عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل یکی از محورهای مهم طرح آمریکایی معامله قرن است. این سیاست پس از به قدرت رسیدن «دونالد ترامپ» در آمریکا با جدیت زیادی پیگیری شد.
وجود رهبرانی مانند محمد بن سلمان در عربستان، محمد بن زاید در امارات و شیخ حمد بن عیسی در بحرین نیز زمینه و بستر عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل را بیش از هر زمان دیگری فراهم کرد.
نخستین رویداد مهم سال 2019 برگزاری کنفرانس ورشو در 13 فوریه بود. اگرچه قرار بود این کنفرانس، نشستی ضد ایرانی باشد، اما پس از همراهی نکردن قدرت های اروپایی، روسیه و دیگر کشورها با این رویکرد، به نشستی در جهت «تابوشکنی» از روابط کشورهای عربی و اسرائیل تبدیل شد.
در همین راستا، دیدارهایی میان مقامات اسرائیلی و مقاماتی از عربستان و بحرین در کنفرانس ورشو انجام شد. «مایک پنس» معاون رئیس‌جمهور آمریکا گفت مقامات بحرین این سال (2019) را بر سر سفره ای مشترک با اسرائیل آغاز کردند.
در سال گذشته، بحرین بیش از هر کشور عربی در جهت عادی سازی روابط با اسرائیل تکاپو داشت که میزبانی از نشست هایی با حضور مقامات صهیونیستی یا سازگار با منافع این رژیم از جمله اقدامهای انجام شده در این زمینه است.
بحرین آوریل 2019 در قالب کنفرانس کارآفرینی، ژوئن 2019 در قالب نشست اقتصادی برای معامله قرن و اکتبر 2019 نیز در قالب کنفرانسی با محوریت امنیت دریانوردی یا میزبان هیئت های اسرائیلی بود یا در جهت عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی گام برداشت.
با این حال، می توان گفت روند عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی در سال 2019 پیشرفتی نداشته و به نوعی معلق مانده است.
اولین دلیل در این خصوص این است که افکار عمومی در کشورهای عربی به طور جدی با این روند مخالفت کردند. این مخالفت به حدی بود که سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی مجبور شد پرونده فلسطین را از محمد بن سلمان بگیرد و به نوعی از سرعت عادی سازی روابط با اسرائیل کم کند.
در کشورهای مختلف عربی تظاهرات در مخالفت با روند عادی سازی روابط این کشورها با اسرائیل برگزار شد. این اعتراض ها سبب هراس حکام کشورهایی نظیر عربستان و بحرین برای عادی سازی روابط با اسرائیل شد.
دومین دلیل در این خصوص، بحران سیاسی بی سابقه در سرزمین های اشغالی بود. رژیم صهیونیستی در سراسر سال 2019 درگیری تشکیل کابینه بود، اما در نهایت نیز این سال را با تصمیم برای برگزاری انتخابات سوم پارلمانی به پایان رساند. این بحران سبب شد که تردیدها درباره عادی سازی روابط با اسرائیل در کشورهای عربی افزایش یابد.
سومین دلیل نیز مربوط به دولت آمریکا بود. از یک سو، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به خصوص در سال گذشته بارها حکام عرب به خصوص حکام عربستان را تحقیر کرد و حتی در مقابل انفجارهای الفجیره و حمله به تاسیسات آرامکو نیز دفاعی از عربستان و امارات انجام نداد.
از سوی دیگر، وضعیت ترامپ در داخل آمریکا نیز پس از طرح موضوع استیضاح، شکننده شد. این وضعیت سبب شد حکام عربی به این جمع بندی برسند که عادی سازی روابط با اسرائیل تضمین نمی کند که آمریکا نگاه احترام آمیزی به این کشورها داشته باشد و یا اینکه در مواقع ضروری از آنها دفاع کند.
به طور کلی، اگرچه عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل در سال 2019 پیگیری شد، اما پیشرفت چندانی در این زمینه ایجاد نشد.
نویسنده: سید رضی عمادی
116/118
