علیه ارمنستان بی اساس است.
به گفته رئیس جمهوری آذربایجان، نظامیان این کشور در جنگ با ارمنستان از تجهیزاتی مانند پهپاد، جنگنده و تانک‌ها استفاده کرده‌اند و نیازی به استفاده از بمب‌های ممنوعه خوشه‌ای ندارند.
با وجود تکذیب استفاده از بمب‌های خوشه ای توسط رئیس جمهوری آذربایجان، به نظر می‌رسد سازمان عفو بین الملل و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و دیگر نهادهای مشابه بین المللی، در راستای سیاست‌های دولت‌های سلطه‌گر نظیر آمریکا، انگلیس و فرانسه تلاش می‌کنند با تحت فشار قرار دادن یکی از طرفین مناقشه قره باغ، لاینحل ماندن این مناقشه طولانی مدت در دستور کار قرار داشته باشد.
در این زمینه بدون شک، ایران به عنوان یک کشور مستقل به علت برخورداری از مرزهای مشترک با طرف‌های مناقشه قره باغ در شرایط نگران‌کننده‌ای به سر می‌برد. مقام‌های ایران به همین دلیل در سال‌های اخیر با اتخاذ سیاست‌هایی که رفع جنگ و حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره باغ را توجیه کند، تلاش‌های مضاعفی به کار بسته‌اند. در عین حال، وزارت امور خارجه ایران با ارائه طرح صلحی به طرفین مناقشه قره باغ، تلاش کرده تا از گسترش این مناقشه پیشگیری کند.
در همین ارتباط، روسیه نیز در شرایط مشابهی قرار دارد. بدیهی است که در چنین شرایطی، پیشگیری از جنگ و درگیری میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان اولویت نخست دولت‌های منطقه است. درحالی که برخی دولت‌های خارج از منطقه همچنان بر طبل جنگ می‌کوبند و تلاش می‌کنند از ادامه جنگ میان دو کشور همسایه در قفقازجنوبی، درآمدهای تضمین شده‌ای کسب کنند. 113
نویسنده: محمد علی طالبی خاکیانی
