با این حال روسیه به عنوان یکی از متحدان اصلی دمشق بر لزوم حاکمیت کامل دولت قانونی سوریه بر اراضی این کشور تاکید دارد.
با توجه به اختلاف نظر دو طرف در این زمینه، هیات عالی رتبه روسیه به ترکیه سفر کرده است.
هیات های روسیه و ترکیه روز شنبه مذاکرات سه ساعته خود را در آنکارا خاتمه دادند و در نهایت توافق شد مذاکرات ادامه یابد.
هیات روسیه را "سرگئی ورشینین" معاون وزیر خارجه و "الکساندر لاورنتیف" نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه به سوریه هدایت می‌کردند. در حالی که در راس هیات ترکیه "سادات اونال" معاون وزیر خارجه ترکیه قرار داشت.
دیدار هیات های روسی و ترک در روز شنبه در آنکارا در حالی خاتمه یافت که دو طرف بر لزوم اتخاذ گام‌های تضمین آرامش در ادلب و پیشبرد روند سیاسی سوریه تاکید کردند.
این به معنی آن است که دیدگاه‌های مشابهی درباره سرنوشت ادلب و شمال سوریه وجود دارد که مسکو و آنکارا به دنبال تحقق آن هستند. به خصوص که هیات روس شامل سیاستمداران، نظامیان و مقامات اطلاعاتی بود.
به نظر می رسد، دو طرف امضای توافقی فراگیر و جامع را مد نظر دارند که چارچوب نهایی آن در اجلاس سران دو کشور قبل از پایان فوریه 2020 رونمایی خواهد شد.
مذاکرات روسیه و ترکیه حول محور احیای توافقنامه قبلی سوچی که در نشست "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه و "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه در سپتامبر 2018 امضا شد، نبود، بلکه بحث حول چارچوب توافقی فراگیرتر بود که احتمالا نزدیک به چارچوب "توافقنامه آدانا" باشد که دولت سوریه و ترکیه در سال 1998 امضا کردند.
به نظر می‌رسد، بعد از مذاکرات روسیه و ترکیه توافقنامه "آدانای 2" با مفادی همسو با وضعیت کنونی میدانی در شمال غرب سوریه حاصل شود.
طبق توافقنامه آدانا که در 20 اکتبر 1998 امضا شد، سوریه و ترکیه متعهد شدند که از ورود گروههای تروریستی به خاک یکدیگر جلوگیری کرده و ارتش ترکیه نیز اجازه یافت تا برای ســرکوب گروههای تروریستی در مواقع ضروری فقط تا عمق 5 کیلومتری وارد خاک ســوریه شود.
نکته قابل توجه اینکه بر پایه پیش فرض توافق آدانا، سوریه برای اجرای تعهدات خود جهت ممانعت از نفوذ تروریست‌ها به خاک ترکیه لزوماً باید ارتش خود را در مرز با این کشور مستقر کند. بدین ترتیب مشخص است که در صورت حضور ارتش سوریه در مرزهای مشترک با ترکیه دیگر نیازی به ورود ارتش ترکیه نیست.
دمشق پس از بروز بحران در سوریه، همواره ترکیه را به سوء استفاده از این توافقنامه و مداخله در اوضاع داخلی اش متهم کرده است.
اجرای مفاد توافقنامه آدانا نیز پس از اقدام ترکیه در تجهیز تسلیحاتی و لجستیکی گروههای تروریستی توسط آنکارا و اشغال خاک سوریه از طریق گروههای تروریستی از سال 2011 عملا متوقف شده است.
در واقع این توافق در صورتی امکان اجرای مجدد می یابد که اوضاع مرزهای دو کشور به روال قبل بازگردد و دولت ترکیه به توافقنامه آدانا پایبند باشد. همچنین آنکارا حمایت از تروریست‌ها را متوقف کرده و نیروهای نظامی خود را از خاک سوریه خارج کند.
در این صورت دمشق و آنکارا خواهند توانست بار دیگر این توافق را که ضامن امنیت مرزهای دو کشور است، به اجرا درآورند.
"سرگئی لاوروف" وزیر خارجه روسیه در اکتبر 2019 گفت: "ما نگرانی ترکیه درباره امنیت مرزهایش را درک می‌کنیم و همزمان بر ضرورت بررسی نگرانی‌ها در چارچوب توافقنامه موجود بین دمشق و آنکارا یعنی توافقنامه آدانا در 1998 تاکید می‌کنیم."
در واقع روسیه ضمن تاکید بر درک نگرانی های امنیتی ترکیه اما بر حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز سیطره دولت مرکزی سوریه بر همه نقاط قلمرو آن تاکید دارد.
مسکو تلاش کرده تا نقش میانجی گر را بین آنکارا و دمشق ایفا کند تا بدین ترتیب نه فقط تنش ها بین دو طرف کاهش پیدا کند، بلکه زمینه برای یافتن راه حلی براساس احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت مستقل سوریه فراهم شود.
روسیه از متحدان اصلی دولت قانونی سوریه بوده و همواره بر لزوم خارج شدن نیروهای خارجی که بدون مجوز دمشق در این کشور حضور دارند و نیز حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه تاکید کرده است.
به گفته "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه، سوریه باید از وجود نیروهای نظامی خارجی که به صورت غیرقانونی در این کشور حضور دارند رها شود.
مسکو بر این نظر است که با توجه به افزایش حملات تروریستهای تکفیری به ویژه گروه تروریستی "جبهه النصره" در ادلب در سال 2019 دولت سوریه این حق قانونی را دارد که به مبارزه با تروریسم برای آزادسازی اراضی خود در استان ادلب ادامه بدهد.
با توجه به این مساله مذاکرات آتی مسکو و آنکارا تاثیری سرنوشت ساز در تعیین روند آینده اوضاع در استان ادلب خواهد داشت.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
116/117
بیشتر بخوانید:
اعلام آمادگی ایران برای کمک به حل اختلافات ترکیه و سوریه درباره ادلب
گفت وگوی تلفنی "لاوروف" و "چاووش‌اوغلو" درباره ادلب
