«سرگئی لاوروف» تصریح کرد که فقط روسیه، چین، ایران و اعضای سازمان همکاری شانگهای نیستند که به طور فزاینده ای تمایل به سازو کاری دارند که متکی بر ارزهای ملی برای تسویه حساب‌های تجاری و سرمایه گذاری باشد. در حال حاضر در اروپا هم به ویژه با توجه به موقعیت بسیار مناسب یورو، به فکر چگونگی خارج شدن از هرگونه وابستگی به دلار افتاده‌اند.
اظهارات لاوروف در واقع با توجه به دو واقعیت بیان شده است. واقعیت نخست کاهش مستمر سهم دلار در تجارت بین المللی و نیز به عنوان یکی از ذخایر ارزی جهان است. داده‌های صندوق بین المللی پول نشان می دهد که سهم دلار از ذخایر ارزی جهان در سه ماه سوم سال 2020 دوباره کاهش یافته است. سهم دلار آمریکا از ذخایر ارزی گزارش شده به صندوق بین المللی پول در سه ماهه سوم به 60/4 درصد کاهش یافته در حالی که در سه ماهه دوم 61/2 درصد گزارش شده بود.
واقعیت دوم اجماع نظر جهانی در باره لزوم جلوگیری از ادامه استفاده ابزاری آمریکا از دلار در راستای فشارهای اقتصادی، تجاری و مالی علیه دیگر کشورها به ویژه کشورهای مخالف یا رقیب واشنگتن است.
به گفته «مارک کارنی» رئیس سابق بانک مرکزی بریتانیا، سلطه دلار بر نظام مالی جهان باعث افزایش آسیب پذیری کشورها در مقابل نرخ بهره پایین و رشد ضعیف آمریکا شده است.
سوء استفاده آمریکا از وابستگی شرکت ها به دلار
آمریکا بارها از وابستگی شرکت ها و بانک ها و سیستم مالی بین المللی به دلار به عنوان اهرمی برای واداشتن دیگران به منظور پیروی از خواسته های این کشور یا ممانعت از آنها در پیگیری سیاست ها و اقداماتی که مورد دلخواه واشنگتن نیست، سوء استفاده کرده است؛ به ویژه چین و روسیه به عنوان دو قدرت بزرگ درسال های اخیر با این معضل مواجه بوده اند.
با توجه به وقوع جنگ تجاری آمریکا با چین از سال 2018 و تلاش فزاینده واشنگتن برای تحت فشار گذاشتن پکن با استفاده از ابزارهای مالی به ویژه دلار و نیز اعمال تحریم های گسترده علیه روسیه در چارچوب قانون کاتسا و نیز دیگر تحریم ها، پکن و مسکو به این جمع بندی رسیده اند که بایستی با اتخاذ تدابیر موثر ، وابستگی اقتصاد و بخش مالی خود به دلار را کاهش دهند.
البته فشارهای تحریمی آمریکا علیه کشورهایی مانند ایران، ونزوئلا و ترکیه باعث شده تا موضع مشابهی از سوی این کشورها نیز اتخاذ شود. از جمله «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه اخیرا اعلام کرد که کشورهای اسلامی باید وابستگی خود به دلار را در مبادلات تجاری کاهش بدهند.
وی معتقد است که به جای ارزهای خارجی، بهتر است این کشورها تجارت را با استفاده از پول‌های ملی کشورها انجام دهند.
با توجه به رویکرد امریکا، جهان اکنون به تدریج شاهد شکل گیری مقاومت علیه سیاست ها و اقدامات واشنگتن و نیز تلاشی مستمر برای کنار گذاشتن دلار به عنوان ارز مسلط بین المللی است. شمار قابل توجهی از کشورها برای کاهش تاثیر اقدامات خصمانه واشنگتن، درصدد ایجاد نظام پرداخت های مستقل از دلار، کنار گذاشتن دلار از مبادلات تجاری و استفاده از ارزهای دیگر یا با ارزهای ملی خود برآمده اند.
نکته مهم اینکه سوء استفاده آمریکا از دلار برای ضربه زدن به کشورهای دیگر هر چند ممکن است در کوتاه مدت واشنگتن را به اهداف خود برساند با این حال، اصرار طولانی مدت در به کار گیری این سیاست، در نهایت به زیان ایالات متحده خواهد بود.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
حذف دلار؛ اولویت اول چین
