در بیانیه این نشست بر مشارکت کامل، برابر، جدی و ایمن زنان در افغانستان تاکید شده است. در این نشست همچنین از طالبان خواسته شده است که فوراً از سیاست‌ها و اقدام‌هایی که زنان را از اساسی‌ترین حقوقشان و از جمله حق آموزش و اشتغال، آزادی گشت‌وگذار، و مشارکت جدی در زندگی عمومی محروم می‌کند، دست بکشند.
وزیران خارجه شش کشور شرکت کننده در نشست اولان باتور همچنین از تمام سازمان‌ها و کشورهای دیگر خواسته‌اند که بر پایه منشور سازمان ملل متحد، از نفوذشان برای لغو سیاست‌های سختگیرانه طالبان علیه زنان افغان استفاده کنند.
این درحالی است که پیش از کشورهای غربی، کشورهای اسلامی به ویژه جمهوری اسلامی ایران به طالبان یادآور شده اند که براساس آموزه های اسلام، زنان و دختران از حق تحصیل برخوردارند و اسلام هیچ گاه زنان و دختران را از تحصیل و کار منع نکرده است.
مولوی مفلح کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید: «اسلام مترقی ترین آیین و قوانین را برای پیشرفت انسانها ارایه کرده است و خداوند در قرآن بر تحصیل و رشد مسلمانان تاکید دارد بنابراین اتخاذ برخی قوانین که با آموزه های اصیل اسلامی منافات دارد، نباید به اسم اسلام نگاشته شود زیرا در ابعاد جهانی هم تصویر نادرستی از مسلمانان و قوانین اسلامی را به نمایش می گذارد که هیچ سنخیتی با آداب و رسوم و آموزه های اسلامی ندارد».
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد پیشتر در جلسه افتتاحیه کمیسیون وضعیت زنان این نهاد گفته بود، با از بین رفتن پیشرفت در زمینه حقوق زنان در کشورهایی مانند افغانستان که در آن زنان و دختران در واقع از زندگی عمومی حذف شده اند، آنها از برابری جنسیتی بیش از پیش دورتر می‌شوند.
تاکنون همه برخوردها و محدودیت ها برای زنان افغان کاملا به شکل رسمی از سوی طالبان صورت گرفته است.
وزارت آموزش عالی دولت موقت طالبان سال گذشته با ارسال نامه‌ای خطاب به دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی در افغانستان، ثبت نام دختران در آزمون کنکور سال ۱۴۰۲ را ممنوع اعلام کرد. براساس این دستور العمل دانشگاه‌ها و مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی افغانستان نباید دانشجویان دختر جذب کنند.
این به معنای منع رسمی دختران از ادامه تحصیل حتی در سطح عالی است که جامعه افغانستان به خدمات دانش آوختگان دانشگاههای این کشور به شدت نیازمندند.
در این حال عبدالرحمن حبیب سخنگوی وزارت اقتصاد دولت موقت طالبان ۲۴ دسامبر اعلام کرد، استخدام زنان در سازمان‌های محلی و بین المللی مردم نهاد در افغانستان تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآمده است این نیز به معنای منع کامل زنان از اشتغال است و این در حالی است که بسیاری از زنان در افغانستان سرپرست خانواده هستند.
امین فرجاد کارشناس مسایل افغانستان در این باره می گوید: «طالبان ادعا می کند که براساس موازین فقهی مورد نظر خود محدودیتهای آموزشی و اشتغال را برای زنان و دختران اعمال می کند هر چند اخیرا سخنگوی طالبان مدعی شد که دلیل اصلی ممانعت از تحصیل دختران بالای ششم ابتدایی محتوای آموزشی ناشی از دولت قبلی است که طالبان درصدد رفع و اصلاح آنها است. این در حالی است منع تحصیل دختران و اشتغال زنان به هر بهانه ای که باشد موجب مخدوش شدن وجهه طالبان از جهات داخلی و بین االمللی شده است».
در بخش بین المللی شدید تهدید از ناحیه مقامات سازمان ملل مطرح شد به گونه ای که هماهنگ کننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل اعلام کرده است در صورت ادامه ممنوعیت اشتغال زنان افغان، دست افغانستان از کمکهای سازمان ملل کوتاه خواهد شد. با این حال از دیدگاه محافل آموزشی طالبان می تواند از کمک های کشورهای همسایه افغانستان در خصوص تقویت ساختار و محتوای آموزشی افغانستان استفاده کند.
درخواست رئیس اداره آموزش وزارت تحصیلات عالی حکومت افغانستان برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران در امر آموزش اساتید آن کشور در همین راستا قابل توجه است.
نظرمحمد عرفان رئیس اداره آموزش وزارت آموزش عالی حکومت طالبان افغانستان در سفر به تهران و دیدار با مسولان جمهوری اسلامی ایران، از دولت ایران خواست تا در زمینه آموزش اساتید نهادهای تحصیلی و کارمندان ادارات افغانستان همکاری کند. در این سفر وی در دیدار با مقامات اموزشی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران زمینه‌های پیشرفت و همکاری در بخش تحصیلات عالی در افغانستان را بررسی و تاکید کرد همکاری در این خصوص برای ایران بیش از گذشته مساعد شده است.
وزارت آموزش عالی حکومت افغانستان پیش از این نیز اعلام کرده بود این کشور در بخش پیشرفت علم و شکوفایی دانشگاههای این کشور به همکاری ایران نیاز دارد.
این در حالی است که پیشتر نیز جمهوری اسلامی ایران بر همکاری همه جانبه آموزشی به خصوص در بخش تحصیلات دختران تاکید کرده بود.
از دیدگاه جمهوری اسلام ایران آموزش مجازی که تجربه ای موفق در ایران بویژه در دوره کرونا محسوب می شود راه کار مناسبی برای ادامه تحصیل دختران است. در این حال دانشگاه پیام نور در جمهوری اسلامی ایران به عنوان دانشگاه تحصیل از راه دور نیز تحربه موفق در چارچوب استانداردهای اموزشی است که می تواند به حل مشکل افغانستان در بخش تحصیلات دختران کمک کند.
سید عیسی حسینی مزاری کارشناس مسایل سیاسی می گوید: «تجربه جمهوری اسلامی ایران در مسایل مختلف آموزشی تجربه ای ارزنده است که می تواند به طالبان در بخش اموزش دختران بسیار کمک کند در این حال تهران نیز هیچ گاه از کمکهای خود در بخش آموزشی و تحصیلی به افغانستان دریغ نکرده و همچنان آماده کمک است و این طالبان است که باید با برنامه ریزی مناسب بتواند از توانمندی های اموزشی و تحصیلی ایران استفاده کند».
دختران مهاجرین افغانستان که در ایران زندگی می کنند در همه مقاطع در نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران مشغول به تحصیل هستند و این نشان می دهد که تحصیل برای دختران درهیچ کشور اسلامی منع شده نیست و به همین دلیل دختران افغانستان نیز می خواهند تحصیل کنند و رهبران طالبان نیز که بعضا دخترانشان در قطر و پاکستان و سایر کشورها مشغول به تحصیل هستند نباید میان دختران افغانستان و دختران خود تبعیض قایل شوند زیرا بر اساس حقوق اسلام همه مسلمانان از حقوق برابر برخوردار هستند و نباید برخورد تبعیض امیز با آنها صورت بگیرد.
در این اعمال محدودیت برای تحصیل و اشتغال زنان و دختران از سوی طالبان فرصت مناسبی برای مداخله محافل غربی در امور اففانستان فراهم می کند و در همان حال زمینه و بستر لازم را برای شناسایی بین المللی حاکمیت طالبان بر افغانستان از بین می برد.
این در حالی است که با شناسایی بین المللی حاکمیت طالبان بسیاری از مشکلات آن در عرصه جهانی حل خواهد شد. از اینرو علمای افغانستان مکرر از طالبان خواسته اند با در نظر گرفتن آموزه های صحیح اسلام، حقوق دختران و زنان افغانستان را در بخش تحصیل و اشتغال تضییع نکنند.
مجید وقاری
