بنا بر ادعای مورخین حامی صهیونیسم، رژیم نازی در جنگ جهانی دوم با ساخت اردوگاه های ویژه برای یهودیان و اعزام آنها به این مکان ها شمار زیادی از آنها را در اتاق های گاز خفه می کرد و به ادعای آنها سپس اجساد در کوره ها سوزانده می شد.
از معروفترین اردوگاههای آلمان نازی «آشویتس» Auschwitz در کشور لهستان بود. سینمای هالیوود، بویژه در سال های اخیر سرمایه گذاری عجیبی برای ساخت فیلم هایی کرده است تا به موضوع هولوکاست بپردازند. در کنار سینمای هالیوود البته کشورهای اروپایی نیز داستان هایی را درمورد اردوگاههای کار اجباری نازی ها در دوران جنگ جهانی دوم، ساخته اند.
«استیون اسپیلبرگ» کارگردان سرشناس آمریکایی و یهودی تبار در دهه 1990 میلادی فیلم معروف خود «فهرست شیندلر» Schindler's List را ساخت که درمورد زندگی اسکار شیندلر بود. تاجری که بنا بر ادعای تاریخی مطرح شده در فیلم، هزاران یهودی را از اردوگاههای آلمان نازی نجات داد.
فیلم تاثیرگذار دیگری که چند سال پیش ساخته شد، «پسر سائول» Son of Saul یا (شائول) بود که کارگردان مجاری «لازلو نمش» درمورد اردوگاههای آلمان نازی ساخته بود.
داستان های هولوکاستی در سینمای غرب، در دو موضوع کلی خلاصه می شود:
ابتدا پیدا شدن قهرمانی همه فن حریف که باوجود همه مخالفت ها و خطرات با تحمل سختی های زیاد جان شمار زیادی یهودی از اردوگاههای مرگ را نجات داده است و سناریوی دوم نیز درمورد شرایط وحشتناک و اسفناک افراد در اردوگاهها است که راه فراری ندارند و سرانجام قربانی می شوند.
در این آثار فرماندهان و افسران نازی، انسان هایی توصیف می شوند که برای پیشبرد اهداف نظام سیاسی خود از هر خشونتی ابایی ندارند و قربانی این خشونت ها نیز زنان و کودکان یهودی هستند.
هالیوود و سینمای غرب، همه ساله به اشکال مختلف به موضوع هولوکاست می پردازند و هراندازه در داستان این فیلم ها نمایش خشونت علیه یهودی ها شدیدتر باشد امکان موفقیت آنها در جشنواره های سینمایی از جمله «کن» فرانسه و «اسکار» نیز افزایش پیدا می کند. سال 2023 نیز دو فیلم در سینمای اروپا و هالیوود درمورد هولوکاست ساخته شد که مورد توجه جشنواره ای سینمایی غربی قرار گرفت.
«یک زندگی» داستانی تکراری با نمادهای تبلیغی همیشگی
فیلم «یک زندگی» One Life که با کارگردانی «جیمر هیوس» کارگردان بریتانیایی سال 2023 اکران شده، بر مبنای یک داستان واقعی شکل گرفته است.
نقش «نیکلاس وینتون» را در این فیلم «آنتونی هاپکینز» بازیگر سرشناس بریتانیایی بازی می کند. نیکلاس، که پیرمردی سالخورده است در خانه خود اسناد قدیمی را نگهداری می کند. او در کنار همسرش «گرتا» با بازی «لینا اولین» در این خانه بسر می برد و گرتا از شوهرش می خواهد که اسناد و مدارک قدیمی چون جاگیر هستند درخانه نباشد.
وینتون، اما خاطرات دوران جوانی خودش را به یاد می آورد که در زمان جنگ جهانی دوم متوجه می شود شمار زیادی از خانواده های یهودی در شهر پراگ پایتخت امروزین جمهوری چک در معرض خطر هستند و هر آن ممکن است نازی ها آنها را به اردوگاههای کار اعزام کنند. خانواده پدری وینتون یهودی هستند و سال های قبل از جنگ جهانی اول به بریتانیا مهاجرت کرده اند. تلاش های وینتون، شروع می شود و در فاصله زمانی چند ماهه می تواند حدود 700 نفر از بچه های یهودی را با گرفتن پاسپورت سوار قطار می کند و آنها را باوجود حضور نظامیان آلمانی به بریتانیا منتقل کند.
گروهی از روزنامه نگاران و فعالان اجتماعی، نیز در شهر پراگ در این عملیات مخفیانه به وینتون کمک می کنند. وینتون در جریان این انتقال، از کودکان یهودی عکس می گیرد و برای آنها پرونده تشکیل می دهد تا مشخصات آنها ثبت شود.
این کودکان پس از انتقال به بریتانیا به خانواده هایی سپرده می شوند که برای سرپرستی آنها اعلام آمادگی کرده اند. وینتون، اما در زمان پیری و در شرایطی که سعی می کند با یکی از دوستان روزنامه نگارش درمورد این واقعه صحبت کند تا گزارشی از آن چاپ شود به او خبر می رسد که این داستان ارزش چندانی ندارد و نمی شود آن را در روزنامه ای معتبر چاپ کرد. وینتون، اما با خانواده ثروتمند یهودی آشنا می شود و بخشی از مدارک خود را برای آنها می برد. این خانواده یهودی که پی به اهمیت موضوع برده اند وینتون را کمک می کنند و سرانجام او به یکی از برنامه های شبکه خبری «بی.بی.سی» دعوت می شود. وینتون، در این برنامه از صحبت های مجری متوجه می شود که تمام افرادی که در سالن حاضر شده اند کودکان یهودی بوده اند که او در جریان جنگ جهانی دوم جان آنها را نجات داده است.
فیلم «یک زندگی»، از نظر کیفی و داستانی هیچ مزیت خاصی ندارد و می توان آن را به عنوان یک فیلم درجه دوم از نظر ساختار داستانی و حتی نوع بازی ها ارزیابی کرد. داستان فیلم اغراق آمیز است و از نظر روایی نمی تواند موضوع نجات جان کودکان را به خوبی روایت کند.
اما، فیلم «یک زندگی» واقعیتی مهم را آشکار می کند که پرداختن به موضوع هولوکاست و به اصطلاح عملیات نجات جان یهودیان از نظر تبلیغی بشدت به خانواده های ثروتمندی وابسته است که خود نیز یهودی هستند. در کنار این بنگاههای تبلیغی و سخن پراکنی غربی مانند «بی.بی.سی» نیز در پروپاگاندای تبلیغاتی و پرداختن به این موضوع سرمایه گذاری ویژه ای کردند.
فیلم «یک زندگی» نسخه ای ضعیف و به نوعی تقلید شده از فیلم هالیوودی اسپیلبرگ «فهرست شیندلر» است که البته ساختار و کیفیت آن را ندارد.
همسایه های آشویتس در «منطقه مورد علاقه»
فیلم «منطقه مورد علاقه» The Zone of Interest سال 2023 اکران شد و بنا بر ادعای «جاناتان گلیزر» کارگردان این فیلم روایت آن براساس مستندات تاریخی ساخته شده است.
داستان فیلم «منطقه مورد علاقه»، در مورد خانواده «رودولف هس» از سران حزب نازی و فرمانده اردوگاه «آشویتس» با بازی بازیگر آلمانی «کریستین فریدل» و خانواده اوست که در خانه ای بزرگ دراطراف اردوگاه زندگی می کنند. هس، متوجه می شود که ماموریت او در اردوگاه تمام شده و با دستور حزب مجبور است همراه با خانواده پرجمعیتش خانه بزرگ خود را ترک کند.
«هدویگ» با بازی بازیگر آلمانی «ساندرا هولر» نقش زن هس را در فیلم بازی می کند. هدویگ، که خانه ای بزرگ مطابق با میل خود درست کرده از این اتفاق بسیار ناراضی است و حتی شوهرش را تشویق می کند تا به «آدولف هیتلر» نامه بنویسد و درخواست کنند تا در آنجا بمانند. هس، سرانجام با همسرش موافقت می کند تا در این نامه درخواست کند تنها خود او به ماموریت برود و زن و فرزندانش در خانه کنار اردوگاه باقی بمانند.
هرچند ابتدا، شرایط خانه رویایی بنظر می رسد و امکانات کافی برای زندگی راحت دارد اما قرار گرفتن آن در کنار یک اردوگاه شرایط زندگی در آن را دشوار می کند. از اردوگاه هر روز صدای تیراندازی به گوش می رسد و دود کوره های آتش نیز در فضا پراکنده می شود. درکنار این خاکستر انسانی زیادی نیز از اردوگاه خارج می شود که نظامیان آلمانی، مجبورند اطراف محوطه آن را با خاک پنهان کنند.
هس، به ماموریت می رود و از خانواده جدا می شود تا در نشست حزب نازی شرکت کند. در این نشست برای انتقال حدود شش هزار یهودی از مجارستان به آشویتس توافق می شود و رودولف هس، متوجه می شود که برای ماموریت جدید و پذیرش افراد تازه وارد در اردوگاه باید به آشویتس بازگردد. نمای پایانی فیلم، با تصاویری از شرایط امروز اردوگاه آشویتس به پایان می رسد که تبدیل به موزه شده و آثاری از دوران جنگ جهانی دوم در آن به چشم می خورد.
رودولف هس، پس از جنگ جهانی دوم در دادگاه نورنبرگ که به جنایت جنگی سران آلمان نازی در جنگ جهانی دوم می پرداخت محاکمه و به حبس ابد محکوم شد. او سرانجام در سن 93 سالگی و در زندان به طرز مشکوکی فوت کرد.
فیلم منطقه مورد علاقه، محصول مشترک آمریکا، انگلستان و لهستان است و بر اساس داستانی از «ماریتین ایمیس» ساخته شده است. در داستان فیلم، هیچ تصویر یا اشاره ای به اردوگاه نمی شود و موضوع اصلی روایت زندگی هس و خانواده اوست.
هولوکاست، ابزار تبلیغی سینمای غرب برای طرح داستان های اغراق آمیز
درسال های اخیر شرکت های فیلمسازی در هالیوود و اروپا، برای ساخت فیلم هایی درمورد هولوکاست سرمایه گذاری گسترده ای انجام داده اند. سینماگران غربی، در ساخت چنین فیلم هایی گویی از روشی یکسان در داستان سرایی استفاده می کنند و خارج از آن امکان ساختن آثاری متفاوت و پرسشگر درمورد هولوکاست وجود ندارد.
در داستان این فیلم ها، به شکلی اغراق آمیز و بیشتر اوقات یهودیان قربانی اردوگاههای اجباری معرفی می شوند. در سناریوی سینمای آمریکا و کشورهای اروپایی، هولوکاست میلیون ها قربانی داشته است و اگر فیلمی نیز ساخته می شود حتما باید این روایت در آن بدون کم و کاست مطرح شود.
در آمریکا، و کشورهای اروپایی هیچ محققی حق ندارد حتی درمورد کیفیت و چگونگی هولوکاست سوالی را مطرح کند، یا اینکه ارقام مطرح شده در مورد کشته ها را زیر سوال ببرد. دولت های غربی، قوانین سختی را در این زمینه تصویب و اجرا کرده اند و پرسش کنندگان و جویندگان حقیقت بشدت مجازات خواهند شد و ضمن پرداخت جریمه مجازات زندان نیز در انتظار آنها است.
سینمای هالیوود و کشورهای غربی، نیز در ساخت فیلم هایی با موضوع هولوکاست روش های یکسانی دارند و از نظر تکنیکی (فرم) و داستان فیلم از آن پیروی می کنند. جشنواره های معتبر سینمایی در غرب، از جمله «اسکار» در آمریکا یا «کن» در فرانسه و یا جشنواره های «ونیز» در ایتالیا و «برلین» در آلمان، جایگاهی ویژه برای حمایت از فیلم هایی دارند که با موضوع هولوکاست ساخته می شوند.
به عنوان مثال فیلم «منطقه مورد علاقه» ابتدا در جشنواره کن فرانسه به نمایش درآمد و جایزه گرفت و پس از آن جریان تبلیغی قوی در رسانه های آمریکا و اروپا به موضوع این فیلم پرداختند و باوجود ضعف های فراوان در داستان و ساختار فیلم به اسکار آمد و درچند رشته کاندید شد و سرانجام جایزه بهترین فیلم خارجی را نیز از آن خود کرد. مطرح شدن این فیلم، در جشنواره های سینمایی امسال در غرب و پرداختن به آن با توجه به شرایط امروز غزه و جنایات رژیم صهیونیستی بسیار تامل برانگیز است.
چنین جریانی هدف اصلی خود را حمایت از رژیمی گذاشته که تنها در چند ماه هولوکاستی انسانی را در غزه بوجود آورده و شناعت و جنایت های این رژیم سران آمریکایی و غربی را نیز سرافکنده کرده به گونه ای که ناچار به شرایط هولناک این منطقه اعتراف می کنند. شرایط امروز غزه محصول فکر و عمل افرادی است که اتفاقا خود را از نسل بجامانده از اردوگاههای نازی ها می دانند اما در عمل به جنایت و رفتار غیر انسانی از رژیم نازی جلو ترند.
نویسنده: احسان شاه ابراهیم
117
