سفر ظریف به روسیه در حالی است که حدود یک هفته به پایان فرصت 60 روزه چهارم ایران به طرف‌های باقیمانده دربرجام مانده است.
جمهوری اسلامی ایران 8 می 2019، یک سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای و پس از اثبات ناکارآمدی راهکارهای پیشنهادی اروپا برای تضمین منافع ایران در برجام تصمیم گرفت بخشی از تعهدات برجامی خود را بر اساس بندهای 26 و 36 این توافق به حالت تعلیق در آورد.
این اقدامات شامل عبور از سقف 300 کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصد؛ افزایش سطح غنی‌سازی به 4.5 درصد و برداشتن محدودیت‌ها درارتباط با فعالیت‌های تحقیق و توسعه بوده است.
گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران نیز از ماه نوامبر با تزریق گازبه سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات فردو و غنی‌سازی 4.5 درصدی در این تاسیسات آغاز شد.
وضعیت کنونی برجام، نتیجه مستقیم اقدام غیرسازنده آمریکا در خروج از این توافق است
از دیدگاه روسیه وضعیت کنونی برجام نتیجه مستقیم اقدام غیرسازنده آمریکا برای خروج از این توافق است؛ ایران و روسیه علاوه بر برجام درباره تحولات منطقه نیز رایزنی های مستمری در تهران و مسکو داشته اند.
در همین راستا برگزاری مانور دریایی مشترک ایران با روسیه و چین در دریای عمان و شمال اقیانوس هند که روز یکشنبه پایان یافت، همچنین همکاری دو کشوردر روند مبارزه با تروریسم در منطقه و پیگیری روند مذاکرات سوریه از دیگر موضوعاتی هستند که در دیپلماسی ایران و روسیه با جدیت دنبال می شوند.
مقام های دو کشور همچنین بر ضرورت حل و فصل سیاسی بحران ها و بازگرداندن ثبات و امنیت به منطقه تاکید دارند؛ در همین راستا اواسط هفته آینده قرار است مجمع گفت‌وگوی تهران با محوریت طرح "صلح هرمز" که از سوی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل ارائه شده است، با حضور اندیشمندان و سیاستمداران کشورهای مختلف برگزار شود.
«سرکیس ساتوریان» کارشناس مسائل سیاسی روسیه با اشاره به اظهارات «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در نشست اخیر سران کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی درباره لزوم افزایش تعداد دوستان این سازمان چنین می گوید:
"در موضوع افزایش علاقه‌مندی به توسعه همکاری بین سازمان پیمان امنیت جمعی و کشورهای دوست ؛نقش ایران مطرح است که این اشاره با نگاه به برگزاری مانورهای سه جانبه ایران، روسیه و چین در دریای عمان موضوعی قابل توجه است."
همکاری گسترده ایران و روسیه در زمینه های مختلف
در حال حاضر همکاری های ایران و روسیه طیف گسترده ای از موضوعات ازجمله انرژی ساخت نیروگاه ، گردشگری، حمل و نقل و کشتیرانی را شامل می شود.
پس از پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا پیشنهادهایی نیز در زمینه تشکیل اتحادیه تجاری بین ایران و روسیه مطرح شده است.
از دید گاه «علیرضا نوری» تحلیلگر مسایل سیاسی، این همکاری ها می تواند به حضور فعالانه‌تر و همکاری های موثر بین دو کشور در محیط امنیتی غرب آسیا منجر شود که برای حفظ ثبات در منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اهمیت این سطح از روابط را می توان علاوه بر مولفه های امنیتی در گسترش همکاری اقتصادی و بویژه در جهت مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا مورد تاکید قرار داد.
ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا در عرصه سیاسی، امنیتی و اقتصادی حرکت معناداری است که می تواند زمینه را برای فشار برتغییر رفتارهای آمریکا در سایر مسائل بین‌المللی نیز ایجاد کند.
از نگاه سیاسی؛ این همسویی و رایزنی مستمر دیپلماتیک دو کشور در شرایطی که آمریکا سعی دارد مانع از همگرایی و گسترش مناسبات بین ایران و کشورهای منطقه شود، ازاهمیتی استراتژیک برخوردار است.
ایران و روسیه به عنوان قدرت های مهم و تاثیرگذار نشان داده اند که می توانند در فضای ایجاد شده در منطقه با تکیه بر مولفه های سیاسی و اقتصادی تعاملات دو و چند جانبه را به سطحی راهبردی ارتقا دهند.
سفرظریف به مسکو را باید در این چارچوب ارزیابی کرد.
نویسنده: جمشید امین زاده
بیشتر بخوانید:
ظریف وارد مسکو شد
ظریف: قدرت‌های بزرگ از اقدامات تنش‌آفرین در منطقه حمایت نمی‌کنند
