گیاه سداب با نام علمی ((GRAVEOLENS RUTA گیاهی که آشنایی با آن به قرنها پیش از میلاد برمی گردد و دارای خواص متعدد آرام کننده، ضدتشنج، مدر، معرق، ضدکرم، ضدعفونی کننده، پادزهر سموم مختلف و مسکن دردهای سر و چشم و گوش است.
سداب گیاهی علفی به ارتفاع 30 تا 80 سانتی متراست. برگهای آن دارای بریدگی هستند و به چند برگچه تقسیم شده اند. برگها و برگچه ها به رنگ سبز و کمی گوشت دار و ضخیم هستند. گلهای سداب به رنگ زرد است و بواسطه زیبایی آنها حالت تزئینی به این گیاه می بخشد.
میوه سداب نیز در داخل محفظه ای محتوی تعدادی دانه بهم پیوسته به رنگ تیره می باشد. منشا اصلی این گیاه، نواحی جنوبی اروپا تشخیص داده شده است. ولی امروزه با پراکندگی وسیعی که پیدا نموده در غالب مناطق مدیترانه و نواحی دیگر اروپا و آسیا یافت می شود.
گیاه سداب در بسیاری از مناطق ایران بخصوص استانهای شمالی ایران و کردستان بصورت خود رو رشد می کند و در چند نقطه دیگر ایران از جمله تهران جهت مصارف درمانی در مزارع کشت می شود. در موسسات تحقیقاتی ایران برای برداشت بیشتر و با کیفیت بهتر سداب تحقیقات بسیاری انجام می شود ونتیجه تحقیقات در اختیار تولیدکنندگان این گیاه قرار می گیرد.
قسمت مورد استفاده گیاه سداب گل و برگ و ساقه و دانه آن است. یکی از خواص سداب خاصیت حشره کشی آن است که با استفاده از آن از مصرف سموم شیمیایی کاسته می شود و این کمک موثری در جلوگیری از آلودگی محیط زیست است. ساقه ها و برگهای گیاه سداب دارای دو ماده اصلی هستند که یکی ازآنها ماده گلوکوزیدی است بنام روتین RUTINE و دیگر اسانسی بی رنگ یا کمی مایل به زرد است که از تقطیر عصاره برگها و گلهای گیاه بدست می آید.
از مواد موجود در سداب در رنگرزی الیاف پارچه ها نیز استفاده می شود. گیاه سداب از قدیم برای درمان بیماریهای مختلف مورداستفاده بوده است. مصرف دم کرده آن بصورت خوراکی برای درمان بیماری تشنج عصبی مفید بوده و آرام بخش خوبی است همچنین خاصیت مدر( ادرارآور) دارد. در استعمال خارجی مصرف آن بصورت کمپرس روی زخمها اثر التیام دهنده دارد. همچنین در درمان برخی از بیماریهای پوستی موثر است. غرغره جوشانده آن برای رفع ورم لثه ها بکار می رود.
جهت تهیه دم کرده سداب باید مقدار 2 تا 3 گرم آنرا دریک لیتر آب به مدت 10 دقیقه دم کرد و در طول روز مورد استفاده قرارداد، البته باید توجه داشت در مصرف این گیاه دارویی نباید افراط کرد، زیرا در عین اینکه معالج و مسکن بسیاری از دردها و ناراحتی هاست.
اگر از این گیاه به نحو صحیح استفاده نشود، برای سلامتی انسان زیان آور است. لذا همیشه این نکته را بخاطر داشته باشید در مصرف گیاهان دارویی با پزشک مشورت نمایید و به دلخواه از گیاهان دارویی استفاده نکنید یا جوشانده چند گیاه را باهم مخلوط ننمایید زیرا ترکیب چند گیاه گاهی اوقات اثرات دارویی آنها را خنثی می کند.
116
